Voor en Tegen: praktijktests op de huurmarkt, zoals in Gent?

Gent voert vanaf deze maand praktijktests tegen discriminatie op de huurmarkt in, ook in Wallonië besliste bevoegde minister Furlan (PS) ze vanaf januari in te voeren. In Brussel gebeurt dat nog niet, maar donderdag stelt parlementslid Alain Maron (Ecolo) wel de vraag in het Brussels parlement. Moet minister van Huisvesting Fremault (CDH) de praktijktests invoeren?

VOOR
"Als ze een 'vreemd klinkende' naam of handicap hebben, wordt huren nog moeilijker." - Werner Van Mieghem, coördinator BBROW

Bij de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen (BBROW) krijgen ze geregeld telefoontjes van mensen die niet eens uitgenodigd zijn om een flat te bezichtigen. “Omwille van hun naam of accent, maar ook omdat ze leven van een vervangingsinkomen, of zelfs een laag loon,” zegt coördinator Werner Van Mieghem. “Er is een krapte op de huurmarkt, een immens tekort aan sociale woningen, en die gebruiken eigenaars om nog selectiever te zijn. Ze vragen vaak loonfiches aan kandidaat-huurders. De toekomstige huisbaas van een nieuw aangeworven collega vroeg onlangs een verklaring dat ze hier wel degelijk aan de slag was. Dat heb ik geweigerd.”

“In Gent hebben ze al praktijktests gehouden. Daaruit bleek dat een op de vier immokantoren discrimineert. Nadat de nieuwe praktijkstests werden bekendgemaakt, daalde dat cijfer met de helft.”

Eind vorig jaar was Van Mieghem op een studiedag georganiseerd door Brussels staatssecretaris voor Gelijke Kansen Bianca Debaets (CD&V) en minister van Huisvesting Céline Fremault (CDH). “Daar werden ook praktijktests besproken. Er werd toen al nagedacht hoe ze dat juridisch zouden kunnen vormgeven, maar ik heb er sindsdien niets meer over gehoord.”

“Het is nu al heel moeilijk voor eenoudergezinnen of mensen met een lager inkomen op de Brusselse huisvestingsmarkt. Zij spenderen op dit moment al veertig of vijftig procent van hun inkomen aan huur, en dat verergert nog alle jaren. Als ze een ’vreemd klinkende’ naam of handicap hebben, wordt het nog moeilijker. Daarom is het hoog tijd dat we prakijktests ook in Brussel invoeren.”

“Gelijkekansencentrum Unia, dat de prakijktests in Gent zal doen, heeft ook al in Brussel organisaties uitgenodigd om eraan mee te werken, maar van officiële kant heb ik nog niets gehoord. De regering werkt aan een Brusselse huurwet, maar die voorziet niet in directe sancties bij discriminatie. Het blijft wachten op een concreet initiatief van Debaets en Fremault, terwijl we door Gent en Wallonië voorbijgestoken worden.”

“Toch zijn praktijktests geen zaligmakende oplossing. Je kunt er eigenaars mee sensibiliseren en eventueel straffen, maar het helpt de huurders niet. Als de woning verhuurd is, blijft ze ook verhuurd.”

“Een van de voornaamste redenen waarom eigenaars discrimineren is dat ze – soms terecht – vrezen dat kandidaat-huurders niet zullen kunnen betalen. Daarom vragen wij al lang structurele maatregelen. De Brusselse regering heeft vorige week bijvoorbeeld eindelijk een princiepsakkoord afgesloten over richthuurprijzen, maar die zijn niet dwingend en zullen dus weinig uithalen. Mensen met een laag inkomen zouden daarnaast een huurtoelage moeten krijgen, die eigenaars misschien kan overtuigen aan hen te verhuren.”

TEGEN
"Praktijktests hebben geen duurzaam effect" - Frank Damen, woordvoerder BIV

Wij zijn geen voorstanders van praktijktests zoals die in Gent, en zitten daarmee op dezelfde golflengte als Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA),” zegt Frank Damen van het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars (BIV), het nationale erkennings- en tuchtorgaan voor de vastgoedsector. “Praktijktests zijn een lapmiddel dat op de korte termijn zijn nut kan bewijzen, maar ze hebben geen duurzaam effect. De meningen veranderen er niet door. En het is toch de bedoeling dat we discriminatie voor altijd uitroeien.”

“Voor ons heeft sensibiliseren een veel duurzamer effect. Om een parallel met het verkeer te trekken: flitspalen helpen dan wel op de plaatsen waar ze staan, maar de belangrijkste manier om komaf te maken met ongewenst gedrag zijn de bewustmakingscampagnes.”

“Als een eigenaar discrimineert, moet de vastgoedmakelaar reageren. Hem of haar erop wijzen dat dat niet door de beugel kan, en de eigenaar overtuigen van de profielen die hij of zij niet bij voorbaat ziet zitten. De makelaar mag niet discrimineren, maar uiteindelijk is het wel de eigenaar die het laatste woord heeft.”
“Het zou zeker geen kwaad kunnen als de makelaar daar een vorming rond zou volgen. In het verleden hebben we samen met het toenmalige Gelijkekansencentrum (nu Unia) nog een brochure voor makelaars opgesteld over discriminatie op de huurmarkt.”

“Consumenten kunnen met hun klachten over makelaars die flagrant discrimineren bovendien terecht bij het BIV, dat als beroepsorgaan sancties kan instellen,” zegt Damen. “Discriminatie is een deontologische overtreding. Mensen moeten natuurlijk weten dat ze met hun klachten bij ons terechtkunnen." In de afgelopen vijf jaar kreeg het BIV veertien meldingen, die allemaal met een seponering, vrijspraak of minnelijke schikking werden opgelost. Geen enkele makelaar werd tijdelijk geschorst of definitief geschrapt uit het register.