Basiliek van Koekelberg houdt donderdag herdenkingsdienst voor paus Franciscus

Paus Franciscus is maandagochtend om 7.35 uur overleden, zo meldt het Vaticaan. Als eerbetoon werden deze ochtend daarom de klokken van de Sint-Michiel en Sint-Goedelekathedraal geluid. Ook opent de Sint-Pieterskerk in Jette de deuren voor gelovigen die een kaarsje willen branden. Donderdag volgt een herdenkingsmis in de Basiliek van Koekelberg.

De Argentijn Franciscus, geboren als Jorge Mario Bergoglio, stond sinds 2013 aan het hoofd van de katholieke kerk. Zijn overlijden komt niet geheel onverwacht, Franciscus kampte al enige tijd met ernstige gezondheidsproblemen. Hij werd in februari opgenomen in het ziekenhuis met een dubbele longontsteking, maar mocht in maart het ziekenhuis verlaten.

De hele Belgische Bisschoppenconferentie drukt zijn bedroefdheid uit over het heengaan van de kerkvader. "De bisschoppen van België hebben met grote droefheid het nieuws vernomen van het overlijden van paus Franciscus", laten ze weten in een mededeling. Ze drukken ook hun grote dankbaarheid uit voor het dienstwerk van de 266e paus. "Zijn pontificaat werd gekenmerkt door eenvoud, nabijheid bij de armen en een krachtig appel tot barmhartigheid en sociale gerechtigheid."

"Bij zijn overlijden denken de bisschoppen van ons land in het bijzonder ook dankbaar terug aan het bezoek dat deze paus aan ons land bracht in september 2024 en waarbij hij de medewerkers van de Kerk in België drie sleutelwoorden meegaf: evangelisatie, vreugde en barmhartigheid."

Belgisch Aartsbisschop Luc Terlinden roept alle gelovigen op om te bidden voor Franciscus, maar ook om God te danken voor zijn pontificaat. De vlag aan het aartsbisschoppelijk paleis in Mechelen, maar ook aan alle bisschopshuizen en kathedralen, hangen halfstok als teken van rouw.

Donderdag om 19 uur vindt een herdenkingsmis plaats in de Basiliek van Koekelberg, "een logische plaats als nationale kerk van België", zegt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Belgische bisschoppenconferentie aan BRUZZ. Aartsbisschop Luc Terlinden, voorzitter van de Bisschoppenconferentie, zal daarin voorgaan, klinkt het in een persbericht.

Rouwklokken

Als teken van rouw en eerbetoon aan de overleden paus hebben maandagochtend de kerklokken geluid van de Sint-Michiel en Sint-Goedelekathedraal in het centrum van Brussel. “Ik ben vandaag bedroefd”, zo zegt Serge Maucq, priester in de kathedraal, aan BRUZZ. “Ik ben priester sinds 2013, gewijd enkele weken na de start van het pontificaat van Franciscus. Ik heb die periode intens beleefd.”

“Ik zal hem dan ook blijven onthouden, voor zijn lessen en teksten, die belangrijk zijn voor de toekomst van de Kerk en de hele wereld. Hij zal de geschiedenisboeken ingaan als een markante paus.”

“Daarom laten we vandaag in de Kathedraal van Brussel de klokken luiden. Dat doen we steeds ter herinnering van overleden personen, vandaag voor onze paus. Iedereen mag weten dat we deze grote man met respect willen herdenken.”

'Grote verzoener'

"Een grote verzoener is heengegaan", zo reageert pastoor Dirk Vannetelbosch op het overlijden. Hij stelt zijn kerk, de Sint-Pieterskerk in Jette, deze namiddag open voor gelovigen. "Iedereen die dat wil kan hier van 15u tot 18u een bougieke komen branden."

Voor Vannetelbosch komt het nieuws niet onverwachts. "Je voelde de laatste tijd dat het einde nabij was. We hebben elke eucharistie voor de paus gebeden, ik vroeg aan Onze-Lieve-Heer om het einde niet te lang te laten duren. Hij heeft al zo veel gegeven, op een gegeven moment gaat dat niet meer."

