'Madame Flandre' leert Franstaligen Vlaams kijken

Een greep uit het aanbod op DaarDaar van afgelopen week: een artikel over homofobe agressie in Antwerpen uit De Standaard, een foto-expositie van Vlaamse volkscafés, het editoriaal van Jan Segers van Het Laatste Nieuws over een verbod op smart­phones op school, of nog: een verklaring voor de Nederlandstalige uitdrukking ‘komkommertijd’.

Hoe zou je DaarDaar omschrijven?
Azar: DaarDaar is het beste van de Vlaamse pers in het Frans. Wij kunnen jammer genoeg maar één artikel per dag laten vertalen, omdat we geen geld hebben voor meer, ik kies dus dagelijks minutieus. Ik lees zeven grote Vlaamse kranten, plus blogs en websites als BRUZZ, Newsmonkey, De Wereld Morgen of Doorbraak. Als de tekst vertaald is, ben ik het ook die de titel kiest.
De site geeft een echt overzicht, want wij publiceren artikels uit kranten en websites uit het hele politieke spectrum. Op die manier proberen we een Franstalig publiek op de hoogte te brengen van wat er reilt en zeilt in Vlaanderen, zowel politiek als cultureel en sociaal. We publiceren ook veel opiniestukken en analyses. Die brengen nieuws en geven een ander zicht op de zaken, een zicht dat de Franstalige kant niet kent of deelt.
De edito’s in BRUZZ zijn opinies van een Vlaming in Brussel, bijvoorbeeld. En die verschilt heel vaak van de opinie van andere Brusselaars.

In welke zin verschilt die, behalve in taalkwesties wellicht?
Azar: Op het vlak van mobiliteit zijn de Vlamingen al een stap verder dan de Franstaligen, denk ik. Ze hebben meer kritiek als er niet genoeg beweegt inzake duurzame mobiliteit. Maar dingen veranderen nu ook meer aan Franstalige kant, en Franstaligen horen graag een mening die kritisch is over de mobiliteit in Brussel.

Jij bent door een speling van het lot destijds hier beland. Hoe komt het dat je je toch zo betrokken voelt bij de tweespalt in België?
Azar: Ik voel me altijd een beetje trots als iemand zoiets zegt. We praten vaak over integratie - al haat ik het woord - maar ik denk dat ik meer Belg ben dan veel Belgen, omdat ik de twee kanten goed ken.
Ik ben geboren in Libanon. Vanwege de burgeroorlog zijn we vertrokken toen ik nog heel klein was. We trokken naar Antwerpen, waar ik naar een Franstalige school ging. Mijn ouders hebben in Libanon Frans geleerd, en ze wilden onze lessen en huiswerk kunnen begrijpen. Pas rond mijn twaalfde ben ik intensief Nederlands beginnen te leren. Mijn buurmeisje was mijn beste vriendin, en zij sprak geen Frans (lacht). Ik heb toen moeite gedaan om steeds meer Nederlands te spreken. Veel lezen hielp ook: ik heb alle Kiekeboes gelezen, en de boeken van Roald Dahl.

Ik denk dat die drang een link heeft met mijn origine. Ik kom uit een land waar een burgeroorlog heeft gewoed. Waar mensen tegen elkaar hebben gevochten. Niet vanwege de taal, maar vanwege hun godsdienst. Ik heb dat nooit begrepen. Hoe komen mensen erbij om elkaar zo te haten? Het is niet dat ik een parallel wil trekken, maar ook in België kunnen mensen elkaar haten. Niet op dezelfde manier, en niet met wapens, maar wel verregaand.

Het is waar dat Vlamingen en Walen veel verschillen, maar volgens mij hebben ze ook veel gemeen. Veel meer dan we denken. De humor bijvoorbeeld. Ik heb in mijn column op de RTBF-radio over de tv-serie Taboe (programma over de grenzen van humor van Philippe Geubels, red.) gesproken, en ik denk dat ook Franstaligen die serie zouden appreciëren. Die typisch Belgische humor vind je aan beide zijden van de taalgrens, en zou misschien niet begrepen worden door bijvoorbeeld Fransen.

Eigenlijk ken ik Wallonië niet zo goed. Ik ben opgegroeid in Vlaanderen, ik heb nog steeds veel Vlaamse vrienden, ook al woon ik dan al twintig jaar in Brussel. Ik werk hier voor de VRT. Die mix bepaalt mij, maar die mix wil ik ook graag met anderen delen.Na mijn Franstalige middelbare school heb ik aan de ULB journalistiek gestudeerd. Als journaliste merk ik nu nog altijd hoe weinig Frans­talige journalisten Nederlands kennen. Dat is geen slechte wil, het is door het systeem dat ze geen Nederlands moeten leren. In Vlaanderen heb je de keuze niet.

