Meer dan ooit, zeker nu de Sounds Jazz Club wil sluiten, is een atelier en scène als Werkplaats Walter een dankbare plek voor avant-gardeartiesten in de grootstad. Dankzij steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie begint initiatiefnemer Teun Verbruggen in januari met de verbouwing van het creatieve bijennest tot podiumzaal met artiestenresidentie.
© Ivan Put
| Teun Verbruggen.
Interview
Teun Verbruggen bouwt aan een nieuwe plek voor de avant-garde
Teun verbruggen.
Wat ooit een sportschooltje in de Van Lintstraat in Anderlecht was, werd in 2016 een werkstek voor kruisbestuiving en solo-expressie van artiesten: muzikanten, videasten, beeldende kunstenaars … Het voor- en achterpand werden eigendom van de coöperatieve vennootschap Werkplaats Walter (zie kaderstuk), waar jazzcoryfee Teun Verbruggen (tevens platenbaas van RAT Records) zijn ziel in legt. En tijd steekt in de vertimmering tot nieuwe trekpleister voor de alternatieve scene.
Vult Werkplaats Walter een leemte of creëert het een behoefte?
Teun Verbruggen: Er zijn niet zoveel plekken in Brussel voor de meer abstracte, alternatievere mengvormen in muziek. Terwijl Brussel wel een broeihaard van alternatieve kunsten en avant-garde blijft. De artiesten moeten wel ergens weg kunnen met hun creatie-ijver. Op mijn vele reizen door de wereld zie ik in elke grootstad tal van initiatieven op kleinschalig niveau. In Brussel blijft dat echter uit. Een Vaartkapoen is al snel te groot als podium voor onbekend of alternatief talent. Waar moet je dan gaan zoeken? Er blijft niet veel meer over voor de avant-garde behalve plekken als Bravo of The Music Village als het over mainstream jazz gaat. Zeker nu de Sounds wil sluiten.
In een hoek van Kuregem een atelier- en oefenruimte voorzien, is dat de ideale plek?
Verbruggen: Het kon ook elders in Anderlecht of Sint-Jans-Molenbeek. Maar de insteek dat we ook aan samenwerking in de wijk denken, biedt vooruitzichten. We wilden in de buik van de stad zitten. Noem het gewoon een werkplek waar muzikanten kunnen oefenen, opnemen en in residentie verblijven. En voor beeldende kunst en video-art over atelierruimtes beschikken. Of er nood aan is? Enorm. Een jaar terug heb ik de atelierruimtes te huur gezet, en mijn mailbox blijft dichtslibben. Voor kerst heb ik nog drie aanvragen in een dag gehad. Iedereen zoekt werkruimte te huur. In Werkplaats Walter zitten nu al een drietal kunstschilders, twee houtbewerkers, twee video-artiesten, een fotograaf, een glaskunstenares, een zeefdrukker … Iedereen leert de stek kennen via mond-tot-mondreclame.
"Er blijft niet veel meer over voor de avant-garde in Brussel"
De overheden zien heil in uw project, maar zelf pikt u niet elk graantje mee. U wees geld van de cultuurminister af.
Verbruggen: Dankzij een subsidie van 40.000 euro van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (via minister Pascal Smet) kan de zaal akoestisch in orde gebracht worden. Bij cultuurminister Sven Gatz hebben we een extra tussenkomst van 40.000 euro van het Vlaams Brusselfonds moeten afwijzen, omdat we niet konden voldoen aan de zware subsidievoorwaarden, zoals voor de openbare aanbesteding. Het zou de opstart van de werken vertraagd hebben en onze programmatieplanning 2018 in het gedrang brengen. We moeten zo snel mogelijk van start kunnen gaan, om ons financieel plan te kunnen halen. We zullen het geld dat we tekort hebben op een andere manier binnenhalen, zoals door verkoop van aandelen met een taxshelter aan (kleine) private investeerders (de taxshelter biedt investeerders fiscale gunstmaatregelen, red.).
Welk nichepubliek wil Walter bereiken?
Verbruggen: Een groot publiek dat houdt van avant-garde en geïmproviseerde muziek. We organiseerden zeven concerten en merken dat we zonder publiciteit of media-aandacht alsmaar meer volk over de vloer krijgen. Het laatste concert met cd-release van het Brusselse jazz/improvisatie-trio Thunderblender (rond saxofonist-componist Sam Comerford) bracht honderd man naar Werkplaats Walter. Er hoorde ook een première bij van de kortfilm Knetterende schedels van Kris Verdonck (over journalist Roger van de Velde).
Hoe staat u tegenover het beleid om kunstenaars ondersteuning te bieden?
