Yuku en de Himalayabloem is een muzikale animatieparel die met veel levensvreugde kinderen meegeeft dat oma’s komen te gaan. Ook Arno is erin te horen, als oude rioolrat met de blues. “Hij bloeide tijdens de opnames helemaal open,” vertelt scenarist en coregisseur Arnaud Demuynck.
Om haar stervende oma aan een Himalaya-bloem te helpen, trekt het muisje Yuku voor het eerst de wijde wereld in. Ze botst op oude rioolratten, boze wolven, zingende vossen en stotterende konijnen, maar gewapend met een ukelele en gezegend met oma’s zang- en vertelplezier kan ze de wereld aan.
Een grafisch en muzikaal sterke animatiefilm die zich tot de jongste kijkers richt en zacht en levenslustig het thema afscheid aansnijdt? Het Brusselse Yuku en de Himalayabloem is wel degelijk zo’n film en fleurt zowel de betere stadsbioscoop als het jeugdfilmfestival Filem’On op.
Producent, scenarist en coregisseur Arnaud Demuynck blinkt tot achter zijn oren. “De Fransen eisten dat tachtig procent in Frankrijk werd gedraaid. Dan verkoos ik een kleiner budget, maar een grotere Belgische inbreng. Er is ook in Rennes en Genève aan Yuku gewerkt, maar Brussel was het centrum en dat is een excellente keuze gebleken.”
Iedereen verdwijnt ooit, maar we kunnen zaken doorgeven: ideeën, liederen of een ukelele, zoals de oma van Yuku in de film
Was je niet al een jaar of twintig de koning van de korte animatiefilm? Waarom nu alsnog het langere werk?
Arnaud Demuynck: De kortfilm is mijn grote liefde en dat zal zo blijven. Ik hou van sprookjes en sprookjes zijn kort, vol gebalde spanning en emotie, op hun best. Met korte verhaaltjes is het ook makkelijker om de aandacht van de kleinsten vast te houden. Ik zal er dus nog veel maken. Met Rémi Durin en Paul Jadoul, de coregisseur en de artistiek directeur van Yuku, die in Molenbeek de animatiestudio Enclume runnen, maakte ik in 2013 Le parfum de la carotte, een muzikale animatiefilm van een klein halfuur waar 220.000 tickets voor zijn verkocht. Yuku moest een nieuwe muzikale komedie worden, maar ik kwam uit op een scenario van veertig pagina’s. Te lang voor kort, te kort voor lang. Maar door de liedjes uit te werken, werd de halflange animatiefilm er een van een uur. Een groter budget stond toe om grafisch en sonoor de lat nog hoger te leggen.
Kan je leven van het maken van korte animatiefilms?
Demuynck: Ik oefen dit beroep al dertig jaar uit. De eerste twintig jaar waren de inkomsten zeer beperkt. Dat was ook een keuze. Ik woonde klein. Mijn vrouw en ik hadden niet zoveel nodig om rond te komen. Gelukkig worden van je werk is ook veel waard.
Toen ik vader werd, daagde het me dat er iets meer geld nodig was om ons gezin te laten draaien en een toekomst te verzekeren. Het leven was me gunstig gezind. Het succes van Le parfum de la carotte leerde me dat er met korte animatiefilms voor kleine kinderen iets te verdienen valt. Als regisseur en/of producent heb ik een karig loon, maar van de auteursrechten kan ik wel al tien jaar leven.
Hoe ben je in Brussel beland?
Demuynck: Mijn vader is van Kortrijk, mijn moeder van Rijsel en ik liep school in Ath. De familie verplichtte me om in Brussel aan de businessschool Solvay te studeren. Vreselijk, ik wilde liever theater doen. Ik greep mijn kans toen ELICIT-ULB met een master en arts du spectacle begon. Ik ontmoette tal van mensen uit het theater, de literatuur en de film. Ze initieerden me in de cinema. Mijn Solvay-ervaring leek nuttig om producties te helpen opstarten. Met wat vrienden heb ik een vzw opgericht. Et voilà.
