Brussel bescheiden trendsetter bij reconversie kantoren

Met een fraai uitgegeven boek wil minister-president Charles Picqué (PS) promotoren aanmoedigen om leegstaande kantoren om te timmeren tot woningen, rusthuizen of scholen. Brussel speelt een (bescheiden) voortrekkersrol. "Er zijn inderdaad tal van mogelijkheden, maar je moet die geval per geval bestuderen," zegt stedenbouwkundige Christian Lasserre.

Het boek Gisteren kantoren, vandaag woningen belicht 25 voorbeelden van reconversie. Drieëntwintig panden werden verbouwd tot woningen, twee tot scholen. De voorstelling vond plaats in de gebouwen van Saint-Luc. De architectuurfaculteit ruilde zeven huizen in de Overwinningsstraat in voor een kantoorgebouw aan het Moricharplein. Die ruil slaat twee vliegen in een klap: Saint-Luc heeft een comfortabeler onderkomen, en er zijn zeven huizen die hun woonbestemming terugkrijgen. De gemeente Sint-Gillis heeft aan Saint-Luc gevraagd om na te denken over het uitzicht en de aanpassing van de voorgevel.

De reconversie van kantoren in woningen is niet nieuw. De 'Afvaardiging van de Vijfhoek' heeft langs het systeem van de collectieve aankopen kleine investeerders kunnen overtuigen om kantoorpanden (en industriële gebouwen) tot woningen te vertimmeren. Het gebouw aan het Zaterdagplein - met een restaurant op de gelijkvloerse verdieping en de Brusselse Raad voor het Leefmilieu op één - is omgebouwd tot zeven ruime appartementen. De stock voor collectieve aankopen was vlug opgedroogd toen vastgoedpromotoren brood zagen in de reconversie.

450 nieuwe woningen
Toch is niet ieder kantoorgebouw geschikt om tot om het even welke woonbestemming omgeturnd te worden. In het 'Overzicht van het Kantorenpark' lezen we: "Vanaf een diepte van meer dan vijftien of zestien meter worden de woningen steeds minder doorlopend - wat er op neerkomt dat een aantal niet-doorlopende woningen volledig (woonkamer en slaapkamers) worden blootgesteld aan het lawaai van de straat waarlangs ze gelegen zijn, terwijl andere dan weer voor alle ruimtes zullen profiteren van de stilte van het binnenterrein van het huizenblok. Dat is onder meer het geval in de Aduatiekersstraat 71-75 in Etterbeek."

Brussel telt meer dan 1,4 miljoen m2 leegstaande kantoren, waarvan een aantal om verschillende redenen nooit meer als kantoor zal kunnen verhuurd worden. Een projectoproep in 2011 heeft plannen voor 450 nieuwe woningen opgeleverd, voor vijf van de acht projecten werd reeds een stedenbouwkundig attest afgeleverd. Tachtig procent is al in opbouw.

Picqué herhaalt ook zijn voorstel om de voorwaarden voor de aflevering van bouwvergunningen voor kantoren aan te passen. Hij wil dat promotoren in de toekomst ook de reconversiemogelijkheden moeten aangeven. Maar dat is (voorlopig nog) toekomstmuziek.

Gisteren kantoren, vandaag woningen van Christian Lasserre, Pierre Laconte, Anders Böhlke en Béatrice Dooreman , 146 blz., 34 euro.