In mei bestond DaarDaar drie jaar. “Onze artikels verspreiden zich in de traditionele pers, DaarDaar is blij om tussenpersoon te spelen voor onverwachte partners zoals de RTBF, Le Soir, La Libre en SudPresse,” schreven jullie toen. Wat bedoel je daarmee?
Azar: We hadden een bereik van 80.000 unieke gebruikers in 2017, tegenover 73.000 in de eerste zeven maanden van 2018. Uit analyses weten we dat we veel bezoekers uit Brussel hebben, en ook uit Luik.
Maar daarnaast zijn we ook een referentie op zich geworden in het Franstalige medialandschap. De Franstalige media verwijzen naar ons als ze nieuws overnemen. Voor onze ploeg is het altijd een overwinning als een onderwerp vanuit Vlaanderen tot bij de Franstaligen is gekomen, dankzij ons, en dat is meer en meer het geval.
Ik werk ook voor de RTBF en Le Vif/L’Express. Op radiozender La Première heb ik op woensdag een wekelijkse rubriek over Vlaanderen, in Le Vif/L’Express had ik een maandelijkse column die vanaf september ook wekelijks verschijnt.

Is er ooit een nieuwsitem geweest dat bij DaarDaar werd opgepikt en dan uitgroeide tot groot nieuws in Franstalig België?
Azar: We hebben anderhalf jaar geleden een opiniestuk van blogger-vertaler Herman Boel vertaald, over het feit dat Franstalige radiozenders nooit één Nederlandstalig liedje draaiden. Dat heeft wel wat stof doen opwaaien. Door die commotie heeft La Première het lied Goud van Bazart gespeeld, wat meteen de eerste Nederlandstalige song op de zender ooit was. Nu, de gevolgen waren natuurlijk niet zo groot.

Boel ging een jaar later de playlists van alle Franstalige radiozenders nog eens af en vond opnieuw geen enkel Nederlandstalig nummer.
Azar: Er is wel over gepraat geweest op de Franstalige radio. Ik probeer het via allerlei kanalen. Twee weken geleden heb ik voor Flandre Info over Zoutelande (kaskraker door BLØF en Geike Arnaert, red.) geschreven. De aanleiding was dat het liedje blijkbaar was uitgegroeid tot de grootste Nederlandstalige hit ooit. Mijn stukje kreeg de titel: De hit die zelfs de Franstaligen tof kunnen vinden. Dat werkt supergoed, en dan ben ik natuurlijk blij.

Een ander voorbeeld: via DaarDaar hadden we een artikel vertaald over een project in Vlaanderen dat autistische kinderen helpt bij uitstapjes: een jonge psychologe heeft een website, waarop ze ouders en kindjes vertelt wat die allemaal kunnen verwachten. Autistische kinderen komen immers snel onder stress te staan: als ze hun schoenen ineens moeten uitdoen bijvoorbeeld, of door geuren in een zoo. Ik sprak daarover in mijn rubriek op La Première. Waalse stichtingen hebben daarna contact opgenomen met die psychologe, en dat project zal nu vertaald worden in het Frans.

Mijn werk als journalist gaat altijd over Vlaanderen. De keuze en aanpak van de onderwerpen in de verschillende media verschillen wel, maar de rode draad is altijd: Vlaanderen bekender maken. Je suis un peu madame Flandre pour les francophones.

Wij proberen met DaarDaar ook af en toe evenementen te organiseren. In oktober komt er wellicht een aan in Brussel: een groep Vlamingen en een groep Franstaligen zullen samen aan improvisatietheater doen.

Je woont al meer dan twintig jaar in Brussel. Wat vind je van de stad?
Azar: Ik ben na mijn studies blijven plakken, omdat ik hier als journalist makkelijker kon werken. Brussel is voor mij toch meer een Franstalige stad. Ik had graag gezien dat beide talen meer aanwezig waren. Ik vind het spijtig bijvoorbeeld dat verkopers in winkels niet genoeg Nederlands kennen.

Nu klink je ook als een Vlaamse.
Azar: Maar ik ben ook meer Vlaming dan … Je suis malgré tout quand-même assez flamande. Et je vais le dire en français.

Vanwaar DaarDaar?

“Tijdens een slapeloze nacht bedacht ik die woordspeling. Aangezien we nieuws van ‘daar’ willen brengen: ‘daar’ in de betekenis van la-bàs, van aan de andere kant van de taalgrens. Dardar of dare-dare betekent in het Frans daarnaast ‘snel-snel’, of ‘zo snel mogelijk’. Veel mensen vragen ondertussen: ‘Wanneer komt er een Lala?' (lacht). De Vlaamse tegenhanger, zeg maar, met nieuws uit de Franstalige pers. Dat zouden we wel willen doen, maar daar hebben wij de financiële middelen niet voor.”

“Elke vertaler vertaalt gemiddeld één artikel per week. Zij zijn onze grootste kostenpost, samen met de bedragen die we aan Vlaamse kranten moeten betalen om hun artikels te mogen publiceren. Ik vind het heel jammer dat we daar als vzw moeten voor betalen.”

Bekijk de website hier zelf.

Joyce Azar

• 1978: Geboren in Beiroet, Libanon
• 1996-2002: Studies journalistiek aan de ULB
• 2003-2007: Brussel-reporter bij nieuwsagentschap Belga
• 2005-nu: journaliste Flandre Info, Franstalige website van de VRT
• Sinds april 2016: maandelijkse column Vues du Nord in weekblad Le Vif/L’Express, wordt in september een wekelijkse column
• Sinds september 2017: rubriek Vue de Flandre, elke woensdagochtend op La Première (RTBF)
• Azar spreekt vloeiend Frans, Nederlands, Arabisch, Engels en Spaans en nog drie andere talen ‘redelijk’