De vijf hoeken van de wereld: Engelse tuinwijken in Brussel

Brussel heet een groene stad te zijn. Als je het Brusselse stuk Zoniënwoud erbij telt is het zelfs een van de groenste steden ter wereld. Daarnaast zijn er de ontelbare parken en parkjes, en dan zijn er ook nog de tuinwijken. Brussel telt er uitzonderlijk veel.

De bekendste en grootste zijn natuurlijk Le Logis en Floréal in Watermaal-Bosvoorde. Met de bouw van die naast elkaar gelegen tuinwijken, naar een ontwerp van Louis Van Der Swaelmen en Jean Eggerickx, werd in 1922 begonnen. Verder heb je ook nog de Van Lindt-wijk in Oudergem, de strak modernistische, zelfs kubistische Cité Moderne van architect Victor Bourgeois in Sint-Agatha-Berchem, de Terdelttuinwijk in Schaarbeek, de tuinwijken Het Rad, Goede Lucht en Moortebeek in Anderlecht, de tuinwijk die door Joseph Diongre werd ontworpen aan de Louis Mettewielaan in Molenbeek, Homborch in Ukkel en nog enkele andere kleinere.

De bedoeling van die wijken was vooral om de arbeiders naar socialistisch idee een gezonder onderkomen te geven dan in de stadswijken waarin ze woonden. In Brussel kwamen de wijken er ook vaak om bewoners van wijken die voor infrastructuurwerken waren onteigend een nieuw onderkomen te geven. Uiteraard werden er ook in andere landen tuinwijken gebouwd. De Nederlandse tuinwijk Betondorp (ook het gebruik van beton in de tuinwijken was vernieuwend!) heeft zelfs topvoetballer Johan Cruijff voortgebracht.

Maar het idee van de tuinwijken komt wel van de Engelse stedenbouwkundige Ebenezer Howard. Hij werd in 1850 in Londen geboren, maar week uit naar de Verenigde Staten, waar hij ondermeer de boeken van Walt Whitman en Ralph Emerson las, schrijvers die de harmonie tussen natuur en mens bepleitten. In 1898 schreef Howard zelf het sociaal bevlogen boek 'Garden Cities of To-Morrow', waarin hij het idee van schone, groene zelfbedruipende steden uiteenzette. Zelf ging hij wonen in Welwyn Garden City, dat naar zijn ideeën ontworpen werd.