Interview

Burgemeester Philippe Close na de rellen: ‘Dit is de job die ik echt wou’

Danny Vileyn, Kris Hendrickx
© BRUZZ
21/11/2017

Op zijn 46e is hij de jongste burgemeester ooit in Brussel-Stad. In het jaar dat hem rest tot de verkiezingen wil Philippe Close (PS) inzetten op onderwijs, veiligheid en op een stad die zo aantrekkelijk is dat ze fileverslaafden overtuigt om er te komen wonen. “Weet u, ik ben niet geobsedeerd door de centrale lanen.”

Het is een goedlachse Close die de dag na het geweld op het Muntplein onze redactie binnenwandelt. Twee maal rellen op rij en nationale commotie, er is duidelijk meer nodig om de nieuwbakken burgemeester uit zijn lood te slaan. Al kan hij zich ook blauw ergeren. Aan de aanslepende werken in en rond het centrum bijvoorbeeld. “Ik zie geen kat op die werven, het lijkt wel een episode uit The Walking Dead.”

We hadden de zware rellen op de Lemonnierlaan en enkele dagen later was er agressie op het Muntplein. Wat gaat er mis in het centrum?
Philippe Close: Eerst en vooral: er mag geen straffeloosheid zijn in de stad. Er zijn regels. Wie zich daaraan houdt, zal plezier beleven in de stad, in het andere geval krijgt u het met de politie aan de stok. De snelle interventie woensdag heeft dat ook getoond. Zaterdag zijn de zaken wat anders gelopen. We kregen toen te maken met een voetbalwedstrijd die geen enkele politiezone in het land als een risicomatch had bestempeld, ook het federale niveau niet. Ik was bij wijze van spreken de enige die gewaarschuwd had: ‘Let op voor het feestje nadien, want Marokko speelt.’ Ik woon in die Anneessenswijk. Daar moeten we uit leren.

Close 3 BRUZZ ACTUA 1593


Politievakbond VSOA zegt dat de politie al sinds 2000 niet meer mag optreden bij bepaalde evenementen. “Het stadsbestuur wil politiek correct zijn.” Ze zeggen dus dat u linkse betogingen spaart ...
Philippe Close: (vult zelf aan)… en ze zeggen vooral dat ik een Maghrebijns kiespubliek heb en daarom niet optreed. Die vakbond heeft een verborgen agenda. Het zijn voormalige rijkswachters die de ontbinding van de rijkswacht nooit verteerd hebben. Ik weet van politiebronnen dat ze zouden willen dat de Brusselse politie niet meer aan ordehandhaving doet en dat die taak naar de federale politie gaat. Als burgemeester geef ik algemene instructies: de orde moet hersteld worden, een evenement onderbroken. Voor de rest vertrouw ik de politie.

U verdedigt de politie doorgaans erg nadrukkelijk. Dat is een stijlbreuk met uw voorganger, die vaak in de clinch ging met het korps.
Philippe Close: Ik ken de politie al heel lang. Eerst als jurist toen ik rond de politiehervorming werkte, dan als kabinetschef van Freddy Thielemans. De meeste officieren ken ik persoonlijk. We hebben heel moeilijke momenten meegemaakt samen: de moord op Joe Van Holsbeeck, de Europese toppen. Ik weet wat ik aan hen heb.

Iets helemaal anders. De laatste tijd lijken er amper nog zekerheden in de politiek. De liberaal Vanhengel noemt zich links. De socialist Smet bestempelt zich als sociale liberaal. Waar situeert u zich in de PS, toch ook een huis met veel kamers?
Philippe Close: (aarzelt en moet gniffelen) Ik heb altijd een wat burgerlijk imago gehad. Ik kom uit een burgerlijk gezin.

Concreet?
Philippe Close: Mijn vader was bankier, we hebben op de Louizalaan gewoond. Mijn moeder hielp verslaafden, dat redt me in deze context nog wat (grijnst). Ik heb broers die arts en bankier zijn en ben zelf jurist. Je kan niet zeggen dat ik meteen voorbestemd was voor de PS. Wat me in de partij aantrok en nog altijd aantrekt, is de sociale zekerheid. Vooral de gezondheidszorg maakt indruk op mij. Met name onze Irisziekenhuizen waar mensen met gelijk welk inkomen dezelfde zorgen krijgen van dezelfde universiteitsprofessoren. Daarnaast heb ik me altijd veel met politie beziggehouden, waardoor ik vaak het etiket ‘sociaaldemocratisch’ of zelfs rechts krijg. Dat laatste klopt niet. De eerste slachtoffers van onveiligheid zijn nog steeds de inwoners van volkswijken, van buurten zoals mijn eigen Anneessenswijk. Het zijn zij die zich moesten barricaderen in hun huizen tijdens het geweld. Dáárom interesseert veiligheid mij.

