Brusselse Museumraad telt honderd leden

D e Brusselse Museumraad ontstond in 1995, en ondertussen zijn er honderd musea lid van (waarvan sommige wel onder één grotere instelling ressorteren).

Het samenwerkingsverband moet vooral de zichtbaarheid en de promotie van de musea verbeteren. Met initiatieven als de jongerenmuseumnacht Museum Night Fever (14.000 deelnemers, die gemiddeld meer dan drie musea bezoeken), de Nocturnes van de Brusselse Musea (18.000 bezoekers), de Brussels Card (12.000 kopers in 2011, die gemiddeld drie musea bezochten), de pas vernieuwde website (12.500 bezoekers per maand) en het binnenkort aangepaste Museumplan is dat ook gelukt. Samen verwelkomen de Brusselse musea ondertussen drie à drieëneenhalf miljoen bezoekers per jaar.

Waar liggen volgens directeur Leen Ochelen en voorzitter Guido Vanderhulst de prioriteiten voor de toekomst? "De diversiteit en hoeveelheid aan musea in Brussel is vrij uniek," zegt Ochelen. "In Antwerpen is er een tendens om musea te groeperen, zoals onlangs nog in het MAS. Bij ons komen er de komende jaren wellicht het Spoorwegmuseum in het station van Schaarbeek, het Huis van de Europese Geschiedenis in het Leopoldpark en de Belgian Beer Temple in de Beurs bij. Dat is mooi, al gaat het wel om heel verschillende musea, die ook nog eens verschillende voogdijoverheden hebben."

"De Brusselse Museumraad vertegenwoordigt die allemaal: de grote federale instellingen waar driehonderd mensen werken net zo goed als de privémusea die door twee mensen worden opengehouden," zegt Guido Vanderhulst. "Maar het principe blijft dat elk museum op vrijwillige basis beslist om al dan niet aan onze projecten deel te nemen."

En doen ze dat allemaal even enthousiast?
Leen Ochelen: "De Nocturnes mobiliseren duidelijk de meeste musea. Er doen er een zestigtal aan mee. Museum Night Fever is ook elk jaar een enorm succes. We mobiliseren heel veel Brusselse jongeren die al maanden vooraf het programma mee uitwerken."

Is de Brussels Card ook succesvol?
Guido Vanderhulst: "Ja, maar ze wordt nog niet echt als toeristische troef uitgespeeld. Amsterdam en Keulen kunnen fenomenale cijfers voorleggen, bij ons gaat het trager."

Is een blikvanger als het Magritte Museum belangrijk voor zo'n kaart?
Ochelen: "Absoluut. Wij betalen de musea een percentage terug per bezoeker die zij met de Brussels Card over de vloer krijgen, en veertig procent van de kopers van de kaart gaat naar het Magritte Museum."
Vanderhulst: "Toch moet je opletten met musea zoals het Magritte Museum, die de klemtoon op één sterk gemediatiseerd onderwerp leggen. Museumcollecties zijn geen supermarkt waaruit je zomaar themamusea put. Het is een goede zaak dat het Magritte Museum aan de Musea voor Schone Kunsten gekoppeld is, maar voorlopig weten we niet of de fenomenale collectie schilderijen van Rubens van het succes van Magritte profiteert."

Zit er een evolutie in de Museumraad?
Ochelen: "We merken dat meer en meer musea ons nu ook vragen om hun interne problemen te helpen oplossen. Dat is een verschuiving en een uitbreiding van onze doelstelling. We zijn nu op eigen initiatief bezig aan een beleidsplan waarin we onze prioriteiten willen scherpstellen. Zo kan het onthaal van bezoekers en de meertaligheid van zaalteksten in de kleine en middelgrote musea veel beter. Maar er zijn ook musea die in moeilijkheden komen omdat ze aan mankracht verliezen. Dat was zo in het Schermsportmuseum, waarvan we de collectie hebben kunnen onderbrengen bij Sportimonium in Hofstade; dat is zo in het Camille Lemonniermuseum, waarvan in december conservator Emile Kesteman overleden is, of in het Cauchiehuis, dat ook hulp kan gebruiken. Zo zijn er een tiental dossiers."

Vanderhulst: "We mengen ons nooit in het beleid van de musea, maar zij vragen inderdaad om professioneler en efficiënter te werken. Dat is een gemeenschapsbevoegdheid, en daarom richten we ons ook tot de gemeenschappen. Zij zouden ons de middelen kunnen geven om bijvoorbeeld één personeelslid ter beschikking te stellen van de musea om hun museologische, educatieve en zeker hun wetenschappelijke beleid te ondersteunen."

Hoeveel middelen krijgt u nu?
Ochelen: "Wij hebben een budget van 800.000 à 900.000 euro, waarvan zestig procent uit de inkomsten van de Brussels Card of Museum Night Fever komt. Een groot deel vloeit via die evenementen weer terug naar de musea. Onze andere inkomsten zijn voornamelijk projectsubsidies, waarvoor we jaarlijks een 25-tal dossiers moeten indienen bij de overheden. Daar kruipt enorm veel tijd in."

Er is veel commotie rond Michel Draguet, die het Museum voor Moderne Kunst heeft ontmanteld en een nieuw museum in het Jubelpark wil. Minister van Wetenschapsbeleid Paul Magnette (PS) wil dan weer zo'n museum aan het Koningsplein. Wordt de Museumraad in die dossiers gehoord?
Vanderhulst: "We hebben met de kabinetschef van Magnette gesproken over al die dromen. Het belangrijkste voor ons is dat over al die collecties, zeker die van de federale musea, in samenspraak beslist wordt. Er zou een begeleidingscommissie moeten komen om de juiste keuzes te maken. Wij hebben er helemaal niets op tegen om musea te herdenken, maar je knipt niet zomaar collecties in stukjes, en zeker niet op eigen houtje. Op het kabinet-Magnette beseffen ze dat ook."

Nog andere problemen te melden?
Ochelen: "De reserves en de depots. De reserves worden dikwijls niet degelijk beheerd. Veel musea hebben een depot, maar dat is meestal niet voldoende aangepast aan de wetenschappelijke standaarden voor conservatie."

Vanderhulst: "De toestand wordt geminimaliseerd, maar is catastrofaal en niet langer aanvaardbaar. Daarom zijn we serieus aan het nadenken over één centraal logistiek centrum voor verschillende musea. Zestien instellingen hebben al een principeakkoord ondertekend om de mogelijkheid voor zo'n gemeenschappelijk depot te onderzoeken. We zullen behoorlijk wat vierkante meters nodig hebben en heel wat verschillende programma's om de verschillende materialen niet alleen te bewaren, maar ook te inventariseren, te fotograferen, te digitaliseren en te ontsluiten. Want het zou ook een onderzoekscentrum moeten worden."

--------------------------
Museum Night Fever, zaterdag 3 maart van 19 tot 1 uur, www.museumnightfever.be en www.brusselsmuseums.be