Samusocial moest al 400 gezinnen opvang weigeren vanwege federale asielmaatregelen

Daklozenopvang Samusocial trekt aan de alarmbel over de strengere voorwaarden voor asielopvang die de federale regering uitwerkte. Sinds begin september kan de organisatie vrouwen met kinderen of slachtoffers van partnergeweld niet langer allemaal opvangen of van een bed voorzien, klinkt het. Concreet moest Samusocial al aan zo'n 400 gezinnen opvang weigeren.

Een derde van de vrouwen die opvang genieten in het netwerk, is slachtoffer van partner- of intrafamiliaal geweld. "Sommigen verliezen bij het ontvluchten van een gewelddadige partner hun verblijfsrecht en belanden daardoor in extreme armoede. Voor velen is Samusocial het laatste vangnet voordat zij op straat terechtkomen", zegt de organisatie.

Tot voor kort hanteerde Samusocial het mantra dat vrouwen weigeren uit den boze was. Door noodplaatsen vrij te houden en creatief met opvangplaatsen om te springen, was het altijd mogelijk voor deze prioritaire groep in opvang te voorzien. Tot vandaag. "Door een gebrek aan middelen en gezien de enorme omvang van de noden, kunnen wij dit prioritaire publiek niet langer beschermen", verklaart Pierre Hublet, operationeel directeur van Samusocial.

De federale regering besliste in augustus dat asielzoekers die in een andere Europese lidstaat bescherming hebben gekregen, niet langer recht hebben op opvang in België. "Sindsdien hebben wij bijna 400 gezinnen, ongeveer 1.500 personen, de opvang moeten weigeren". De helft van hen gaf aan nog nooit eerder bij Samusocial geslapen te hebben. "Dat toont aan dat deze maatregelen een nieuwe groep kwetsbare personen in bestaansonzekerheid duwen, en dan vooral gezinnen."

Met de winter in aantocht vreest Samusocial dat niet enkel jonge, alleenstaande mannen op straat in de kou moeten overleven. "Ook het aantal vrouwen en gezinnen met kinderen die buiten moeten slapen, zal toenemen."

'We zijn het laatste vangnet'

Volgens Samusocial gaat het hier om een belangrijk keerpunt, want voor velen is Samusocial het laatste vangnet voordat zij op straat terechtkomen. De teams van Samusocial worden dan ook geconfronteerd met "onmogelijke keuzes", zegt Aude Khalfouni, verantwoordelijke van het noodopvangcentrum voor gezinnen in Schaarbeek. "Dagelijks moeten wij beslissen welk gezin wij opnemen en welk gezin wij moeten weigeren. Vorige week moesten wij een koppel met hun achttien maanden oude dochter vragen het centrum te verlaten." Alleen op die manier kon Samusocial plaatsmaken voor een ander gezin met drie kinderen van 3 en 7 jaar oud dat al enkele dagen op straat verbleef. "Onmenselijk", stelt de organisatie scherp.

Samusocial bekijkt samen met de Brusselse regering welke maatregelen mogelijk zijn om op korte termijn extra opvangcapaciteit bij te creëren. "Vandaag vinden sommigen nog tijdelijk onderdak bij naasten of dankzij noodoplossingen, zoals kraakpanden of overnachten in metrostations. Maar die alternatieven zullen snel uitgeput raken en brengen bovendien onveiligheid met zich mee."

De federale regering kiest ervoor "het strengste asielbeleid ooit" te voeren, in de hoop om zo de asielinstroom te doen dalen. Maar door de besparing op het Fedasil-opvangnetwerk en de schrapping van de premie voor lokale opvanginitiatieven (LOI's) wordt gevreesd voor een toename van de dakloosheid in de Brusselse straten. Dakloze asielzoekers vormen een makkelijk doelwit voor drugsbendes.

Minister Van Bossuyt: 'Asielzoekers hebben hiervoor gekozen'

In een reactie laat de federale minister van Asiel en Migratie, Anneleen Van Bossuyt (N-VA), verstaan dat wie vandaag op straat belandt door de nieuwe asielmaatregelen, daar bewust voor heeft gekozen. "Zij hebben ervoor gekozen om door te reizen naar België, terwijl ze elders in Europa al bescherming kregen of een afgewezen asielaanvraag hadden", klinkt het bij Van Bossuyt. De minister wijst erop dat elk van deze gezinnen met kinderen of asielzoekers die op straat verblijven "kunnen kiezen voor een vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst of het land dat voor hen verantwoordelijk is (...) In dat geval hoeven zij niet bij Samusocial aan te kloppen, of op straat te verblijven."

Daarnaast stelt Van Bossuyt nog dat ze van hulporganisaties verwacht dat zij "eerlijke informatie aan deze mensen verstrekken, namelijk dat zij geen toekomst hebben in België en zullen moeten terugkeren. Geven zij die boodschap wel?"