Close 4 BRUZZ ACTUA 1593
U bent met andere woorden eerder een sociaaldemocraat binnen de socialistische partij.
Philippe Close: Ja. Ik zie de stad als een coproductie tussen privé en overheid. Neem nu een van de grote problemen in Brussel: de langzame voortgang van de werven, waarvoor de overheid altijd wordt geviseerd. Daarin hebben privé én overheid een verantwoordelijkheid. We hadden lang te weinig geld voor werken en nu er een herfinanciering is, slagen we er niet in om die werken snel genoeg te laten uitvoeren. Dat is voor een belangrijk deel omdat die privé niet kan volgen. Er zijn maar vier à vijf grote bedrijven in het land voor werken op grote schaal aan de openbare ruimte. Als die bedrijven op de ene werf zitten, kunnen ze niet op de andere werken.

Hoe ziet u de stad van morgen?
Philippe Close: We hebben daar een duidelijk beeld van. Als bestuur hebben we de stad in zeventien wijken verdeeld en willen we daar La ville à pied construeren. We willen die wijken uitrusten met infrastructuur die je in tien minuten te voet kan bereiken. Met scholen, crèches, winkels, shoppingcenters. We hebben vierduizend nieuwe schoolplaatsen gecreëerd in de twee gemeenschappen, zeshonderd crècheplaatsen. Als je die wijken geeft wat ze nodig hebben, zullen de mensen die nu in de file staan ervoor kiezen om in de stad te komen wonen. Er wordt veel gepraat over projecten als de voetgangerszone of het stadion, maar het grootste budget gaat naar onderwijs. We hebben 140 miljoen euro geïnvesteerd in nieuwe schoolplaatsen.

U noemde zichzelf onlangs de meest gewestminnende burgemeester van Brussel. Vindt die burgemeester dat de huidige structuur met negentien gemeenten de juiste is voor een kleine wereldstad?
Philippe Close: Ik geloof om te beginnen in de organische structuur van de stad. Je moet openstaan voor het onverwachte en je kan niet alles organiseren. Mensen houden daarnaast ook van de nabijheid die een gemeente biedt.

Goed, maar wat is uw ideaalmodel?
Philippe Close: Ik zal u uitleggen waarom ik daar voorzichtig mee ben. Ik ben jurist en heb met eigen ogen gezien hoe een puur symbooldossier als de splitsing van de kieskring BHV een regering 540 dagen heeft lamgelegd. Als we aan het Brusselse evenwicht komen, wordt het een mikado. Je kan niet aan één aspect raken zonder ook aan de rest te raken. Persoonlijk denk ik dat de bevolking niet op zo’n institutioneel avontuur zit te wachten.

Dat is een negatief antwoord. De vraag was wat uw ideaalmodel van een stad is. Berlijn heeft districtburgemeesters, bevoegd voor nabijheidsthema’s. Is dat geen model voor Brussel?
Philippe Close: Alle modellen zijn interessant, maar u weet heel goed dat we die niet los van het geheel kunnen zien. De gegarandeerde Nederlandstalige vertegenwoordiging op het gewestniveau, waar ik voorstander van ben, zou dan meteen in vraag worden gesteld. Willen we dat avontuur? Als we die vertegenwoordiging laten schieten, dan kunnen we beginnen te discussiëren. Dan zitten we bij het principe één man, één stem.
Zijn er bevoegdheden die u liever op het gewestniveau ziet?
Philippe Close: Het gewest is vooral interessant als regelgevende overheid, minder als uitvoerende. Voor we aan nieuwe bevoegdheden denken, zou het de bestaande al efficiënter kunnen uitvoeren. Het parkeeragentschap bijvoorbeeld draait vierkant. De werven zouden er ook wat sneller kunnen opschieten, net zoals die van de stad trouwens. Mensen begrijpen niet dat een werf er zomaar bijligt en dat er niets gebeurt. Er staat wat materiaal en voor de rest lijkt het wel The Walking Dead (televisiereeks over zombies, red.). Ik heb een enorme werf aan de Ninoofsepoort (gewestproject door Beliris, red.), een magnifiek project, maar ik zie daar amper iemand. Ik begrijp de mensen die foeteren. Ze krijgen ook te weinig info en als er een einddatum genoemd wordt, weet je vooraf al dat die niet gehaald wordt. Gaat dat zo door, dan zullen we als overheid gewoon stoppen met dit soort grote werken. Als we niet afwerken waarmee we begonnen zijn, dan maken we mensen kwaad en dat is niet onze taak. Onze taak is mensen gelukkig maken.

