Vrouwen blijven een minderheid op Brusselse sportpleinen

Slechts een op de vijf gebruikers van sportfaciliteiten in de openbare ruimte in Brussel is vrouw. Dat blijkt uit een nieuwe studie van expertisecentrum perspective.brussels. “Dat cijfer verrast me jammer genoeg niet”, zegt Julie Van Garsse, directeur van de progressieve vrouwenbeweging ZIJkant.

In het Brussels Gewest zijn er honderden plekken waar je gratis in open lucht aan sport kan doen: voetbalvelden, skateparken, fitnesstoestellen of atletiekpistes. Toch blijken die publieke sportterreinen nauwelijks gebruikt te worden door vrouwen. De studie toont hoe die ongelijkheid deels structureel is ingebakken in de manier waarop we zulke ruimtes worden ontworpen.

“Stadsplanners en architecten kijken vaak naar de noden van de dominantste groep”, zegt Van Garsse. “Dat zijn meestal jongens. Vanuit de redenering: als je hen geen plek geeft, zorgen ze voor overlast. Maar daarmee laat je andere groepen links liggen.”

De cijfers uit de studie tonen grote verschillen per type infrastructuur. Vrouwen kiezen opvallend vaker voor niet-gedefinieerde ruimtes zoals grasvelden of pleinen. Op voetbal- en basketbalterreinen zijn ze haast onzichtbaar. Dat heeft niet alleen met voorkeur te maken, maar ook met hoe veilig of welkom iemand zich voelt.

“Ik hoor vaak van meisjes dat ze bijvoorbeeld wel graag voetballen, maar niet als er enkel jongens zijn. Ze worden aangekeken, aangesproken, soms aangestaard. Dan voelen ze zich niet op hun gemak”, zegt Van Garsse

Naast de sociale drempels is er ook de infrastructuur zelf die vrouwen kan belemmeren, zoals gesloten hekken rond sportpleinen of het gebrek aan voorzieningen zoals toiletten. “Er moeten niet per se andere sportterreinen komen", zegt Van Garsse. “Wel inclusievere. Door ruimte te maken voor andere vormen van ontspanning, zoals bankjes of plekken voor sociale interactie, trek je automatisch een diverser publiek aan.”

Girls Make The City

Van Garsse benadrukt dat het belangrijk is om te vertrekken vanuit de noden van meisjes en vrouwen zelf. Een voorbeeld daarvan is het project Girls Make The City van ZIJkant enkele jaren geleden. Daarbij gingen meisjes en jonge vrouwen in de Marollen zelf aan de slag om hun buurt opnieuw vorm te geven. Vanuit hun eigen ervaringen onderzochten ze welke plekken in de wijk hen aantrokken en waar ze zich net onveilig of ongewenst voelden. Die blik werd vervolgens vertaald in concrete voorstellen voor een meer inclusieve publieke ruimte.

De acties gingen dan ook verder dan louter gesprekken. Zo werden er ook skatesessies georganiseerd. "We merkten meteen dat er nadien meer meisjes op het plein waren en dat jongens zich wat meer inhielden. De sfeer veranderde.”

Hoewel het project in de Marollen intussen is afgerond, blijft ZIJkant inzetten op een inclusieve openbare ruimte. Zo organiseert de beweging op 6 juli een feministische fietstocht. "Door als groep de straat in te nemen, verhogen we de zichtbaarheid van vrouwen in de publieke ruimte. De stad is van iedereen", aldus Van Garsse.

Al is er voor echte verandering meer nodig, besluit Van Garsse. "Het thema is allesbehalve nieuw, maar het krijgt eindelijk de aandacht die het verdient. Nu moeten we vooral niet loslaten. We moeten op alle niveaus een tandje bijsteken."