Rond Brussel (14) : Evere

Lang voordat de rotonde in de mode kwam als methode om het verkeer veiliger te maken, hadden landschapsarchitecten al ontdekt dat ze heel geschikt was om tuinen en parken mee te verfraaien. Vooral in de Engelse landschapsstijl was de rotonde populair, omdat ze mensen verleidt tot ronddwalen. Op de begraafplaats van Brussel, die in deze stijl is ontworpen, vind je dan ook grote ronde punten, die verbonden zijn door meanderende lanen.

Het was burgemeester Jules Anspach die de opdracht gaf voor de aanleg van de begraafplaats, en die haar in 1877 opende. Twee jaar later lag hij er zelf, op een prominente plek aan het 'Rondpunt der burgemeesters'. Anspach was een bouwer én een sloper: hij liet de Zenne overkluizen, brak volkswijken af en liet naar het grote voorbeeld van de Parijzenaar Haussmann brede boulevards door de stad trekken. Zoals de Anspachlaan bijvoorbeeld. Ook de naamgevers van andere boulevards en pleinen liggen hier, zoals die van de Aldolphe Maxlaan en het Brouckèreplein. Net als de man naar wie slechts het kleine straatje is vernoemd dat van de Stoofstraat met het beeldje van Manneke Pis naar de Grote Markt loopt: Karel Buls.

Buls was in alles het tegendeel van Anspach: deze burgemeester had een voorliefde voor het bestaande stedelijk weefsel, voor de verfijnde krommingen van de straten, het pittoreske van de terloopse stad. Wars van grote gebaren was hij, en daardoor groeide hij uit tot redder van het oude Brussel. Nu liggen Anspach en hij bijna zij aan zij aan de rotonde.

De begraafplaats herbergt meer van die mooie contrasten: er is zowel een monument voor de Duitse gevallenen in de oorlog van 1870-1871, als voor hun Franse tegenstanders. De eersten kregen zelfs een eigen rotonde: het 'Rondpunt der Duitsers' is getooid met een knielende engel. Ook de elkaar bestrijdende partijen van de Eerste Wereldoorlog krijgen gelijkelijk aandacht, bij deze oorlog waren het de geallieerden die een eigen rotonde verwierven. Ze verzuimden helaas er een mooi beeld op te zetten.

Rond Brussel weergeven op een grotere kaart

----------------------------------------------------------------------------------------

Vlaanderen heeft de reputatie dat de rotondes er vol staan met bespottelijke beelden. Maar hoe zit het in Brussel? Voor BDW onderneemt de Nederlandse rotondoloog Tijs van den Boomen de komende maanden een zoektocht naar de rotondes van de negentien Brusselse gemeenten. Welke spiegel houden ze ons voor?