Daarmee zijn we bij de voetgangerszone. De testfase zou eerst acht maanden duren, het werd uiteindelijk ruim drie keer zo lang. Nu zijn de werken gestart, maar slechts op een klein stukje. Ondertussen blijft het draagvlak voor het project afbrokkelen. Wat is er misgegaan?
Philippe Close: Ik maak nooit het proces van het verleden, ik kijk vooruit. Mijn eerste missie was dat de werken zouden beginnen en dat is gebeurd. Ook de heraanleg begint binnenkort op het stuk tussen Fontainas en Plattesteen.

Wanneer begint die volgende fase?
Philippe Close: De vergunningen zijn afgeleverd, ik hoop nog dit jaar of begin volgend jaar. Zo krijgen de mensen aan de twee kanten van de voetgangerszone een idee van wat ze mogen verwachten. Vergelijk het met kijkhuizen. De vergunning voor het Beursplein is afgeleverd. Voor de rest denk ik dat er misschien wat kalmte mag terugkeren rond dat project. In werkelijkheid renoveren we het centrum al vijftien jaar: kijk naar de Vismarkt, de Marollen, de Anneessenswijk, de Alhambra- en Chicagowijk. Die waren verwaarloosd en trekken een nieuwe bevolking aan. In 2006 hebben we gezegd dat we de zaken moesten faseren: eerst de westelijke Kleine Ring, dan pas de centrale lanen.

Vandaag wordt niet meer gefaseerd?
Philippe Close: Neen, ik stel vast dat we alles tegelijk laten gebeuren: de centrale lanen, de Ninoofsepoort en de fietspaden op de Kleine Ring. Als ik daar iets over zeg, krijg ik te horen dat ik tegen ben. Neen, ik ben voor, maar niet alles tegelijk. Dan wordt het centrum weer onbereikbaar met de auto. Ik zal nooit een antiautoburgemeester zijn, hoewel ik tegen de stadssnelwegen ben. Mijn eigen wijk wil ik daar bijvoorbeeld voor behoeden. Het kan misschien wat vreemd klinken na de gebeurtenissen van vorige week (de onlusten, red.), maar mensen spreken me vooral aan over mobiliteit en verkeersveiligheid. Ergens is dat hoopgevend. Toen ik in 2000 kabinetschef was van Thielemans was het de onveiligheid, de straatdealers. Nu willen mensen dat hun kind veilig te voet of met de fiets naar school kan. Dat willen we realiseren in het centrum. Voorrang geven aan zwakke weggebruikers.

Welke accenten legt u zelf nog in de voetgangerszone? Wat zal nog veranderen?
Philippe Close: Een stad is organisch en verandert altijd. Ik luister naar iedereen en werk ondertussen volhardend verder. De echte vijand van de politicus is daarbij de tijd, het vraagt te veel tijd. Ik probeer drie beleidsniveaus te laten samenwerken: het gewest, de stad en Beliris en ik zie niet hoe je die drie zou kunnen fuseren, mocht dat uw vraag zijn. Ik ga vooral niet geobsedeerd raken door de centrale lanen en ondertussen de rest van de stad verwaarlozen. Er is ook nog Laken, Neder-Over-Heembeek, Haren en de rest van het centrum.

De centrale lanen bieden vandaag nogal een marginale aanblik. Hoe kijkt u als socialist aan tegen de groeiende dakloosheid in Brussel?
Philippe Close: Ik geef toe dat ik ongerust ben, na het Samusocial-schandaal. We weten allemaal wat er daar is misgelopen, maar ik wil toch even zeggen dat de organisatie bijzonder efficiënt gebleken is in al die jaren dat ik ze ken. Het gewest neemt Samusocial over en ik hoop maar dat de organisatie even doeltreffend zal blijven. Dakloosheid bestrijd je niet alleen met politie.
En passant wijs ik er ook even op dat de stad Brussel zowat alle centra voor daklozen herbergt. Ik zou er niets tegen hebben als gemeenten die ons de les lezen af en toe ook wat vrijgevigheid zouden tonen.

