‘Tijdens carnaval is iedereen gelijk’

Ondanks het hoge prentkaartjesgehalte en alle clichés eromheen is carnaval iets wat echt leeft bij de Brazilianen. Net door dat maatschappelijke belang is het de moeilijkste periode voor Brazilianen in het buitenland. CarnaBruxelas, het Brazi­liaanse carnaval van Brussel, biedt soelaas. “Zaterdag brengen we de diversiteit van de Braziliaanse carnavals naar Thurn & Taxis.”

'Voor ons, Brazilianen in België, is carnaval een heel moeilijk moment: we missen de zomer, de zon, maar vooral de uitbundige sfeer in de straten. Om die nostalgie te temmen zijn we zeven jaar geleden zelf een carnaval gaan organiseren, als brug tussen Brussel en Brazilië. Zo voelen we ons toch betrokken bij dit grote Braziliaanse volksfeest," zegt Dioni Costa, zangeres en mede­organisatrice van CarnaBruxelas.

De organiserende vzw Terra Brasil is een artiestencollectief dat de krachten bundelt voor CarnaBruxelas. Het is uitgegroeid tot het grootste Braziliaanse feest van België.

Voor deze zevende editie legt CarnaBruxelas de nadruk op het historische belang van carnaval voor het Braziliaanse volk. "Carnaval is een groot feest waarbij de barrières tussen sociale klasse, ras en religie verdwijnen. Want voor de rest bestaat in Brazilië nog erg veel sociale ongelijkheid. Het land barst van de natuurlijke rijkdommen, maar die rijkdom wordt gemonopoliseerd door de elite," zegt Isabel Duarte, een Braziliaanse die heel actief is in het gemeenschapsleven in Brussel. "Alle lagen van het volk komen samen tijdens een groots volksfeest, dat is de kracht van carnaval in Brazilië."

CarnaBruxelas haalt groepen uit België en het buitenland met als doel de muziek van verschillende Braziliaanse carnavals aan bod te laten komen. Xandó & Nossa Levada uit Duitsland brengt axé, de popmuziek uit Salvador da Bahia die knalt uit de trios elétricos, de grote vrachtwagens uitgerust met een indrukwekkend geluidssysteem. Uit Parijs komt de sambaschool Sambatuc, die naast een jaarlijkse deelname aan het carnaval van Rio de Janeiro ook in Brussel zal defileren.

Gastheren zijn de 'Brusselse' Sergio Lemos & Goiabada, met hun traditionele samba de mesa, het akoestische broertje van de samba de enredo uit de wereldbekende sambadroom in Rio. Bij samba de mesa zitten de muzikanten rond een tafel en zingen ze urenlang populaire songs die luidkeels meegezongen worden door het publiek. Een typisch tafereel van de gezellige kroegen in Rio, dat we elke eerste zondag van de maand ook in het Brussels Latinocafé bij uitstek, El Metteko, kunnen beleven. Fanfarra Brazil is dan weer een bloco van het carnaval van Rio, een straatfanfare van blazers en percussie, zonder zang. Zij zullen typische carnavalmarsen uit Rio spelen, en daarnaast ook enkele frevos uit Recife. Naar jaarlijkse gewoonte zullen de Braziliaans-Brusselse percussionisten van Batuqueria voor vuurwerk zorgen, en dj Domenico rijgt de concerten aan elkaar met een carnavalsmix.

De sfeer en uitbundigheid van het Braziliaanse carnaval naar Brussel halen, daar slaagt CarnaBruxelas als geen ander in. Maar de diversiteit laat volgens Isabel Duarte nog te wensen over, vooral wat de veelheid aan carnavals in het noordoosten van Brazilië betreft. Duarte wil met de vzw Art'Nativa Brasil net die culturele diversiteit meer in de kijker zetten. Haar doel is deze zomer een carnaval fora de época (buiten het seizoen) te organiseren, dat meer de nadruk legt op de carnavals uit het noordoosten, want die regio is volgens haar 'de meest Braziliaanse' van het land. "Het is in het noordoosten dat de Europeanen arriveerden, zich vermengden met de inheemse bevolking en later slaven brachten om op de plantages te werken. Uit de kruisbestuiving van die drie culturen ontstond de Braziliaanse cultuur."

"Het is daar ook dat het Braziliaanse carnaval ontstond," vertelt Duarte verder. "De inspiratie kwam van de vijftiende-eeuwse Europese processies. Vermengd met de plaatselijke inheemse cultuur en de percussie en dans van de slaven kwam het tot een nieuwe culturele uitdrukking, carnaval, die van streek tot streek verschilt. De reuzen van het carnaval van Olinda komen bijvoorbeeld rechtstreeks uit die processies. De eerste Braziliaanse reus nam in 1919 deel aan het carnaval van een stadje in het binnenland van Pernambuco."

Het carnaval van Art'Nativa Brasil wil zeker niet wedijveren met CarnaBruxelas. Het is ook geen afwijzing van de programmering van CarnaBruxelas, want, zo geeft Isabel Duarte ook toe, het is onmogelijk om alle Brazi­liaanse carnavals aan bod te laten komen. "We willen veeleer een aanvulling zijn op CarnaBruxelas. Uiteindelijk ga ik ook elk jaar naar Carna­Bruxelas. Onze gezamenlijke cultuur vieren is uiteindelijk toch wat alle Brazilianen bindt."

---------------------------
Zevende CarnaBruxelas op 12 maart vanaf 19 uur in Thurn & Taxis, Havenlaan 86, 1000 Brussel. Kaartjes kosten 15 of 20 euro; kinderen onder de twaalf betalen 1 euro. Meer info via de link hiernaast