Op vrijdag vond in de Senaat de stemming over de lijst van voor herziening vatbare grondwetsartikelen plaats. Senator Benjamin Dalle (CD&V) klaagt aan dat de SP.A – in Brussel nochtans voorvechter van één stadsgewest – geen artikel indiende dat de afschaffing van de Brusselse gemeenten mogelijk maakt. Maar is een grondwetsherziening de enige optie?
© PhotoNews
| De negentien Brusselse gemeenten afschaffen is geen eenvoudige beslissing.
Mogelijke scenario's voor afschaffing Brusselse gemeenten
Een grondwetsherziening is het minst realistische scenario, als we Karel Reybrouck, onderzoeker grondwettelijk recht aan de KU Leuven, mogen geloven. “Als we de gemeenten willen afschaffen, of de gemeenten willen laten opgaan in het Gewest, zal een aantal grondwetsartikels aangepast moeten worden. Maar daar gaat een erg complexe procedure aan vooraf,” zegt Reybrouck.
“Eerst moet – zoals vrijdag voor andere domeinen werd besproken – een herzieningsverklaring getekend worden. Daarbij moet zowel de Kamer, de Senaat als de regering een lijst met suggesties indienen. Alleen de artikelen die op de drie lijsten voorkomen, kunnen de volgende legislatuur herzien worden. En in dat nieuw samengestelde parlement na de verkiezingen moet bovendien een tweederdemeerderheid in zowel de Kamer als de Senaat gevonden worden.” Niet meteen iets voor morgen dus.
Maar hoe kan het dan wel? Er bestaan verschillende scenario’s waarbij het Brussels Gewest wijzigingen kan doorvoeren zonder rekening te moeten houden met het federale niveau. Louter een fusie van de negentien gemeenten vergt immers geen grondwetswijziging: het Gewest kan die maatregel stemmen via een bijzondere meerderheidsordonnantie. Daar is een meerderheid in zowel de Franstalige als Nederlandstalige taalgroep in het parlement voor nodig.
Frankenstein
Maar na die fusie blijft er één grote supergemeente over. En bij die supergemeente hoort een superburgemeester. “Dan dreigt een Frankensteinscenario,” zegt Reybrouck. “Het Gewest loopt het risico de controle over zijn eigen creatie - een hypermachtige gemeente - te verliezen.”
Het voordeel aan die procedure is evenwel dat de maatregel bij wijze van spreken morgen al – indien de politieke steun ervoor gevonden wordt – gestemd kan worden. Bovendien, zo menen ze bij one.brussels, de lijst van SP.A’er Pascal Smet, kan de macht van die supergemeente volledig uitgehold worden door zoveel mogelijk bevoegdheden naar het Gewest over te hevelen. “En voor de lokale bevoegdheden kunnen we werken met districten,” klinkt het bij het kabinet van Smet.
Maar aan die overheveling van bevoegdheden zijn limieten, benadrukt ook Kamerlid en professor staatsrecht Hendrik Vuye. “De lokale besturen zijn bevoegd voor alles wat van lokaal belang is. Dat ligt grondwettelijk vast. Een domein zoals fiscaliteit kan niet zomaar overgeheveld worden zonder een grondwetswijziging.”
Dat brengt ons tot een derde scenario. Een scenario waar de Brusselse instellingen volgens de professor al een tijd in meedraaien.
Politieke fictie
“Wat er vandaag gebeurt, is dat bevoegdheden aan de hand van ordonnanties al gedeeltelijk overgaan naar het Gewest, zoals gebeurt met mobiliteit. Delen van dat beleid werden overgeheveld, andere delen blijven lokaal.”
“Het grote voordeel daaraan is dat er geen grote knopen moeten doorgehakt worden, die dan kunnen slagen of falen,” zegt Reybrouck. Het nadeel is tegelijk dat er geen grote hervormingen plaatsvinden en dat die maatregelen voor sommigen te traag zijn of gewoonweg niet voldoen. “Maar zolang een afschaffing via de Grondwet politieke fictie blijft, is het wellicht deze weg die we zullen blijven bewandelen.”
Lees meer over: Brussel, Politiek, brussel 19, negentien gemeenten, SP.A, Benjamin Dalle, fusie gemeenten
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.