Een beetje later leek het me verstandig om ook in Frankrijk voet aan de grond te hebben. Op mijn kinderkamer in Rijsel richtte ik een bedrijfje op. Ik ontmoette er mijn vrouw. Na een jaar of vijftien Rijsel verhuisde ons gezin acht jaar geleden naar Brussel. Hier wilden we leven, hier kan ik mijn animatiebedrijfje verder ontwikkelen.
De jonge heldin in Yuku en de Himalayabloem vertrouwt tijdens haar queeste of initiatiereis niet op een zwaard maar op een ukelele. Een veel beter instrument om hindernissen mee te overwinnen?
Demuynck: Helemaal juist. De ukelele is haar zachte, positieve ‘wapen’. Muziek verzacht de zeden, muziek brengt mensen samen. Belangrijk is dat ze het instrument van haar oma heeft gekregen. Overdracht en afscheid zijn belangrijke thema’s. Iedereen verdwijnt ooit, maar we kunnen wel zaken doorgeven: waarden, ideeën, liederen, een ukelele …
Heb je jezelf moed ingepraat om zo’n voor iedereen moeilijk onderwerp als sterven aan te kaarten in een verhaal voor vijfjarigen?
Demuynck: De Franse verdeler wil het onderwerp niet in de verf zetten, de Vlaamse verdeler juist wel. Grappig toch, dat cultuurverschil? Mijn eerste animatiefilm, het voor volwassenen bedoelde Signes de vie (2004), ging al over rouw en dus over het leven, en de aanvaarding dat het afscheid onderdeel is van het leven. Mijn eerste lange animatiefilm ligt thematisch in het verlengde daarvan: Yuku gaat over de dood, maar het is vooral een uitnodiging om het leven te omarmen. Ik verloor mijn vader twintig jaar geleden en toen ik dertig was mijn beste vriendin. Het lijkt paradoxaal, maar dat waren de sterkste, mooiste ervaringen van mijn leven. Plots wordt het leven zo intens. Je wordt vóór alles gevoel, je begrijpt zoveel meer van het leven. Om gelukkig te leven, moet je aanvaarden dat het leven kort is en de dood er deel van uitmaakt. Carpe diem.
Onder meer via de muziek barst je film van de levensvreugde.
Demuynck: De eerste stap was de muziek voor de liedjes: die moest jazzy zoals in The Jungle Book of The Aristocats. We werkten met drie componisten, één voor de liedjes, één voor de soundtrack en één voor Yuku’s zachte, intieme, organische ukelelespel.
In de originele Franstalige versie, hoor je de inmiddels overleden muzikant Arno als de oude rioolrat met de blues.
Demuynck: We zochten een doorleefde stem. Aanvankelijk kwam het niet in ons op om bij een zo grote artiest als Arno te polsen. Het was nochtans snel beklonken bij een kop thee met melk op het Sint-Katelijneplein. Zijn ogen fonkelden toen bleek dat we zouden opnemen in studio Piste Rouge. Vroeger heette die studio Studio Molière en daar was het voor hem decennia geleden begonnen. Hij haalde geweldige herinneringen op aan opnames en de bar boven de studio. Aanvankelijk las hij zijn tekst zonder veel intonatie of présence, maar hij bloeide helemaal op toen hij het bluesnummer van de Rat mocht zingen. Ik vind het zelf erg aangrijpend als ik Arno vandaag in Yuku hoor zingen dat blues hem herinnert aan al de mooie momenten in zijn leven.
Yuku en de Himalayabloem speelt nu in de zalen en wordt op 3/11 vertoond in Palace in het kader van Filem’On
Lees meer over: Film, Yuku en de Himalayabloem, Arnaud Demuynck, filem'on, Enclume
