Laaouej werkt verder aan ‘progressieve meerderheid’, donderdagavond nieuw overleg

Ahmed Laaouej nodigt donderdagavond opnieuw zes partijen uit om na te gaan of een progressieve meerderheid levensvatbaar is.

Eind vorige maand stelde Laaouej een nota op die moet leiden tot een ‘progressieve meerderheid’. De socialist heeft hiervoor een mandaat van zijn partij.

Er is al één plenaire vergadering geweest met PS, PTB, Ecolo en langs Nederlandstalige kant Groen, Team Fouad Ahidar, Vooruit en PVDA. Er zijn voor en na ook al bilaterale gesprekken geweest.

Donderdagavond komen die zes partijen opnieuw samen. “De bedoeling is om af te toetsen of de posities van de verschillende partijen op elkaar kunnen worden afgestemd,” zo klinkt het bij een onderhandelaar.

Het gaat dan wel om een meerderheid met linkse, progressieve partijen, dat wil niet zeggen dat de neuzen in dezelfde richting staan. Zo zal er rond mobiliteit of de lage emissiezone gekeken moeten worden of de programmapunten van Groen en Ecolo matchen met die van PTB-PVDA.

Wegenvignet

Net zo goed heeft Team Fouad Ahidar verrassend genoeg een aantal rechtsere standpunten die moeilijker liggen bij links, bijvoorbeeld over veiligheid of een positief investeringsklimaat voor zelfstandigen.

Maar vooral over de begroting leven er twijfels bij verschillende partijen, met name of PTB-PVDA bereid zal zijn om echt te hervormen. PTB heeft eerder al laten weten dat een gezonde begroting wel degelijk hun zorg wegdraagt, maar dat dit niet ten koste mag gaan van de ‘werkende bevolking.’

Er is ook de kwestie van het wegenvignet voor pendelaars, wat extra inkomsten zou moeten opleveren na de mislukking van SmartMove, maar waar PTB het moeilijk heeft.

De nota van Laaouej lijkt vrij ambitieus als het gaat om investeringen in jobs en huisvesting, ‘een recht voor de Brusselaar’, maar die zullen ook gefinancierd moeten worden. Hoe is vandaag nog niet duidelijk.

Proeftuin

Laaouej wil over vijf jaar het tekort halveren en over tien jaar een begroting in evenwicht hebben. Die termijn is langer dan wat MR had vooropgesteld, maar zal toch ook pijnlijke ingrepen vergen. Het betekent dat er deze legislatuur 750 miljoen euro gevonden moet worden. Dat is veel. Is de PTB daartoe bereid, blijft de vraag.

“PTB zit hier in een lastige positie,” zegt een insider. “De partij wil aan de ene kant niet in een besparingsregering stappen, dat hebben ze duidelijk gemaakt, maar aan de andere kant kan ze ook moeilijk neen zeggen tegen een progressieve regering.”

En dus blijft PTB aan boord. Met ook vandaag nog altijd de vraag of het voor de galerij is, of echt gemeend.

Als het op besturen aankomt, heeft de PTB ooit beslist om ‘voorzichtig’ te beginnen, met enkele gemeenten. Die strategie is tot nu toe gelukt. Vorst en Molenbeek, en Bergen in Wallonië, kunnen sinds oktober als proeftuinen dienen, waarmee de partij dan kan tonen dat ze wel degelijk klaar is om te besturen, al hebben ze daar vooralsnog geen potten gebroken.

Maar nu komt daar binnenkort de vraag bij of ze in een Brusselse regering wil stappen. Dat plan zat zeker niet in de koker van PTB.

Nog geen kink in de kabel

Misschien is er ook een tussenoplossing mogelijk en kan er een regering op de been worden gebracht die vanuit het parlement door de PTB wordt gesteund, zonder dat de uiterste linkse partij zelf ministers heeft in die regering, maar dan riskeert Laaouej zich bloot te stellen aan een wispelturige meerderheidspartner. Zeker in aanloop naar de verkiezingen van 2029 is dat een gewaagde onderneming.

Een moeilijkheid is er ook aan Nederlandstalige kant. Laaouej gaat uit van een regering zonder staatssecretarissen. Voor meer slagkracht en om te tonen dat er ook daar bespaard kan worden. Maar dat betekent dat er maar twee ministerposten zijn. Die zouden aan Nederlandstalige kant logischerwijs toekomen aan Groen en TFA. Vooruit valt dan uit de boot. Zal die partij daartoe bereid zijn? Het zal dan heel moeilijk worden om echt te wegen op het beleid, tenzij TFA zich opoffert en vanuit het parlement de regering steunt.

Maar zo ver zijn we nog lang niet. Een onderhandelaar vindt dat er na vandaag wel duidelijkheid moet komen of die meerderheid tot een regering kan leiden. “Laaouej heeft 21 juli vooropgesteld als deadline. Dat is over een vijftal weken. Lang kan er toch niet meer getreuzeld worden om echte onderhandelingen aan te vatten.”

In dat geval zou Laaouej vervellen van informateur tot formateur. Daarvoor moeten de verschillende partijhoofdkwartieren wel nog hun fiat geven of er met deze formule kan worden verder gewerkt.

Hoe dan ook is er voorlopig dus nog geen kink in de kabel, en wordt er voor het eerst in een jaar tijd ook echt inhoudelijk gepraat met partijen die over een meerderheid beschikken in het parlement. Zelfs al blijven er bij velen rond de tafel nog heel wat twijfels bestaan over het welslagen van dit ongezien experiment.