Drie experts verklaren het succes van Union

Na drie jaar ‘net niet’ is het zover: Union Saint-Gilloise is landskampioen. Hoe is 'La Vieille Dame' daarin geslaagd? “Union is het bewijs dat je resultaten kan halen door slim te werken, een goeie organisatie en stabiliteit in de bestuurskamer.”

Het was van 1935 geleden, maar nu is Union opnieuw landskampioen. De ploeg mag zich nu opmaken voor de Champions League en de bijhorende miljoenen. Dat terwijl de club vijf jaar geleden nog in tweede klasse speelde. Hoe is het zover kunnen komen? BRUZZ vroeg het aan drie kenners: Peter Vandenbempt, journalist voor Sporza en Eleven Sports; Maarten Verdoodt, woordvoerder van de ploeg uit het Dudenpark en Union-fanaticus Fabrizio Basano.

De match van zondagavond werd onverhoopt spannend, toen AA Gent net voor de rust de gelijkmaker scoorde. Dacht u: dit komt niet goed?

Peter Vandenbempt: Had titelconcurrent Club Brugge nog eens gescoord tegen Antwerp, dan ging het spannend worden. Je proefde de nervositeit in het Marienstadion, gekleurd door de ervaring van de voorbij jaren: “Het zal toch niet?”

Fabrizio Basano: Ik bleef vertrouwen in een goede afloop, maar het moet nog gebeuren ook (lacht). De tweede goal van Union was een grote opluchting. Na de match zijn we van het stadion naar het Van Meenenplein getrokken, waar de spelers hun opwachting maakten op het balkon. Een topfeest.

Union haalde dit jaar 28 op 30 in de play-offs, terwijl het vorig jaar wegzakte. Vanwaar dat verschil?

Basano: Ik vraag het me ook af (lacht). Vorige jaren hadden ze telkens een inzinking. Nu piekten ze in de play-offs, ook fysiek.

Maarten Verdoodt: We waren beter gewapend. Logisch ook, na vier jaar ervaring. Voor mij lijken die vier jaar zelfs tien jaar, zoveel is er gebeurd. Dat neem je mee natuurlijk.

Vandenbempt: Ervaring ja, al was er een groot spelersverloop. Dat hoeft niet alleen nadelig te zijn. Samen met ervaring en kwaliteit liet Union ook veel trauma’s de deur uitwandelen.

Waren ze koelbloediger dan de vorige jaren?

Vandenbempt: Ze legden alleszins meer realisme aan de dag: verdedigend, vanuit een stevige organisatie. Ook in de play-offs voetbalden ze soms nog geweldig, maar vaak was het zakelijk, klinisch, soms zelfs cynisch. Met die schop van Burgess, de extra bal in het veld ...

Basano: Er is minder individuele klasse dan de vorige jaren, maar ze zijn een team, een hecht blok. Nog meer dan in andere jaren.

Vandenbempt: Vorig jaar zat alles tegen in de play-offs. Kleine foutjes, balletjes die er net niet in vielen. Dan kom je in een negatieve spiraal en verlies je. Nu viel het allemaal mee. Club Brugge had in de onderlinge duels twee keer kunnen winnen, maar deed dat niet.

Verdoodt: Het had deze play-offs ook fout kunnen lopen. Je hebt wat geluk nodig.

Vandenbempt: Maar geluk dwing je ook af. Dat gebeurt als je in de flow zit.

De campagne kwam dit jaar moeizaam op gang.

Vandenbempt: Zeg gerust dramatisch, ze stonden eerst dichter bij de degradatie dan bij de eerste plaats. Hét grote voordeel van Union is dan dat hen dat kan overkomen zonder dat het land in rep en roer staat, zonder dat er journalisten op de stoep staan of supporters om de training te verstoren. Misschien ligt de rol van achtervolger en outsider hen ook beter, in plaats van de play-offs beginnen met een reuzegrote voorsprong.

Verdoodt: Iedereen is rustig gebleven. We hebben in kaart gebracht wat we nodig hadden, links en rechts wat bijgeschaafd en de sportieve staf aangevuld met spitsentrainer Kevin Mirallas. En we zijn erin blijven geloven.

Hoe doe je dat, als je de hele tijd verliest?

