Aantal geboortes daalt al zes jaar op rij: wat wordt het corona-effect?

Brusselse vrouwen krijgen steeds minder kinderen. Het geboortecijfer daalt al zes jaar op rij, blijkt uit de cijfers voor 2020. De coronacrisis geeft het geboortecijfer in 2021 mogelijk nog een fikse oplawaai: de voorlopige cijfers wijzen alvast op een verdere daling.

In 2020 werden 15.847 geboorten geregistreerd in het Brussels Gewest, blijkt donderdag uit de nieuwste Focus van het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA), over de demografische impact van Covid-19 op de Brusselse bevolking in 2020. De bevolkingsgroei stagneert voor het eerst in vele jaren, analyseerde BRUZZ eerder ook al, vooral een gevolg van meer sterfgevallen en minder immigratie door het coronavirus.

Maar er valt ook een cijfer op dat als enige niet met de coronacrisis verbonden is. Het geboortecijfer in 2020 is voor het zesde opeenvolgende jaar gedaald, stellen de onderzoekers vast. Met andere woorden: de laatste zes jaar worden er steeds minder kinderen geboren in het gewest. Als gevolg daarvan is het aantal geboorten tussen 2014 en 2020 met bijna 15 procent gedaald. (Lees verder onder de grafiek)

In Brussel, met zijn jongere bevolking en dus een hoger aandeel vruchtbare vrouwen, krijgen vrouwen al enkele decennia naar verhouding meer kinderen dan in Vlaanderen en Wallonië.

"Het geboortecijfer daalt in heel België de afgelopen tien jaar", zegt Jean-Pierre Hermia, de auteur van de studie, "maar in Brussel het meest uitgesproken." In Brussel gaat het om -15 procent, versus -10 procent in Wallonië en -7 procent in Vlaanderen (Lees verder onder de grafiek)

Hoe komt het dat Brusselse vrouwen minder kinderen krijgen? "Voor een deel is dat de verderzetting van een lange historische daling, die al meer dan vijftig jaar wereldwijd aan de gang is", zegt demograaf Patrick Deboosere (VUB).

"Vrouwen gaan langer studeren, beginnen later te werken en gaan later samenwonen. Ze beginnen daardoor later aan kinderen en krijgen er dus minder. Binnen die trend kun je wel tijdelijke toenames ontwaren, zoals de stijging van het geboortecijfer tussen 2000 en 2014 in Brussel."

Dat komt volgens de demograaf door de instroom van jongere mensen in het gewest tussen pakweg 1995 en 2015. "Intussen stagneert de leeftijd van de bevolking. Dat heeft allemaal invloed op het geboortecijfer."

Tot slot beïnvloeden ook crisissen de beslissing om aan kinderen te beginnen. Jean-Pierre Hermia verwijst daar expliciet naar de sociaal-economische gevolgen van de economische crisis van 2008, en de daarop volgende toenemende onzekerheid over de toekomst van onze samenleving, die in heel West-Europa het geboortecijfer beïnvloeden. "Jonge huishoudens stellen zich vragen over hun sociaal-economische toekomst, en ook over het milieu."

Door die crisis hebben Brusselaars het krijgen van kinderen uitgesteld. "Mensen stellen hun kinderwens in onzekere tijden uit, en van dat uitstel komt soms ook afstel", zegt Deboosere. "Dat geldt natuurlijk ook tijdens de coronacrisis."

Afwachten voor 2021

"Volgens de prognoses van het Planbureau zouden de gevolgen van de crisis van 2008 tegen 2021 wegebben, maar toen kwam natuurlijk het coronavirus", zegt Hermia. "Misschien speelt er dit jaar dus een dubbel effect, of enkel de naweeën van de pandemie, dat is moeilijk om uit te vissen."

Hoe dan ook is de impact van de coronapandemie op het Brusselse geboortecijfer in 2020 nog niet waarneembaar, vanwege de tijdspanne van negen maanden tussen de conceptie en de geboorte.

De voorlopige cijfers in de eerste zes maanden van 2021 wijzen alvast op een verdere daling van het geboortecijfer, laat het BISA weten. In januari 2021 - negen maanden na de periode van de strengste lockdown - werden 20 procent minder geboorten geregistreerd dan het jaar ervoor. Het blijft nu afwachten hoe de cijfers in de rest van 2021 zullen evolueren, en of het geboortecijfer in het gewest echt voor het zevende jaar op rij zal dalen.