Kamyon: vluchtelingendrama op kindermaat

Vrijdagavond ging in een vrachtwagen achter de KVS de Franse versie van de in verschillende talen geprogrammeerde monoloog Kamyon in première. Een klein, misschien wat voorzichtig vluchtelingendrama voor een publiek van achtplussers.

Een norse besnorde man die een vreemde taal spreekt (in de Franse versie van het stuk is dat het Nederlands!), jaagt de toeschouwers als een kudde vee naar binnen. Binnen in de vrachtwagen is het kaal en donker, maar er staan zitbankjes, en met dat beetje schemerlicht is het al bij al gezellig en comfortabel. Misschien wel iets té. Misschien had het ook voor een jong publiek geen kwaad gekund om ook eens een uurtje het ongemak van een rit richting het onbekende te voelen.

Maar Kamyon wil geen miserabel theaterstuk zijn. Het meisje dat ons aanspreekt heeft zich niet voor niets tussen een stapel kratten laten opsluiten, maar ze zet de penibele situatie zo goed en zo kwaad als ze kan naar haar hand.

Ze speelt toneel: als je wil dat een vlucht uit oorlogsgebied eigenlijk een spannende ruimtereis is, dan wordt het dat ook een beetje. Vergezeld van de Grote Beer, de hond Laika en nog een paar andere dieren die je misschien minder verwacht in de ruimte, doet ze haar verhaal.

Favoriete knuffel
Die setting in hogere sferen, en de eenvoudige, montere manier waarop hoogst problematische aardse kwesties worden aangekaart, doen een beetje denken aan De Saint-Exupérys De kleine prins. Al is dit verhaal nog iets nadrukkelijker op kindermaat geschreven. In de tekst van Michael De Cock zit een subtiel literair zwart-witmotiefje en af en toe een zin die blijft hangen. Zoals de vraag of het wel klopt dat je jezelf niet kan ergens achterlaten. Want van al je favoriete knuffels er maar één mogen meenemen en de rest moet achterlaten, dat doet iets met een kind. En als de besnorde mensensmokkelaar kinderen een probleem noemt omdat ze niet kunnen zwijgen, dan maakt ook dat indruk.

''Houston we have a problem,” luidt dan de toverspreuk van het tegelijk pientere en naïeve meisje, een rol die de zeer expressieve jonge Brusselse actrice Jessica Farhan op het lijf geschreven lijkt. Vooral voor wie goed luistert, klinkt de harde realiteit door: wie zich 'te goed kan verstoppen’, zoals het zusje van het meisje, is er misschien gewoon niet meer.

Knap aan de vorm is behalve de locatie ook de enscenering. Met een eenvoudige zaklamp en wat projecties kan je heel veel oproepen. Onmisbaar is ook de livemuziek van Rudi Genbrugge, die met zijn stem en zijn breed instrumentarium een muzikale reis maakt die overeenstemt met het traject dat de vrachtwagen aflegt. Met hem wordt de vrachtwagen behalve een theaterbox ook een klankkast.

Op het einde, als de deuren van de laadruimte weer openzwaaien en het tijd is voor de kleine-mensen-stap die voor het meisje een grote sprong in het onbekende betekent, blijkt dat het beeld van de ruimtereis nog niet zo ver van de waarheid ligt. En was het niet moeder die beweerde dat een verhaal niet afgelopen kan zijn zolang alles nog niet in orde is? Dan maakt het perspectief vanuit de camion op de stad alvast duidelijk dat het einde van dit vluchtelingenverhaal inderdaad nog niet meteen in zicht is.