De migratiegolven naar Brussel (6): Brussel, stad van Afrika

Kosmopolitisch, meertalig, kruisbestuivend: Brussel zou Brussel niet zijn zonder alle immigratiegolven uit haar geschiedenis. Dat is althans de insteek van het reizend festival Made in Bruxsel. Tien avonden lang komt een ander deel van die migratiegeschiedenis aan bod. BRUZZ vraagt iedere spreker om alvast een tipje van de sluier op te lichten.

Deze vrijdag: professor Jacinthe Mazzocchetti van de UCL over de Afrikaanse migratie naar Brussel.

“Congolezen zijn de derde grootste groep migranten in België van buiten de EU. Maar ons land heeft het hen nooit gemakkelijker gemaakt om naar hier te komen, oud-kolonie of niet. Ze zijn op eigen houtje gemigreerd, in de eerste plaats om te studeren.”

Jacinthe Mazzocchetti is antropoloog en professor aan de Université Catholique de Louvain. De Afrikaanse migratie naar België en Brussel heeft zo haar eigen bijzonderheden, die Mazzocchetti jarenlang heeft bestudeerd. Deze vrijdag deelt ze enkele van haar inzichten tijdens een nieuwe Made in Bruxsel.

'Dubbel zo hard werken'

Na de onafhankelijkheid van de Belgische kolonies – Congo, Rwanda en Burundi – trokken veel Afrikanen naar België en Brussel om te studeren. “Statistisch gezien is de groep Afrikaanse migranten hoger opgeleid dan gemiddeld. Dat geldt ook voor de eerste generatie, die in de jaren ’60-’70 in Brussel belandt. Maar alle diploma’s ten spijt vallen ze een paar treden naar beneden op de sociale ladder, enkel door hun huidskleur,” benadrukt Mazzocchetti.

En dat zorgt voor frustratie bij hun nakomelingen, de twintigers en dertigers van vandaag. “Die woede is de motor voor de nieuwe generatie, die maakt dat veel van hen zich vol toewijding op hun studies hebben gestort. Dat, in combinatie met druk van de ouders. ‘Je gaat te maken krijgen met racisme, dus je zult dubbel zo hard moeten werken.’”

Black

Maar die motor werkt jammer genoeg ook in de andere richting. “Tegelijk scheurt een groep jongeren zich af. Ze zagen bij hun ouders dat diploma’s geen garantie zijn op een goed leven. À quoi bon?” En dus geraken ze aan lager wal.

“Toch is de motivatie bij die twee groepen dezelfde,” zegt Mazzocchetti. “Woede en frustratie, maar vooral een enorme drang naar erkenning. Of dat nu op school is, of bij een stadsbende.”

Sterke stemmen

Mazzocchetti is evenwel opgetogen over de verantwoordelijkheidszin van de nieuwe generatie. “Deze jonge mensen zijn opnieuw goed opgeleid en nemen hun burgerschap erg serieus. In groep, zoals bij het collectief Mémoire culturelle et lutte contre le racisme, maar ook individueel staan sterke stemmen op."

Als Mazzocchetti nog één ding mag toevoegen, is het dit: “Blijf vechten tegen racisme. Erken dat mensen met een donkere huidskleur gediscrimineerd worden. En vooral: bestrijd de stereotypes. Waarom denken mensen vaak eerst aan de stadsbendes in Matongé, en niet aan de Afro-feministes van vandaag? Daar is een belangrijke taak weggelegd voor onderwijs én media.”

Slam & jam

Het discours van Jacinthe Mazzocchetti weerspiegelt zich al meteen in het panel van ‘ervaringsdeskundigen’ met Afrikaanse roots. Naast een journalist, regisseur en arts komen ook vertegenwoordigers van organisaties als Change en Ubuntu aan het woord.

Joy Slam Poésie zorgt voor muziek, gevolgd door een veelbelovende jamsessie met Afrikaanse muzikanten. En ook dit keer krijgen de vroege vogels aangepaste hapjes, chef van de avond is l’Horloge du Sud.

Het festival Made in Bruxsel is georganiseerd door Brussels Academy en het Centre Bruxellois d'Action Interculturelle (CBAI).

> Made in Bruxsel. Théâtre Molière, Elsene. 09/03, 20.00 > 22.30