Vannetelbosch herinnert zich ook het befaamde bezoek van de paus aan Brussel. "Tijdens zijn komst merkte ik dat hij verzwakt was in zijn handelen. Maar zeker niet in zijn geest of stem. Hij sprak helder en accuraat, hij speelde in op de lokale realiteit en is zelfs van zijn geschreven teksten afgeweken. Dat vond ik bewonderenswaardig op zo’n hoge leeftijd.

In september bracht de paus een driedaags bezoek aan ons land, na een blitzbezoek aan Luxemburg. Hij bezocht er onder meer duizenden geestelijken in de Basiliek van Koekelberg en ging een massamisviering voor in het Koning Boudewijnstadion. Tijdens zijn passage bracht hij ook verschillende keren een verrassingsbezoek. Zo ging hij op de koffie bij een vereniging die zich inzet voor mensen in kansarmoede in Sint-Gillis, en werd hij warm verwelkomd bij de Kleine Zuster van de Armen in het rusthuis Sint-Jozef in de Marollen.

Lees verder onder de video.

Aartsbisschop Luc Terlinden heeft emotioneel gereageerd op het overlijden van paus Franciscus. "Hij was een goede herder met een groot hart voor iedereen. Ik ben blij dat ik hem heb mogen ontmoeten", zegt hij maandag op een kort persmoment in Mechelen.

Terlinden reageert als voorzitter van de Bisschoppenconferentie van België en prijst Franciscus voor zijn grote inzet voor vrede en voor de kerk. "Hij was zich heel bewust van de grote uitdagingen waar de kerk in deze seculiere wereld voor staat", zegt hij. "Ik heb de eer gehad hem te ontmoeten bij zijn bezoek aan ons land in september. Hij was een hele lieve man, een beetje als een grootvader aan het eind van zijn leven."

"Terlinden noemt Franciscus een goede herder, een man met veel eenvoud, met een groot hart voor iedereen. Hij drukte ook zijn stempel op de Belgische kerk. "Hij heeft tijdens zijn bezoek aan ons land veel tijd genomen om de slachtoffers van seksueel misbruik te ontmoeten en echt naar hen te luisteren", zegt hij. "Dat was voor ons als Belgische kerk een teken om nog verder te gaan in onze politiek tegen seksueel misbruik in de kerk."

'Mens van vrede'

Ook verschillende Brusselse politici en geëngageerde Brusselaars hebben gereageerd op sociale media op het overlijden van de paus.

“Met paus Franciscus verlaat ons een heel grote, charismatisch zeer begaafde paus, een oprecht mens van vrede”, zo schrijft priester en voorzitter van de vzw Foyer Johan Leman op X, het voormalige Twitter.

“Een man gaat heen, een stem vervaagt. Paus Franciscus heeft zijn stempel op de Kerk gedrukt door de kracht van zijn denken en zijn engagement. Hoewel onze ideeën niet altijd overeenkwamen, heb ik toch respect voor wat hij voor zoveel gelovigen betekende”, zo laat David Weytsman, OCMW-voorzitter van Brussel-Stad weten.

'Bruggenbouwer'

Paus Franciscus was "een bruggenbouwer tussen gemeenschappen" en "een spiritueel leider die zich onvermoeibaar inzette voor vrede, gerechtigheid en menselijkheid". Dat zegt de Executieve van de Moslims van België in een reactie op het overlijden van paus Franciscus. "Een stem van vrede is stilgevallen."

"Zijn overlijden op Paasmaandag, een dag die in het christendom symbool staat voor hoop en nieuw leven, geeft extra betekenis aan zijn nalatenschap", aldus de Moslimexecutieve. "Tot zijn laatste dagen sprak hij met diepe bewogenheid over het lijden van onschuldige mensen in Gaza en Oekraïne. Zijn oproep tot vrede, zijn mededogen met de onderdrukten en zijn pleidooi voor dialoog overstegen religieuze en culturele grenzen."

De vertegenwoordiger van de moslimgemeenschap in ons land gedenkt paus Franciscus ook als "een bruggenbouwer tussen gemeenschappen, een man van het hart die zijn stem verhief tegen oorlog en onrecht". "Moge zijn woorden voortleven en ons blijven inspireren in onze gezamenlijke zoektocht naar een rechtvaardige en vreedzame wereld", klinkt het.