De vijf hoeken van de wereld: Rusland in Brussel in het Academieënpaleis

Wat vandaag het Academieënpaleis is, was oorspronkelijk voor een korte periode het stekje van de Russische grootvorstin en latere koningin van Nederland Anna Paulovna. Anna Paulovna (1795-1865) was een telg van de Romanov-dynastie, dochter van tsaar Paul, en zus van de latere tsaren Alexander I en Nicolaas I.

Zij belandde in het paleis aan het Warandepark als echtgenote van de Nederlandse kroonprins Willem II, die een tijdlang in Brussel verbleef na de eenmaking van de Nederlanden in 1815. Brussel was in die periode samen met Den Haag alternerend hoofdstad van de Nederlanden.

Het huwelijk tussen Willem en Anna was overigens het resultaat van machinaties vanuit Rusland. Willem II zou eerst met de Engelse prinses Charlotte trouwen, maar die verloving werd verbroken omdat Rusland die toenadering tussen de Nederlandse en de Britse kroon niet zag zitten. Charlotte zou uiteindelijk trouwen met onze latere koning Leopold I, terwijl Anna Paulowna (op haar veertiende nog door Napoleon himself tevergeefs om haar hand gevraagd) werd naar voren geschoven als huwelijkskandidaat voor Willem.

Een echt geschenk was dat niet, want de eigengereide Willem lag niet alleen overhoop met zijn vader, maar was ook zijn vrouw systematisch ontrouw. Behalve hun vijf wettelijke kinderen had Willem ook verschillende buitenechtelijke kinderen, en beoefende hij in het geniep de mannenliefde. Desondanks zou Anna Paulowna ontroostbaar zijn bij zijn dood en dagenlang geknield bij zijn lijk blijven zitten. Op dat moment was het paar wel al koning en koningin van Nederland.

Hun verblijf in het Academieënpaleis duurde slechts van 1828 tot aan de Belgische revolutie in 1830. Het paleis was voor Willem gebouwd omdat hij als generaal in het Engelse leger zogezegd als held uit de slag van Waterloo was gekomen. Anna Paulovna, die de luister van het Russische hof in Sint-Petersburg gewoon was, verbleef ook veel liever in het statige Brussel dan in Nederland.