Nieuwe asielregels leiden onvermijdelijk tot meer daklozen in Brusselse straten

De piek in het aantal aanvragen en de nieuwe asielregels leiden tot onrust in het opvangnetwerk. Meer daklozen in de Brusselse straten lijkt het onvermijdelijke gevolg van de maatregelen. Vluchtelingenwerk Vlaanderen probeert gezinnen zonder opvang ondertussen in contact te brengen met een advocaat.

Ook deze zomer neemt het aantal asielaanvragen een hoge vlucht. In juli stond de teller op 3.269, maakte de Dienst Vreemdelingenzaken dinsdag bekend. Vorig jaar ging het in dezelfde maand om 3.441 verzoeken om internationale bescherming. Meestal piekt dat aantal in de herfstmaanden.

Federaal minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) wil die trend ombuigen met nieuwe asielregels die sinds deze maand van kracht zijn.

Zo hoopt Van Bossuyt komaf te maken met doorreizende asielzoekers die in een andere EU-lidstaat al op bescherming kunnen rekenen. Die groep komt niet meer in aanmerking voor een opvangplek in het asielsysteem. Vorig jaar zou zo’n 15.000 van de 40.000 asielaanvragers in België al elders in de EU bescherming gekregen hebben.

Verder wordt ook gezinshereniging een pak strenger: als asielzoeker je gezin overbrengen gaat voortaan gepaard met een hogere minimumleeftijd, van 21 in plaats van 18 jaar, en met een hogere inkomensgrens. Volgens verschillende experts zou het pakket aan maatregelen rond gezinshereniging zelfs tegen Europese regelgeving indruisen.

Meer dakloosheid

De gevolgen van die maatregelen zijn vandaag al voelbaar, zegt Samusocial-directeur Sébastien Roy in een gesprek met BRUZZ.

“Tot nu toe hebben we weet van een vijftigtal mensen in gezinsverband die deze maand bij ons zijn komen aankloppen omdat ze geen recht meer hebben op asiel na bescherming in een andere EU-lidstaat. Dat aantal zal wellicht alleen maar toenemen.”

Maandag moest Samusocial in totaal bijna honderd mensen teleurstellen. Het ging om ongeveer vijfentwintig gezinnen.

“Dat is het hoogste cijfer uit de voorbije jaren”, aldus Roy. “De mensen voor wie er geen opvangplek is, verwijzen we door naar ons solidariteitsnetwerk. Ze belanden dan soms bij mensen thuis of in kraakpanden, maar vaak moeten ze een plekje zoeken op straat.”

Zo leiden de nieuwe asielmaatregelen volgens Roy onomstotelijk tot meer dakloosheid. “Want asielzoekers die geweigerd worden, omdat ze in een ander EU-land asiel hebben aangevraagd, keren meestal niet terug naar dat land. Ze komen hier in het daklozencircuit terecht.”

'Straatje zonder eind’

Ook bij de Humanitaire Hub neemt de druk op de dienstverlening toe. Coördinator Clemente Sabba laat weten dat hij op dagbasis zeker vijf gezinnen over de vloer krijgt die op zoek zijn naar een slaapplek, soms met heel jonge kinderen of zelfs baby’s.

“Dat is toch wel wat meer dan wat we gewoon zijn. Wij verwijzen die mensen door, want de Humanitaire Hub is een dagcentrum waar kwetsbare profielen maaltijden en hulp kunnen krijgen – we zijn geen opvangplek.”

Dinsdagavond telde onze redactie een vijftigtal mensen in tentjes aan de Humanitaire Hub. “Dat aantal blijft ongeveer stabiel omdat de politie bijna dagelijkse interventies uitvoert. Ze jagen de mensen weg, waarna er telkens nieuwe daklozen hun plaats innemen, die op hun beurt weer vertrekken wanneer de politie opnieuw langskomt. Het is een straatje zonder eind.”

Rechtbank

Ook Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen merkt meer en meer gezinnen op bij de juridische helpdesk die de organisatie drie keer per week op poten zet.

“Zo kregen we een gezin met vijf kinderen op bezoek dat al een week op straat slaapt en hopeloos op zoek is naar een opvang. Ook aan het aanmeldcentrum in de Belliardstraat valt het op hoeveel gezinnen er verloren bijlopen. Ze vragen er asiel aan, krijgen geen opvangplek, maar keren uit onwetendheid en wanhoop toch terug.”

Vluchtelingenwerk Vlaanderen probeert gezinnen zonder opvang in contact te brengen met een advocaat om via de arbeidsrechtbank alsnog opvang af te dwingen.

“Het is dezelfde strategie die we hanteerden voor alleenstaande mannen toen zij zonder opvang vielen. We hopen dat de rechtbank ons massaal volgt in het uitgangspunt dat dit geen waardige manier van opvang is.”

Ondertussen zouden er besprekingen lopen over het noodopvangaanbod in Brussel. Dat zou gezien de huidige ontwikkelingen een extra capaciteitsinjectie kunnen gebruiken met de herfst- en wintermaanden in aantocht. “Maar zonder Brusselse regering is niets evident”, zegt Roy.