De werkloosheid blijft misschien wel de grootste uitdaging.
Philippe Close: Ja, maar in Brussel daalt de jongerenwerkloosheid tenminste. Dat is een pluim voor de regering van Rudi Vervoort. Wist u dat die lager is dan in Antwerpen? Terwijl we hier een kleiner aandeel hebben aan werk voor laaggeschoolden. Daarom hebben we nieuwe jobs uitgevonden. Daarom hebben we in toerisme geïnvesteerd. Niet omdat ik van feestjes hou, maar omdat ik in de Anneessenswijk woon en begrepen heb dat de jeugdwerkloosheid en de onveiligheid daar nooit opgelost raken zonder investeringen in scholen, in infrastructuur én in jobs voor die wijk. Het OCMW speelt daarin een belangrijke rol en ondersteunt meer dan duizend jongeren bij hun studies.

Over minder dan een jaar hebben we al gemeenteraadsverkiezingen. In de peilingen krijgt de PS klappen.
Philippe Close: De mensen geloven dat niet, maar ik zit absoluut nog niet in verkiezingsmodus. Ik besef vooral dat ik een ongelofelijke kans heb gekregen. Ik ben de jongste burgemeester uit de geschiedenis van Brussel. Nu ligt er een grote uitdaging et puis on verra, quoi. Ik ben supergeëngageerd en ik verberg niet dat dit een job was die ik echt wou, zelfs al komt dit vroeger dan verwacht. Ik ben groot geworden naast Freddy Thielemans en Roger Lallemand, mijn twee mentoren. Nu wil ik vooral werken en naar de verkiezingen gaan zonder spijt.

Welke bakens wil u nog verzetten in het jaar dat komt?
Philippe Close: De mensen willen veiligheid en daar zullen we voor zorgen. Een voorbeeld: in Laken heb ik al vijf drugscafés gesloten. Dat had een onmiddellijk effect op de buurt, zelfs al is die sluiting tijdelijk. Nog een: ik heb een nieuw reglement in de gemeenteraad laten stemmen tegen straatprostitutie, unaniem goedgekeurd.

Dat zijn voorbeelden van wat u al doet. Maar wat volgt er nog?
Philippe Close: We werven dit jaar vijftig extra agenten aan.

Ziet u uw voorganger Yvan Mayeur nog?
Philippe Close: Neen, ik heb al ruim drie maanden geen contact meer. Zodra zijn naam valt, wordt alles plots moeilijk. Ik wil daarover nog het volgende zeggen als jurist: de civiele dood (uit de maatschappij gestoten worden) is afgeschaft in de negentiende eeuw. Die mens heeft nog het recht om voort te leven.

U nam nooit echt afstand van hem.
Philippe Close: Ik ben geen slechte mens, ik ben niet iemand die conflicten zoekt.

Heeft hij fouten gemaakt?
Philippe Close: Ja, hij heeft een politieke fout gemaakt en die duur betaald. Ik koester geen wrok. Zo ben ik niet.

U hebt het over uw verwezenlijkingen gehad. Zijn er ook zaken waar u al spijt van hebt?
Philippe Close: Het dossier rond het Koninklijk Circus. Daar wordt een beeld van mij geschetst als zakenman met een zalenmonopolie. Terwijl het Sportpaleis met zijn acht zalen de grote speler is. Blijkbaar heb ik daar niet kunnen uitleggen dat wat we doen logisch is. De zaal moest dringend gerenoveerd worden en dat hebben we gedaan. Als mensen geloven dat ik dingen voor mijn persoonlijke verrijking doe, dan kwetst me dat echt.

  • 1971: Philippe Close wordt geboren in Namen
  • Studeert rechten aan de ULB, wordt daarna parlementair medewerker van PS-senator Roger Lallemand
  • 1999: lid studiedienst PS
  • 2000: woordvoerder Elio Di Rupo
  • 2001: kabinetschef Freddy Thielemans
  • 2006: schepen van Toerisme, Financien en Personeel
  • Van 2009 tot 2017: lid Brussels Hoofdstedelijk Parlement
  • Volgt dit jaar Yvan Mayeur op als burgemeester van Brussel na het Samusocial-schandaal

Rellen in Brussel

Op 11 november kwam het aan de Beurs in het centrum van Brussel voor het eerst tot rellen. In de weken daarna waren er opnieuw problemen.  

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Samenleving, Politiek, Rellen in Brussel

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni