Het afgelopen jaar was het jaar van de verruwing. In het publieke debat, op de sociale media, in het parlementair halfrond, in de journalistiek ook. We lijken er gewoon aan te worden. Wat er op de sociale media te vinden is, was tien jaar geleden niet denkbaar.
© BRUZZ/Saskia Vanderstichele
Analyse
In 2019 kon in Brussel het verzet hoogtij vieren
Hondenfluitjes, provocaties, persoonlijke aanvallen, het fatsoen is soms ver te zoeken. 2019 was ook het jaar van de polarisatie. Die trend was vooral internationaal zichtbaar, met de opkomst van nieuwe autocraten en de verschraling van de democratie in de achtertuin van Europa.
Maar als we inzoomen op Brussel, ligt het toch enigszins anders. In 2019 is Brussel de plek gebleken waar het verzet hoogtij kon vieren. Dat is, paradoxaal misschien, een bemoedigende vaststelling. Want verzet betekent in de eerste plaats niet akkoord gaan. Het debat willen aangaan. En niet toegeven aan een bepaalde pensée unique die ons wordt ingelepeld. Het betekent meteen ook dat Brussel zijn historische roeping als vrijplaats voor het moderne denken niet verloren heeft.
Op 27 januari lopen er 70.000 betogers door Brussel om maatregelen te eisen tegen de klimaatopwarming. Eerder die maand hadden al tienduizenden jongeren gespijbeld en betoogd voor een beter klimaat. In navolging van Greta Thunberg, intussen persoon van het jaar bij Time Magazine. Thunberg kwam zelf mee betogen in Brussel. Ze nam de trein uit Stockholm, stapte uit in Brussel-Zuid en kwam Jean-Claude Juncker inpeperen dat het vijf voor twaalf is.
"In 2019 is Brussel de plek gebleken waar het verzet hoogtij kon vieren"
Het zijn momenten die het jaar onmiskenbaar gemarkeerd hebben. Voor de jongeren die meeliepen zullen de betogingen onvergetelijke belevenissen blijken te zijn die ergens richtingbepalend zullen zijn voor hun verdere leven. En zelfs al zullen sceptici vinden dat de politici te traag en met te weinig enthousiasme de zaak ter harte nemen, de hearts en de minds in de bevolking zijn wél in groten getale gewonnen.
Precies dat beleid, het politiek bedrijf in zijn geheel, is een tweede mikpunt van verzet gebleken in 2019. Bij de verkiezingen van 26 mei werd de meerderheid afgestraft, de oppositie beloond. In Vlaanderen, in België en zeker ook in Brussel. De groene golf heeft zich in de hoofdstad voortgezet. Beschouw het, kort door de bocht, als een verzet tegen een stad die in de greep is van het verstikkende autoverkeer. Een hartenkreet voor een leefbare stad.
Ook antisysteempartijen deden het goed. In Vlaanderen werd een extreemrechtse partij de tweede grootste. In Franstalig België scheerden de communisten hoge toppen. Brussel beleefde een primeur met twee gloednieuwe partijen, een die opkomt voor dierenrechten, een ander die op termijn de klassieke parlementaire democratie op de schop wil en de burgers meer rechtstreekse inspraak wil geven.
De burgerdemocratie lijkt hiermee in de startblokken te staan. Informateur Paul Magnette (PS) pikte het idee op, het Brussels parlement gaat aan de slag met burgercomités via loting samengesteld en de lokale besturen in Brussel willen nog veel meer dan vroeger inzetten op participatie. Er zit sleet op het huidige politieke bestel, zo klinkt het. Hoe het anders kan? Precieze antwoorden zijn er niet. Veel vragen wel. Er zal geëxperimenteerd moeten worden om tot een werkbaar model te komen.
Ook het najaar was er één van verzet. Brussel bruist in 2019. Brussel is the place to be voor de urban grooves, de plek waar de toppers Zwangere Guy, Stromae en Angèle het beste aarden. Waar Franstaligen en Nederlandstaligen elkaar vinden. Ga naar Beursschouwburg, AB, Kaaitheater of KVS. Bezoek Bozar, de Muntschouwburg, Flagey of Wiels. De bezoekers delen er hun liefde voor wat mooi is, voor wat doet nadenken, voor wat uitdaagt, ongeacht de taal die ze spreken, of hun afkomst en verleden.
Maar 2019 is ook het jaar waarin Vlaanderen het mes zet in de subsidies die dat allemaal mogelijk maken. Zelfs al gaat het om 'slechts 6 procent', voor de cultuurhuizen en artiesten komt de kaasschaaf over als een slag in het gezicht, een motie van wantrouwen. Een afwijzing van de energie en de passie die zij in het culturele bedrijf investeren. Er wordt geprotesteerd en betoogd, maar het blijft oorverdovend stil bij de Vlaamse regering.
Dat is een groot verschil met 2015. Ook toen, onder de vorige regering, werd in de cultuursubsisdies gesneden. Maar toen stond er een verhaal tegenover. Een van snoeien om te bloeien. Een van reculer pour mieux sauter. Een verhaal dat vandaag vanuit de Vlaamse regering niet te horen is. De besparingsronde komt daarmee nog harder aan. De culturele sector likt zijn wonden maar Brussel laat zich niet kennen. Daar is iedereen van overtuigd. Brussel zal ook bruisen in 2020.
BRUZZ wou weten hoe de Brusselaars het afgelopen jaar hebben meegemaakt. We gingen in dit interviewnummer voor een eigenzinnige selectie van zes vrouwen en één man. Veel leesplezier.
Nog meer Brussel bij BRUZZ
-
Warmathon
De Brusselse Warmathon schuift een beetje op, naar de atletiekpiste van het Koning Boudewijnstadion. De BRUZZ bus zorgt er voor ambiance én voor de enige echte BRUZZ mutsen. Kom langs en win! Wanneer? Donderdag 19 december Koning Boudewijnstadion
-
Jaaroverzicht
Klimaat, veiligheid, politiek, cultuur en sport. BRUZZ blikt in vijf afleveringen terug op een jaar 2019 vol verzet. Vanaf 23 december BRUZZ tv
-
Eindejaarslijstjes voor Brussel
Onze BRUZZ-stemmen en -gezichten vatten het afgelopen jaar samen aan de hand van (onder meer) hun favoriete plek, hun Brussel-tip en de trend van het jaar. Vanaf 23 december op bruzz.be
Lees meer over: Brussel, Samenleving, eindejaarsinterviews, jaaroverzicht 2019, verzet, eindejaar 2019
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.