Verdoodt: Voor de eerste match tegen Genk zeiden we aan de spelersgroep dat we geen enkele speler zouden willen ruilen voor een van hen, iedereen in die fel vernieuwde spelersgroep heeft kwaliteiten. Daar is het geloof ontstaan. Die match wonnen we met 4-0. Nadien volgde een ongeslagen reeks, tot we 2-1 verloren, opnieuw tegen Genk. Ook dat was een belangrijke les, waar we weer mee aan de slag gingen.

Basano: Het is typisch Union: geloven waar ze mee bezig zijn en daarop voortbouwen. Bij elke andere club zou trainer Sébastien Pocognoli zijn C4 hebben gehad. Bij Union vroeg en kreeg hij spitsentrainer Kevin Mirallas. Het bestuur bleef pal achter hem staan, waardoor ook de spelersgroep hem vertrouwde.

Vandenbempt: Mirallas zei me dat hij op Union afwerkingswedstrijdjes organiseerde waar hij zelf aan meedeed, en nog altijd won (lacht). Dat was een wake-upcall, waar ze vervolgens uitstekend mee aan de slag zijn gegaan.

Het is al de vierde keer in vier jaar tijd dat Union meedoet voor de knikkers. Wat verklaart dat succes?

Basano: Alle geledingen van de club zijn doordrongen van dezelfde leergierige werkcultuur. Op basis daarvan kloppen ze een strategie af en houden ze zich daaraan.

Vandenbempt: Union is het bewijs dat je resultaten kan halen door slim te werken, een goeie organisatie en stabiliteit in de bestuurskamer – in plaats van je te laten leiden door de waan van de dag. Dat dat ook zonder het grootste budget kan, is een verheugende vaststelling.

Verdoodt: We werken datagericht, maar er wordt ook belangrijk motiverend werk verricht door sportief directeur Chris O’Loughlin. We hebben geen sportpsycholoog, net omdat hij dat zo goed beheerst. Hij kiest altijd de goede momenten om de groep toe te spreken. Hij is daar maniakaal en devoot mee bezig.

Basano: De bestuurders van vandaag snappen het voetbal van morgen. In de jaren zestig en zeventig was dat anders, en heeft Union de boot gemist. Ze waren niet mee met nieuwe ontwikkelingen zoals sponsoring, goedbetaalde spelers, grote investeringen of het Nederlandse totaalvoetbal (waarbij spelers voortdurend van positie wisselen, red.). Dat is nu anders. Ze zijn altijd een stap voor.

Wat betekent dat concreet?

Basano: Het gebruik van data, de rekrutering, de organisatie ... Zo betalen ze vrij lage salarissen aan nieuwe talenten, met winstpremies weliswaar. Als een speler dat te laag vindt, laten ze die gaan. De goeie spelers laten gaan, is deel van hun strategie.

Wat opvalt is dat Union erg robuust is. Drie vierde van de spelerskern mag vertrekken, met de trainer in hun zog, toch draait Union het jaar erop weer bovenaan mee.

Verdoodt: Omdat er standvastigheid is op het bestuurlijke niveau, en er duidelijke sportieve richtlijnen zijn.

Vandenbempt: Na de eerste uittocht dachten wij journalisten dat het succes eenmalig was. De tweede keer dachten we dat opnieuw. Intussen weten we beter.

Basano: Elke keer dat er nieuwe spelers komen, integreren ze zich. Union dompelt hen echt onder in die clubcultuur.

Hoe dan?

Verdoodt: Dat gebeurt al bij de rekrutering, daar gaan we erg bedachtzaam te werk. Stel dat er binnen ons budget tien interessante profielen zijn voor één positie, dan researchen we de spelers natuurlijk op wat ze kunnen, maar ook op hun persoonlijkheid, hoe ze zijn, of ze bij Union passen. Spelers zijn altijd verbaasd dat we zoveel over hen weten.

En dat motiveert?

Verdoodt: Ze voelen zich gewaardeerd, gewild. Wij maken ook duidelijk wat wij hen kunnen bijbrengen en geven hun vertrouwen. En daarvoor willen ze iets terugdoen. Dat geldt ook voor trainer Pocognoli. Het was zijn eerste job als hoofdcoach. Hij wilde dat gekregen vertrouwen terugbetalen.

Union werd in 2018 gekocht door Tony Bloom, de sterke man achter de Engelse voetbalclub Brighton. Had Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe een punt toen hij zei dat ze niet tegen Union speelden maar tegen Brighton?

