Situatie aan Humanitaire Hub verslechtert: 'Ze bedreigen mijn personeel'

Het aantal mensen dat aan de Humanitaire Hub overnacht, is toegenomen de jongste weken, net als de hinder. "Plots zagen we iemand door onze bureaus lopen. Andere keren schreeuwden ze naar ons personeel, en bedreigden hen", zegt Yvan De Baets van Brasserie de la Senne. De Hub zelf wijst op de almaar strengere asielregels en bijhorende radeloosheid.

Over de hele lengte van de Anna Bochdreef ligt de stoep bezaaid met achtergelaten schoenen, dekens (met soms iemand in), tenten en grote zwarte plastic zakken - vermoedelijk gevuld met kleren. Her en der zitten groepjes mannen gehurkt te praten. Verderop, aan de ingang van de Humanitaire Hub vormt zich een rij: de eerste voedselbedeling van de dag.

De Hub aan de Havenlaan biedt opvang en basiszorg aan migranten, en aan iedereen die zich in een precaire situatie bevindt. Maar de vraag overtreft het aanbod, zo blijkt. Het resultaat is een groeiend aantal tenten waarin mensen de nacht doorbrengen. Ook overdag staan buiten voortdurend personen te wachten om van de diensten gebruik te kunnen maken.

"Dat aantal is de jongste weken toegenomen", zegt Yvan De Baets, mede-zaakvoerder van Brasserie de la Senne, dat op het einde van de dreef zit. "Net als de overlast. Zo trof ik laatst iemand aan in de bureaus, die naar de computers aan het gluren was. Ook in de bar vonden we iemand, toen die dicht was."

"Als de bar wel open is, komt er al eens iemand langs - ze krijgen gratis water. Maar soms escaleert het", gaat De Baets verder. "Dan zijn ze erg zenuwachtig en schreeuwen ze tegen de jobstudenten, omdat ze bijvoorbeeld geen gratis bier krijgen. Of ze bedreigen ze zelfs. Een van hen zei eens met een mes terug te komen. Er zijn ook al gevallen van exhibitionisme geweest."

De Baets beklemtoont dat het om een minderheid gaat van de mensen die op straat rondhangt. "Maar het gebeurt wel. En het wordt elke dag een beetje erger."

Drugs

Niet alle ondernemingen in de buurt ondervinden evenveel last. Een drankencentrale en een specialist in sanitair en verwarming geven aan geen hinder te ondervinden, wellicht omdat de ingang wat verder van de straat afligt, zo zeggen ze zelf. Groothandel Cebeo heeft wél permanent een bewakingsagent voor de deur geplaatst. "Dit nadat iemand van het personeel bedreigd werd", zegt de bediende aan de kassa, die er verder niet veel over kwijt kan.

Er kamperen al lang mensen aan de Humanitaire Hub. Dat de overlast de laatste tijd toeneemt, heeft volgens De Baets met druggebruik te maken. "Zo vonden we onlangs heel wat flessen lachgas. En in tenten hebben we al mensen zien spuiten. Dat is echt nieuw, en een groot probleem. De volgende stap is dat de dealers komen, en met hen het geweld. Dan is het hek helemaal van de dam."

Dit alles heeft een effect op de klanten. "Een op de vijf spreekt ons aan over de situatie aan onze deur", zegt De Baets. "Begrijpelijk, het lijkt stilaan op een bidonville, een sloppenwijk. En er zijn ook klanten die zeggen dat ze niet meer willen terugkomen."

Als De Baets de overheden contacteert, wordt hij naar eigen zeggen niet echt geholpen. "De Stad Brussel wijst naar het Gewest, dat naar het federale niveau wijst." Voor de duidelijkheid: veiligheid en netheid zijn de verantwoordelijkheid van de Stad Brussel, op wiens grondgebied de Hub ligt. Het Gewest staat in voor daklozenopvang en de federale overheid voor asiel." Niet dat er niks gebeurt", zegt De Baets. "Maar als de Stad Brussel tenten en afval weghaalt, ligt het er twee uur later alweer net hetzelfde bij. Die netheidsacties moeten veel frequenter."

Radeloos

Bij de Humanitaire Hub erkennen ze het probleem. Ook daar zien ze een toename van het aantal tentjes en mensen op de stoep. "Tegenwoordig zelfs gezinnen met kinderen", zegt Hub-coördinator Anne Bathily. "Dat heeft te maken met de nieuwe asielregels: kinderen van afgewezen asielzoekers hebben geen recht meer op opvang als ze nog eens zelf asiel aanvragen. Meer in het algemeen kan ik wel geloven dat er meer overlast is. De omstandigheden voor migranten zijn verslechterd, hun dossiers almaar ingewikkelder en dat quasi zonder hoop op een oplossing. Hierdoor verslechtert hun fysieke en mentale gezondheid, wat vanzelf tot meer spanningen leidt."

De oplossing volgens Bathily ligt in het uitbreiden van het opvangnetwerk, dat nu verzadigd is. Maar net het omgekeerde dreigt te gebeuren. "Er is grote onzekerheid over het budget. Niet alleen de Hub, maar ook heel wat andere organisaties zullen een pak minder krijgen (van het Brussels Gewest, red.). Dat zijn toch de signalen die we opvangen. Ik weet niet of de Hub eind 2026 zal halen."

Extra opvang is ook hoe De Baets, zelf sociaal werker van opleiding, het ziet. "Dit probleem moét beheerd worden", zegt hij, "die mensen moeten opvang krijgen. Niemand is bij de huidige situatie gebaat. De buurt niet, Brussel niet, en natuurlijk ook de mensen zelf niet. Want dit beeld van een sloppenwijk-in-wording zal door extreemrechts weer tegen hen gebruikt worden. 'Zie eens tot welke toestanden migratie leidt', zal men zeggen. Terwijl dit perfect vermijdbaar is."

Van Bossuyt: 'Bewust voor gekozen'

Federaal Minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt laat zich de schuld alvast niet in de schoenen schuiven. “Wie vandaag op straat belandt door de nieuwe crisismaatregelen, heeft er bewust voor gekozen om door te reizen naar België, terwijl men elders in Europa al bescherming kreeg of een afgewezen asielaanvraag had", klinkt het donderdag in een reactie. "Voor deze mensen is er altijd een alternatief: zij kunnen kiezen voor vrijwillige terugkeer naar hun land van herkomst of het land dat verantwoordelijk voor hen is. In dat geval moeten zij niet op straat slapen, maar kunnen zij ondertussen in een terugkeercentrum verblijven."

Tegelijk wijst de minister ook op de verantwoordelijkheden van de hulporganisaties: “Het is ook hun taak om eerlijke informatie aan deze mensen te verstrekken, namelijk dat zij geen toekomst hebben in België en terug zullen moeten keren. Mijn vraag is of zij die boodschap wel geven?" Daarnaast benadrukt Van Bossuyt nog eens "dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd is voor de veiligheidsproblemen op hun grondgebied".