De fatal attractions van Roberto Ferri

Een van de hedendaagse kunstenaars ‘en vogue’ is de Italiaan Roberto Ferri (°1978), die omzeggens perverterende fatal attractions schildert.

Voor het eerst krijgt hij een aparte art room in België, met een twintigtal doeken die het parcours van ‘Devine Decadence’ perfect aankleden. Ferri’s schilderingen zijn een knipoog naar het oeuvre van de Italiaanse maniëristen (zestiende eeuw). Ook de barokschilderkunst lijkt met hem terug tot leven te komen. Meteen blijkt Ferri’s werk ook het schoolvoorbeeld van de perfecte combinatie tussen erotiek, dood en religie. Vandaar de focus.

Wat vertelt de kunstenaar ons? Ferri: “Ik heb altijd geweten dat ik helemaal als Amerighi da Caravaggio (1571-1610) zou schilderen (passieverhalen, de lijdensweg van heiligen, cupido’s en allegorieën op de klassieke mythologie, red.). Mijn lichamen zijn geïdealiseerd. Of het nu goden, engelen of demonen zijn. Die schoonheid laat ik botsen met het verdorvene. Maar het is net die ‘bezoedeling’ en dat rottende, die net als de decadentie van de passie elk lichaam mooier maakt. Mijn discours is niet om de zaken te actualiseren. Thema’s als de onsterfelijkheid, uitbundige passie, maar ook angsten kunnen voor elegantie staan.”

Ferri’s verstrengelen tussen wereldlijke geneugtes en het onaantastbare verhevene, haast onbereikbare ideaalbeeld, is flagrant. Enerzijds krijg je subtiele en exquise naakten te zien. Anderzijds schuilt overal de verdorvenheid, de hopeloosheid, het decadente van het nakende einde, om de hoek. Ook een sfeertje van hermafrodiete geneugtes ligt er vingerdik op. “Ook dit benadert de realiteit,” verklaart Ferri. Terwijl bij een wat langere blik de fantasie duidelijk maakt dat Ferri totaal afstand wil nemen van de digitale maatschappij en de nieuwe zeden. Een nieuwe boodschapper, misschien?

Op het eerste gezicht herkennen we dus volop een Caravaggio’s Amor Vincit Omnia, een cupido die het wereldlijke aan de voeten liggen heeft. Of Sint-Franciscus van Assisi in extase (1525), dat eveneens geactualiseerd lijkt door Ferri. Maar Ferri gaat iets verder met uitspattingen en verbeelding. De sadistische onthoofding in Il teatro della Crudeltà slaat je in het gezicht. Of een andere omgang met liefde, als in Il Giudizio Universale, zet ook aan tot nadenken over vandaag. In dit werk buigt een jonge vrouw haar mond over het geslacht van een Michelangelo-achtige God de Vader. En er is ook Il Sospetto (uit 2015), met het schot in de rug en het alziend oog, samengevat in één vleeswonde. Beangstigend realistisch en vertederend.

De teneur van de doeken wordt gezet door een dramatische lichtinval, alweer de leerling van Caravaggio. En duidelijk ook door de barok, waarbij vrouwelijke contouren en ideaal gespierde jongelingen de wellust prikkelen. In het kasteel krijg je alles steeds in een puriteinse eerlijkheid in beeld gebracht. Kortom, een andere kennismaking met de dunne grens tussen raffiniteit en wulps verval.