De vijf hoeken van de wereld: Chili in Brussel

De kunsthistorische verzameling uit Oceanië van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis wordt momenteel aan een facelift onderworpen. Maar dit beeld afkomstig van het Paaseiland kunt u nog altijd gaan bekijken. Het raadselachtige eiland – het meest afgelegen stukje land ter wereld, dat nu een autonome provincie van Chili is – spreekt natuurlijk tot de verbeelding. De Europeanen ontdekten het pas op paasdag 1722 en maakten er kennis met de overbekende kolossale beelden die menselijke hoofden afbeelden.

Ook Belgen zetten voet aan wal op het Paaseiland, tijdens een Frans-Belgische expeditie in 1934 en 1935. Met het bekende schip de Mercator, dat ook het lichaam van Pater Damiaan in Molokai ging ophalen en dat nu voor anker ligt in Oostende, brachten ze onder meer het beeld mee dat door de inwoners van het eiland Pou Hakanononga of 'god van de tonijnvissers' werd genoemd. Twee dagen duurde het voor men de steen van zes ton aan boord kreeg van het schip dat op een paar honderd meter van wal voor anker moest. Nu staat het beeld in het Jubelparkmuseum en is het nog altijd het voorwerp van aanhoudende studie. Het beeld heeft immers een heel andere vorm en een heel ander gezicht dan de meeste andere beelden op het Paaseiland, die overigens geen godheid, maar overleden voorouders afbeelden. Maar een expeditie in 2001 bracht aan het licht dat 'god van de tonijnvissers' waarschijnlijk een naam is die pas later aan het beeld gegeven werd. Menselijke resten die in de buurt van de vindplaats van het beeld werden bovengehaald doen vermoeden dat het hier toch om een ritueel monument gaat dat met dodenverering te maken heeft. Ook kwam wetenschappelijk vast te staan dat Pou Hakanononga dateert van het eind van de 13e of het begin van de 14e eeuw.