Matthew E. White: prediker van country, soul en gospel

"Op een bepaald moment moet je je sterktes maximaliseren en je zwaktes minimaliseren," zegt Matthew E. White. Een prima strategie die ons Big inner oplevert, een hondsmooi debuut dat soul versmelt met country en gospel.

"Jesus Christ, is our lord / Jesus Christ, he is your friend," luidt de mantra op het einde van 'Brazos', een song over twee ontsnapte slaven die Big inner in gospelmodus naar zijn coda stuwt.

Matthew E. White, een dertigjarige sessiemuzikant en singer-songwriter uit Richmond, Virginia met Woodstock-baard en dito haar, groeide op in een christelijk gezin. Zijn ouders zijn missiewerkers, als kleine uk verzeilde hij met hen onder meer in de Filippijnen en in Japan. "Het heeft me geleerd de wereld vanuit een ander perspectief te zien," zegt White.

Dat White zo expliciet naar de Heer verwijst, is geen oppervlakkige hang naar spiritualiteit, het is deel van zijn leven - niet dat hij een praktiserende gelovige is, White predikt enkel muziek. "Ik voel me wel deel van een gemeenschap en dat is erg waardevol. Die katholieke opvoeding heeft me net zo gevormd als een relatie die ik heb gehad of een land dat ik heb doorkruist. Geloof wordt vaak opzijgeschoven in popmuziek, dat vind ik jammer. Het is ook geen lijn die jetrekt in het zand, elk geloof is een reis."

Samplen met lyrics
De twee tekstregels uit 'Brazos' heeft White overgenomen uit 'Brother' van de Braziliaanse muzikant Jorge Ben Jor, een song uit 1974. White plukt opvallend vaak uit andermans teksten, in 'Will you love me' bloemleest hij uit 'Many rivers to cross' van reggae-icoon Jimmy Cliff en ook de Texaanse gospelzanger Washington Phillips krijgt een knipoog. Al dat citeren, heeft hij dat van Dylan geleerd? (Lacht)

"Ik denk niet dat Dylan ooit zo transparant is geweest. Ik probeer het ook helemaal niet stiekem te doen, het is een openlijke hommage. En het moet goed rijmen met de muziek en het thema van de song. Eigenlijk kun je het vergelijken met wat hiphopartiesten doen, alleen zijn mijn samples lyrics. Het gaat overigens niet enkel om die artiest, maar om de hele cultuur waar hij deel van is. Ik ben een grote fan van reggae, hoe die Jamaicaanse muziek gemaakt wordt, hun studiosysteem enzovoort. Jorge Ben is een van de vaandeldragers van de tropicalia, een Braziliaanse beweging die folk ging versmelten met twintigste-eeuwse klassiek en bossanova. Heel avant-gardistisch,en ook heel eigen. Dat vind ik knap."

White is niet vies van wat eerbetoon. Op de hoes van Big inner prijken buiten zijn imposante zelf de 'bustes' van King Tubby en Dr. John. "Alweer: het is een eerbetoon aan wie er mijn al dan niet culturele bagage heeft ingekleurd. De bedoeling was om de achtergrond vol te stouwen, onder meer ook met Marvin Gaye, Allen Toussaint, mijn ouders zelfs, maar dat is niet gelukt. Dr. John heeft zijn stempel gedrukt op de muziek van New Orleans, en King Tubby is een invloedrijke reggaemuzikant. Wat dan weer niet wil zeggen dat mijn muziek zo klinkt."

Sun Ra in space
Hoe klinkt de muziek van White dan wel? Als een ongeziene mengeling van soul, country, gospel en orkestrale pop, rijk gearrangeerd en tegelijk ingehouden dankzij Whites zachte, donkerbruine croon, en bij elkaar gespeeld met de onbegrensde visie van een jazzmuzikant. Dat is niet zo gek, want White volgde een jazzopleiding en dook in de experimentele jazz met zijn groepje Fight the Big Bull.

Bovenal ademt zijn muziek de ambachtelijke spirit van de jaren 1960 en '70. "Ik luister met periodes heel intens naar muziek uit bepaalde stromingen of tijdspannes. Vroege New Orleans bijvoorbeeld, of field recordings uit de Amerikaanse folk. Ik heb vooral een zwak voor albums uit de tweede helft van de jaren 1960, na Sgt. Pepper. De erfenis van de rauwe rock-'n-roll en r&b werd verbreed, labels maakten grote budgetten vrij voor experimentele studioplaten. Ik denk aan Bitches brew van Miles Davis of Electric Ladyland van Jimi Hendrix. Zulke albums kun je niet in je slaapkamer in elkaar knutselen of op je laptop."

White nam Big inner ook niet op in zijn slaapkamer, maar in zijn eigenhandig gebouwde studio van zijn eigenhandig opgerichte label Spacebomb. Slechts zeven dagen namen de opnames in beslag, dat is moeilijk te geloven. "Toch is het zo. (Lacht) Je moet gewoon veel werk op voorhand doen. Ik heb het geluk dat ik met geweldig getalenteerde muzikanten kan werken die het stukje papier dat ik heb uitgeschreven met veel zin voor verbeelding kunnen invullen. Voor bas, drums, gitaren en zang hadden we drie dagen nodig, voor de blazers en strijkers telkens één dag, en dan nog één dag om dingen die we verknoeid hadden te fixen. Geen buitenaardse prestatie, vind ik."

Maar zo'n eigen label komt dan toch goed van pas? "Hm, ja. Als artiest kun je maximum één plaat per jaar uitbrengen, maar dat vind ik te weinig. Ik wil zoveel mogelijk met muziek bezig zijn, zij het schrijven, arrangeren, producen, de A&R doen of de creatieve lijn bepalen. Zo'n vrijheid vind je nergens, dus heb ik maar zelf mijn eigen droomjob gecreëerd." (Lacht) Net zo belangrijk is de werkwijze van White, met een aantal 'sessiemuzikanten' die instaan voor het soundpalet van de bands in de stal, in de geest van Stax en Motown. De naam van het label verwijst overigens naar space head Sun Ra.

De mellow gloed van Big inner mag dan aan de gedempte funk van Curtis Mayfield of de warme countrysoul van Lambchop herinneren, het is de zuinige, effectieve stijl van Randy Newman die zich doordrukt. "Ik ben ooit bij hem gaan aanbellen in LA met twee platen van Fight the Big Bull en The Great White Jenkins. Maar hij was er niet. Ik heb ze dan maar aan de huisbewaarder gegeven, die een 25-jarige stalker van een oude popster best lachwekkend vond. Niks meer van gehoord, Newman had wellicht belangrijker zaken te doen. Maar blijft mijn held."

Matthew E. White
wanneer: 4 april 2013 om 20.00 uur
tickets: €12
---------