Europees advies over meetstations brengt regering in nauwe schoentjes

De advocaat-generaal van het Europese Hof van Justitie heeft donderdag in een advies over de Brusselse meetstations een lans gebroken voor een stringente interpretatie van de Europese wet over luchtkwaliteit. "De Brusselse regering kan nu veroordeeld worden", klinkt het bij Groen.

Volgens het advies moet de rechter de overheid kunnen verplichten op bepaalde plaatsen meetstations te installeren, en volstaat een overschrijding van de grenswaarden voor pakweg stikstofdioxide of fijn stof in één meetstation om van een overtreding van de Europese wetgeving te spreken.

Advocaat-generaal Juliane Kokott boog zich over een prejudiciële vraag van de Brusselse rechtbank van eerste aanleg. Daar twisten een aantal inwoners van de hoofdstad en de ngo ClientEarth met het Brusselse gewest over het Brusselse luchtkwaliteitsplan. Volgens de klagers neemt de Brusselse overheid het niet te nauw met de Europese regels. Zo zou de rapportering van de luchtkwaliteit te wensen overlaten.

In haar advies bevestigt Kokott alvast dat inwoners het recht hebben om de locatiekeuze van meetstations te laten toetsen door een rechter. De overheid beschikt over een beoordelingsvrijheid, maar de rechter mag nagaan of die keuze aansluit bij de doelstelling van de Europese richtlijn. Die vereist dat meetstations vooral moeten geïnstalleerd worden in gebieden waar de hoogste concentraties van stikstofdioxide, fijn stof, lood, benzeen en andere schadelijke stoffen voorkomen.

Gemiddelde onbelangrijk

De rechter kan daarbij de overheid verplichten om op bepaalde plaatsen meetstations te installeren, indien op basis van de beschikbare gegevens vaststaat dat daar meetstations moeten worden geplaatst. Ook kunnen de bevoegde autoriteiten ertoe worden verplicht om onderzoek uit te voeren om de juiste locaties te identificeren, aldus de advocaat-generaal. Daarnaast vindt Kokott dat de naleving van de grenswaarden voor schadelijke stoffen beoordeeld moet worden aan de hand van de meetresultaten van de vaste meetstations, zonder een gemiddelde van alle meetstations te nemen.

Het risico op schade aan de gezondheid bestaat volgens haar immers overal waar de grenswaarden worden overschreden. Het gemiddelde over het hele gebied doet er minder toe. "Het grapje over de statisticus die verdrinkt in een meer, hoewel het meer gemiddeld maar een paar centimeter diep is, brengt dit treffend tot uitdrukking", klinkt het in de persmededeling.

Het advies van de advocaat-generaal bindt het Hof van Justitie niet. In vele gevallen wordt het advies wel gevolgd wanneer het Hof op een latere datum een arrest zal wijzen. Rekening houdend met dat arrest moet de Brusselse rechtbank uiteindelijk een oordeel vellen in het concrete geding tussen de Brusselse inwoners en hun lokale overheid.

'Veroordeel de Brusselse regering'

"Niets belet de rechter nog om de Brusselse regering te veroordelen voor nalatigheid op het vlak van gezonde lucht", dat besluit Brussels Groen-parlementslid Arnaud Verstraete.

Voor het Groen-parlementslid zijn de conclusies nu duidelijk: "De plannen van de Brusselse regering zijn onvoldoende om de luchtkwaliteit op een aanvaardbaar/gezond niveau te brengen. De metingen die de regering hanteert, onderschatten systematisch de ernst van de situatie, door de meest vervuilde zones buiten beeld te houden en door enkel over gemiddelden te communiceren."

Voor Groen heeft de Brusselse regering met minister van Leefmilieu Céline Fremault gefaald. "De aangekondigde maatregelen zijn er nog altijd niet en ze volstaan hoe dan ook niet. Een volgende regering zal van de luchtkwaliteit echt een prioriteit moeten maken."