Culinair ontdekt: mok

Britten waren, toen ik klein was, buitenaards: ik zie ze nog vers van de boot stappen in Oostende, een groep op schoolreis. Het kapsel van die jongens was zo anders (short back and sides), daarenboven hadden ze allemaal een 'lange' korte broek aan, tot aan de knie. Vreemd.

Rond 1972-73 was er op televisie A family at War, een Britse serie waarin we het leven leerden kennen in Liverpool tijdens de Tweede Wereldoorlog. De zoons in militaire dienst, ravitaillering …
Terwijl we ons verwonderden over het Engeland van die tijd riep mijn moeder plots uit: “Hé, wat een handige koppen!” Het was een scène in de Navy en de personages dronken hun thee uit mokken. Dat kan nu gek lijken, maar wij hadden toen nog nooit een mok gezien, een 'mug', zoals ze daar zeggen. Laat staan dat we er ooit uit gedronken zouden hebben? Kort daarna zijn de dingen snel beginnen te veranderen.
De mok is zo oud als de straat. Volgens de Britten komt 'mug' uit het Noors, maar ons woord mok is misschien al even oud. Men bedoelt er vandaag een cilindrisch stuk vaatwerk mee, uit ceramiek of uit metaal, met een oor en een inhoud van 250 ml (of meer). Er gaan warme dranken in, ook al werd het altijd al gebruikt om wijn en bier te drinken.

Toen thee en koffie populair werden, oorspronkelijk in de hogere kringen tijdens de zeventiende eeuw, waren kopjes klein. Daarbij waren die voor thee wijd uitlopend, om extra lucht te laten inwerken op de inhoud. Thee moet oxideren, zeiden kenners mij. Ondertussen loopt een koffiekopje smal en beschermend op, om net dat te vermijden. Koffie verdraagt geen lucht.

De moderne 'mug' deed zijn intrede in de twintigste eeuw, met de oorlog. De Britten spreken van een tea mug, de Amerikanen van een coffee mug. De tijd van sloten drinken in plaats van een klein kopje was aangebroken. Toen ik ooit Boston bezocht, verwonderde het mij hoe die Amerikanen allemaal leken rond te lopen met een mok koffie in de hand. Die dingen waren ook isolerend. Op de tram, op de fiets of in de hotelgangen, overal liep men koffie te lebberen uit mokken met een deksel. Je kon op verschillende plaatsen binnengaan voor een 'refill'. Ik vraag mij af wanneer die mode overwaait.

De mok is misschien wel hét souvenir-item geworden van buitenlandse reizen. Sinds men ze is gaan bedrukken, brengen mensen van overal mokken mee voor vrienden en familieleden. Je kunt aan je kleinkinderen voorlezen uit je mokken. En vijftig jaar geleden kenden we ze niet eens!