'Meldingsplicht schaadt vertrouwensband tussen cliënt en OCMW'

Het Brusselse OCMW gaat in beroep tegen een wet die maatschappelijk werkers sinds deze zomer verplicht ernstige vermoedens van een terroristisch misdrijf te melden en informatie te verschaffen aan het parket. BRUZZ zocht uit welke feiten de sociaal werkers juist moeten melden en wat de bezwaren van het OCMW daartegen zijn. 'De mogelijkheid om het beroepsgeheim op te heffen in geval van dreiging bestond al.'

De wet waartegen het OCMW in beroep gaat, werd gelanceerd door n-va-parlementslid Valerie Van Peel en is sinds deze zomer van kracht. Sociaal werkers moeten ernstige vermoedens van een terroristisch misdrijf melden bij de procureur des Konings en op vraag van het parket informatie te verstrekken in de context van terrorisme. In de omzendbrief die de POD maatschappelijke integratie naar de OCMW’s uitstuurde, staat dat radicalisering niet onder de meldingsplicht valt. Maatschappelijk werkers die weigeren informatie te verstrekken op vraag van het parket kunnen geldboetes tot 10.000 euro krijgen, maar maatschappelijk werkers die niet uit eigen beweging vermoedens doorgeven, worden niet gestraft.

Nefast voor vertrouwensband

De OCMW’s stellen zich er vragen bij dat enkel hun beroepsgroep geviseerd wordt, terwijl bijvoorbeeld journalisten en artsen geen meldingsplicht hebben. Bovendien zou de wet de vertrouwensband tussen de cliënt en de maatschappelijk werker niet ten goede komen, zegt Fabrice Voogt woordvoerder van Brussels OCMW-schepen Ahmed El Ktibi: “Het werk van onze sociaal-assistenten berust op hun vertrouwensband met de cliënten.”

“Niemand gaat naar zijn maatschappelijk assistent komen met een duidelijk plan voor een aanslag dus welke tekenen kunnen de maatschappelijk assistenten dan gaan melden?”, vraagt Voogt zich af. “Als cliënten zich kunnen voorstellen dat ze op basis van al dan niet objectieve gegevens verdacht kunnen worden van terrorisme, is dat schadelijk voor de vertrouwensband. We zijn bang dat mensen niet meer durven komen terwijl het OCMW het laatste toevluchtsoord is waar mensen in problemen terechtkunnen.”

“De mogelijkheid het beroepsgeheim op te heffen als het bijvoorbeeld gaat om een nationale dreiging bestond al”, zegt Voogt. “Tevoren legden de sociaal-assistenten vermoedens voor aan hun oversten die dan beslisten wat er verder mee gebeurde en de procureur konden contacteren. Nu rust die verantwoordelijkheid op de eerstelijnsmedewerker die rechtstreeks contact heeft met cliënten.”

Vlaamse OCMW’s veranderen hun aanpak niet

Ook de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) schaart zich achter de kritiek van de Brusselse OCMW’s, maar de Vlaamse OCMW’s gaan niet in beroep. “De wet is redelijk vaag”, zegt Nathalie Debast van de VVSG. “Er staan geen sancties op als sociaal werkers de meldingsplicht niet naleven dus wij blijven hetzelfde doen als tevoren en gaan onze energie niet in een proces steken. We vinden het wel goed dat andere OCMW’s in beroep gaan.”

De wet maakt volgens Debast dus weinig verschil uit in de praktijk. “We hebben Valerie Van Peel bijvoorbeeld eens gevraagd of we het dan volgens de wet zouden moeten melden als we bij een huisbezoek opmerken dat iemand een IS-t-shirt draagt of als de IS-vlag ophangt. Daarop zei ze ‘neen’. We moeten enkel ernstige indicaties van een mogelijke terreurdreiging melden. Iemand die bijvoorbeeld materiaal voor een bom heeft staan thuis. Maar zoiets konden we altijd al, want dat zit je met een hoger maatschappelijk belang dat primeert boven het belang van de vertrouwensrelatie. Net zoals dat bijvoorbeeld ook het geval is bij kindermisbruik”, zegt Debast.

“Het lijkt erop dat men met de wet eerder de indruk wil geven dat men het probleem aanpakt, maar dat het op het terrein weinig verschil zal uitmaken”, zegt Debast.