Basano: Dat is te kort door de bocht. Ja, er was geld via Brighton-eigenaar Tony Bloom, maar de club werd nooit door Brighton aangestuurd. Hoogstens huurde Union enkele spelers van de ploeg.

Verdoodt: In de vier jaar dat ik hier werk heb ik nooit contact gehad met iemand van Brighton. Bloom heeft financiële putten moeten vullen, zoals altijd bij een overname. Intussen heeft voorzitter Alex Muzio bijna alle aandelen. En hij heeft niets met voetbalclub Brighton te maken.

Vandenbempt: Het huidige Union is op het hoogste niveau gekomen dankzij geld en knowhow van Brighton. Ik weet niet of dat oneerlijk is.

Union maakt gebruik van het databedrijf van Tony Bloom, Jamestown Analytics, dat de succesvolle passen, intercepties, afgelegde afstanden enzovoort van spelers in andere competities bijhoudt. Die gegevens blijken van goudwaarde bij de keuze voor nieuwe spelers.

Verdoodt: Jamestown Analytics verkoopt data aan voetbal- en andere sportclubs en wij zijn een van de klanten, dat klopt. Maar de scouting is de onze, niet die van Brighton. En daarnaast hebben we een eigen database. Dat werk wordt dus nog verder verfijnd.

Vandenbempt: Ze maken gebruik van die data, maar staat intussen almaar meer op eigen benen, met geld van de Champions League en de uitstekende transfers die ze hebben gedaan. Als je ziet hoe Union elk jaar volstrekt onbekende pipo’s boventovert die geweldig blijken te voetballen, daar kun je alleen maar je petje voor afnemen. Daar zijn de clubs jaloers op.

Basano: Verhaeghe heeft trouwens ook een Amerikaans fonds laten investeren in zijn club (Orkila Capital, red.). Het is makkelijker om dat een ander te verwijten, dan om toe te geven dat Union de zaken professioneel en modern aanpakt.

Wat is de grootste uitdaging voor Union?

Verdoodt: (Meteen): Het stadion. Zoals CEO Philippe Borremans zei: dat is meer waard dan twintig titels.

Is dat niet wat overdreven?

Verdoodt: Het leidt tot verankering. Met de burgemeester van Vorst Charles Spapens (PS) hebben we nu een goed contact, we hopen dat een doorstart mogelijk is voor een stadion op de Bempt-site. Het gaat dan om de 16.000 toeschouwers en bijhorende ticketing, maar ook om de businessseats, de loges, een maaltijd voor de match kunnen aanbieden. Nu gebeurt dat noodgedwongen in een tent naast het stadion.

Basano: ... voor 150 man, terwijl Anderlecht 3.500 maaltijden verdeelt voor de match. De Europese matchen kosten Union nu zelfs geld. Met een nieuw stadion is dat gedaan. Bovendien kun je zo’n stadion ook te gelde maken door vergaderruimte en bureaus aan te bieden. En trekt het nieuwe fans aan.

Vandenbempt: Wel zal er een stuk charme en nostalgie verloren gaan. Ik heb daar magische avonden meegemaakt, met de zon die ondergaat in het Dudenpark, de mensen op straat naast de beschermde gevel en in de volkscafeetjes. Dat valt weg. Ik ben geen specialist, maar ik zie nog altijd niet goed waarom een nieuw stadion achter die beschermde gevel niet kan.

Zal Union dezelfde strategie – onbekende spelers rekruteren, hen relatief weinig betalen en bij succes duur doorverkopen – kunnen aanhouden?

Vandenbempt: Door het vooruitzicht van Champions League-matchen zullen misschien meer jongens blijven. Anderzijds: spelers kunnen ook veeleisender worden. Ga je met die extra miljoenen hetzelfde zuinige beleid kunnen aanhouden?

Basano: Ik denk niet dat het hun strategie zal veranderen: als een speler weg wil omdat ie elders meer wil verdienen, laten ze die gaan.

Tot slot: hoe straf is het wat Union presteert?

Basano: Héél straf!

Vandenbempt: Als promovendus meedoen voor de titel en er op een zucht naast grijpen, dat had nog nooit iemand gedaan. Maar om je dan permanent bovenaan het Belgische voetbal te parkeren, op de manier waarop zij dat doen, dat is het strafste wat we al in het Belgische voetbal gezien hebben. Borremans zegt altijd dat ze met Union geen topclub willen zijn. Maar als je de afgelopen vier jaar bij elkaar optelt, is Union de beste ploeg van het land.