In 1960 telde de wereld twee megasteden met meer dan tien miljoen inwoners: New York en Tokio. In 2011 waren het er 22, vandaag al 47. “Die evolutie vraagt om aanpassingen en regelgeving op allerlei vlakken,” zegt Anne Leemans, managing director van consultantbedrijf Fontana identity & design, die voorbeelden geeft waaraan Brussel zich kan spiegelen.
In San Francisco wordt afval verminderd en worden recyclage en compostering vergemakkelijkt.
Opinie
'Brussel kan zich voor afvalbeleid spiegelen aan San Francisco'
Bevolkingsgroei en verstedelijking beïnvloeden sociale, economische en ecologische verhoudingen en vragen structurele aanpassingen en regelgeving voor de meest essentiële stedelijke diensten zoals mobiliteit, werkgelegenheid, zorg, onderwijs, huisvesting, afval, water en veiligheid,” stelt Anne Leemans.
“De zinderende zomer van 2018, de verwoestende orkanen, de smeltende ijsbergen, ze voorspellen weinig goeds en geven aan dat het klimaat verandert. De onthutsende cijfers en ongeziene uitdagingen vanwege de klimaatverandering en bevolkingsgroei, dwingen ieder van ons waar ook ter wereld twee keer na te denken, te plannen en participatief tot actie over te gaan.”
Maar er is ook goed nieuws, zegt Leemans. Op de wereldwijde klimaatactieconferentie in september 2018 in San Francisco, toonden vertegenwoordigers van 27 steden, alle lid van de C40 Cities Climate Leadership Group, immers aan dat bij hen de ommekeer was ingezet en emissies sinds 2012 dalen dankzij ingrepen in onder meer mobiliteit, energie- en afvalbeheer. “Opnieuw levert Kopenhagen een interessant voorbeeld,” geeft Leemans aan. “Onlangs investeerde de stad 470 miljoen euro in een nieuwe verbrandingsoven voor haar stadsverwarmingssysteem, waarop 97 procent van de gezinnen is aangesloten en waarbij energie uit ongesorteerd afval wordt gegenereerd.”
© Ivan Put
| Anne Leemans: "Onze witte zakken, 512.000 ton, die Net Brussel jaarlijks ophaalt, belanden in de verbrandingsoven. Maar in vergelijking met het Deense voorbeeld is de centrale door en door verouderd"
“De nieuwe warmtekrachtcentrale Amager Bakke ontworpen door BIG architects geldt als neusje van de zalm inzake energie-efficiëntie en architectuur. Het beschikt over twee ovenlijnen en een gezamenlijk turbine- en generatorsysteem. Zodra het testen voorbij is en het systeem tegen de lente van volgend jaar op volle toeren draait, kan het tot 2 x 35 ton afval per uur verbranden, jaarlijks 400.000 ton, en een stoomtemperatuur halen van 440 °C met een druk van 70 bar. Het is eigendom van vijf omliggende Deense gemeenten.
En het allerbelangrijkste: ze reduceert schadelijke uitstoten van NOx tot 15 mg/Nm3 en zwaveluitstoten met 99,5 procent. De centrale zal aan 50.000 gezinnen electriciteit leveren en aan 120.000 gezinnen verwarming. Kortom, het is vandaag een van de meest efficiënte afval-energie-faciliteiten in Noord-Europa,” merkt Leemans op.
“Het verbluffende architecturale ontwerp van de centrale, skihelling - ook open vanaf lente 2019 - een café en een wandel/looppad op het dak, een kunstmatige klimmuur, heeft ertoe bijgedragen dat het vlak bij het stadscentrum van Kopenhagen kon worden ingeplant, dicht bij de verbruiksmarkt dus.”
Maar Amager Bakke krijgt harde kritiek van milieuactivisten, omdat afval wordt verbrand, zegt Leemans. “Sorteren, recycleren en herbestemmen komen niet aan bod, wat onterecht de indruk geeft dat er geen probleem is met meer en meer afval te produceren. Meer afval betekent immers meer energie en bijgevolg meer centen voor de aandeelhouders. Andere alternatieve energiebronnen, zoals wind en geothermie, worden niet aangeboord en de recyclage-industrie wordt overschaduwd.”
"We moeten kiezen voor een daadkrachtig beleid in functie van de circulaire economie en zero-afval"
“Moeten we niet veeleer werken aan een geïntegreerde toepassing, aan gebruiken, hergebruiken en recycleren in functie van een circulaire economie?” vraagt Leemans en ze voegt er het voorbeeld San Francisco aan toe. “Die stad heeft het voortouw genomen en zich in 2002 tot doel gesteld om tegen 2010 75 procent te recycleren en om tegen 2020 nog zero-afval over te houden. Sinds 2003 heeft de stad een uitgebreide milieucode, gebaseerd op het voorzorgsbeginsel, groene chemie en uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Dat houdt in dat als en wanneer stoffen of praktijken een bedreiging vormen voor de gezondheid en veiligheid, de milieudienst van de stad langskomt en veiligere alternatieven aanbiedt. In 2009 werd een Verplichte Recycling en Compostering Verordening aangenomen, die vereist dat men recycleerbare materialen, composteerbare materialen en restafval apart sorteert.”
© PhotoNews
| San Francisco stimuleert inwoners en ondernemingen om minder afval te produceren en wakkert recyclage en circulaire economie aan. Kunnen we ook in Brussel "the best of both worlds krijgen?"
Brussel sorteert wel
Wat kan Brussel daarvan leren? “Brussel sorteert wel,” zegt Leemans. “We recycleren, composteren, verwerken, herbestemmen en verbranden ook. Onze witte zakken, 512.000 ton, die Net Brussel jaarlijks ophaalt, belanden in de verbrandingsoven. Maar in vergelijking met het Deense voorbeeld is de centrale door en door verouderd. Ze jaagt onder meer drie keer zoveel NOx en zwavel de lucht in. Ze levert aan slechts 65.000 gezinnen elektriciteit, is energie-inefficiënt en bovendien spuuglelijk.”
“Wellicht hebben we behalve een performante oven voor niet-recycleerbaar afval baat bij daadkrachtiger beleid in functie van een circulaire economie en zero-afval, zoals in San Francisco,” oordeelt Leemans. “Daar wordt afval verminderd en worden recyclage en compostering vergemakkelijkt dankzij een innovatief inzamelprogramma met sortering in aparte vuilnisbakken, specifieke afmetingen en tariefopties, en waarbij de stad alle eigenaars, huurders, een- en tweeoudergezinnen aanspoort bij te dragen het zero-wastedoel van 2020 te bereiken. Zo ondersteunt de stad de recyclage-industrie, de stedelijke en lokale land- en tuinbouwers, afnemers van compost én bevordert ze het klimaatbewustzijn.”
“Kopenhagen en San Francisco hanteren zichtbaar een uiteenlopend beleid,” besluit Leemans. “Amager Bakke is zonder meer indrukwekkend inzake design, energie-efficiency en als bron van inkomsten voor de deelnemende gemeenten, maar stimuleert de inwoners niet om minder afval te produceren. Dat is anders in San Francisco, dat een draagvlak creëert, inwoners en ondernemingen stimuleert om minder afval te produceren, de recyclage en circulaire economie aanwakkert, met aandacht voor andere hernieuwbare energiebronnen.” Kunnen we in Brussel ‘the best of both worlds’ krijgen?
Lees meer over: Brussel, Opinie, afvalophaling, recyclage, sorteren
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.