Hoe consensuspolitiek en een gunstige ligging Oslo tot groene hoofdstad maken

Net als Brussel, groeit Oslo als kool. In de voorbije tien jaar is de bevolking met maar liefst twintig procent gestegen. Het is daarmee een van de snelst groeiende steden van Europa. Maar door de strenge milieuregels, zijn de bossen en groene ruimtes die de stad omgorden beschermd, waardoor uitbreidingsruimte beperkt is. Naar Noorse normen worstelt Oslo ook met lucht- en watervervuiling en files. Er komen steeds meer wagens bij en de wegen slibben stilaan dicht. Klinkt herkenbaar, toch?

Beide hoofdsteden staan dus voor grote uitdagingen. De aanpak verschilt enigszins. Kent België een politieke compromiscultuur, dan kent Noorwegen er een van consensus. De groene politiek van Oslo is daar een goed voorbeeld van. In 2008 werd er in de gemeenteraad beslist dat er een doortastend beleid moest komen om een einde te maken aan de milieuproblemen van de stad. Er moesten minder auto’s rijden, de auto’s die reden moesten elektrisch worden en de waterlopen moesten opgekuist worden. Het initiatief lag toen bij een rechts-conservatief bestuur, dat na verkiezingen in 2015 naar de oppositie werd verwezen. Sindsdien is er een rood-groen kabinet aan de macht.

Het vroegere kabinet ondertunnelde belangrijke invalswegen die eerder dwars door het stadscentrum liepen, startte een succesvolle campagne om de waterlopen en het fjord opnieuw bevisbaar te maken en verhoogde de toltarieven van de invalswegen in de stad. “Het feit dat we vandaag groene hoofdstad van Europa zijn, is niet enkel het resultaat van het huidige stads­bestuur, maar van een lange reeks moedige politieke besluiten, die al bezig is sinds de jaren zestig. Toen was Oslo klein, maar heeft het toch een groots metronetwerk op poten gezet,” zegt Marianne Alfsen, communicatieverantwoordelijke voor de stad Oslo.

Klimaatbegroting

Het huidige rood-groene stads­bestuur ging verder op dat elan. Er kwam in vijf jaar tijd zestig kilometer fietsinfrastructuur bij, waardoor honderden parkeerplaatsen werden geschrapt, de (verhoogde) inkomsten uit de tolwegen gaan voor honderd procent naar investeringen in het openbaar vervoer, het stadscentrum werd nagenoeg volledig autoluw en de stad voerde een klimaatbegroting in. Die begroting gaat na hoeveel elke bestuursbeslissing of uitgave kost aan het milieu. Niet in Noorse kronen dus, maar in CO2. Het stadsbestuur heeft de ambitie om de CO2-uitstoot tegen 2030 met maar liefst 95 procent te doen zakken.

Een van de maatregelen die daarvoor moeten zorgen, is een fel doorgedreven politiek om elektrische wagens te steunen. Intussen is een vijfde van alle wagens in Oslo elektrisch of hybride. Zestig procent van de nieuw gekochte auto’s is vandaag elektrisch of hybride. Het succes is zo overweldigend dat de stad de vraag naar laadpalen amper kan bijhouden.

“Bent u hier om te kijken dat dit alles een klucht is?” werpt een automobilist ons toe vanuit haar Tesla. Ze vond geen laadpaal in de ondergrondse parking, en moet opnieuw uit de garage rijden. “Kinderziektes,” noemt de ambtenaar bevoegd voor elektrische wagens het. “We zijn bezig aan een oplossing. Tegen het einde van het jaar komen er tweeduizend publieke laadpalen en nog achthonderd extra, geplaatst door de privésector.”

Intussen groeit niet enkel het wagenpark, maar ook het inwonersaantal. Om de groei van de stad ook duurzaam te maken, investeert de stad in publieke zero emission construction sites, bouwplaatsen die geen CO2 uitstoten en enkel werken op biogas of herbruikbare energie. Oslo vervult een pioniersrol en verschillende Belgische overheden hebben al interesse getoond. “We zijn inderdaad geïnteresseerd,” klinkt het bij het kabinet van minister Pascal Smet (SP.A) “Maar het initiatief ligt voorlopig bij Carlo Di Antonio (de Waalse milieuminister van CDH, red.) Hij is op zoek naar een datum voor een proefproject.” Nog even wachten op die Belgische consensus dus.

Rijkdom

Het is eenvoudig om cynisch te doen over de groene hoofdstad Oslo. De rijkdom van de stad komt voor het grootste deel uit olie-­export en de ligging van de stad, omgordeld door bossen en grote waterpartijen, maakt het eenvoudiger om een groene politiek te voeren dan in een dichtbevolkte stedelijke knoop als Brussel. Maar de Noren zijn er wel in geslaagd om in korte tijd een politieke en civiele consensus te vinden over verregaande milieumaatregelen, van stadstol tot stadslandbouw. En die ambitieuze milieudoelstellingen staan niet ter discussie. Ook niet met gemeenteraadsverkiezingen voor de deur. Is dat de grootste les voor Brussel?