Verbruggen: Ik heb het gevoel dat het kunstenbeleid werkt. Wel sta ik achter het standpunt dat subsidie geen verworven recht is voor kunstenaars. Iedereen moet proberen zelfredzaam te zijn. Als er toch subsidies bijkomen, dan moeten die gezien worden als een grote hulp en surplus, zowel bij een opstartfase als om iets levend te houden. Al zijn er heel wat mensen die zonder subsidies fantastisch creatieve dingen doen en dankzij hun zelfredzaamheid een ontwikkeling in hun domein betekenen. Bovendien is de subsidieregelgeving dermate complex en tijdrovend voor artiesten, dat velen niet beginnen aan een aanvraag. Dat het niet eenvoudig is, heeft wel het voordeel dat je een project leert te onderbouwen, omdat iedere dossier een sterk verhaal vergt.
Hebt u die mening ook over een mastodont als de federale Muntschouwburg?
Verbruggen: Iedereen die minder subsidies krijgt, wordt creatiever in zijn aanpak. Zo hoog is het bedrag aan subsidies trouwens niet, er gaat veel meer geld naar de portefeuilles van het leger, openbare werken, de sociale zekerheid … En dat terwijl cultuur het allerbelangrijkste is voor ons welzijn. Zonder cultuur zouden er veel meer ziekte en ongeluk bestaan, om van de depressies en het racisme te zwijgen. De rechtse politici willen in eerste instantie focussen op ticketverkoop vooraleer de cultuursector recht zou hebben op subsidies. Daar sluit ik me niet bij aan. De cultuurinrichters zijn veel bezig met onderzoek en projecten zonder ticketpower. Het zijn projecten die net superinteressant zijn en vernieuwend werken. Eigenlijk moeten alle artiesten nog meer geholpen worden.
Zal het bij één subsidie blijven?
Verbruggen: Met Werkplaats Walter willen wij én Brussels gaan én internationaal meertalig. Dat maakt het wel moeilijker. Toen we ons licht opstaken bij het Brusselse Start Invest (Fonds d’investissement pour les entreprises creatives) bleek aanvullende hulp moeilijk omdat we van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) al een toelage kregen. Voor de opmaak van het dossier zou ik iemand moeten engageren, zo technisch bleek het. Bovendien moest het in het Frans vertaald worden, en dan nog met de kans dat het niet aanvaard zou worden, omdat we al Vlaams-gekleurd geld kregen. Zoiets is toch jammer, zeker omdat we vanuit verschillende kanalen, zowel uit de privé, de investeerders en alle gemeenschappen, ondersteuning willen krijgen om het project sterk te maken. De discussie van zich ‘profileren’ tot Vlaming of niet, blijft moeilijk voor artiesten.
WERKPLAATS WALTER
Initiatiefnemer Teun Verbruggen voorziet met Werkplaats Walter in een artiestencentrum met werkruimte en podiumzaal.
Het voorhuis aan de straatkant wordt sinds vorig jaar verbouwd tot residentieappartement voor vier artiesten, een conciërgeappartement en een artiestenbureau. Op de gelijkvloerse verdieping aan de straatkant komt een commerciële ruimte die een connectie met de wijk wil leggen.
Achter het huis met groene poort hoort een groot achterhuis-atelier over verschillende verdiepingen. Beneden komt het houtbewerkingsatelier (van 250 vierkante meter), daarboven een atelier met foyer (café) en sanitair, gelinkt aan de tweede verdieping met polyvalente (concert)zaal. Vooraan in het dak komt het schildersatelier. In totaal is het goed voor duizend vierkante meter over vier verdiepingen, waar artiesten ruimte kunnen huren, ook per dagdeel.
RAT Records heeft een huurovereenkomst om in het pand projecten te ontwikkelen en houdt zich bezig met de projectleiding van de verbouwing van een deel van de zaal.
Van januari tot juli 2018 verbouwt Werkplaats Walter en wordt op verplaatsing geprogrammeerd. Toch vinden enkele interactieve projecten in de ruwbouw plaats. Verbruggen denkt aan een geluidsopnameproject tijdens de bouwwerken (cd-opname), een installatie in situ door Joris van de Moortel en een filmopname van jazzmuzikant Bruno Vansina. In september volgt een groots openingsweekend met artiesten als jazzcoryfee Jozef Dumoulin, bands uit de Scandinavische en Amerikaanse scene en een tentoonstelling.
Teun Verbruggen
- 42 jaar, woont in Anderlecht
- Solo- en banddrummer
- Volgde Jazz en Lichte muziek in Conservatorium van Brussel
- Docent drums, improvisatie, ensemble in Conservatorium van Antwerpen
- Speelde samen met jazzcoryfeeën Jef Neve, Toots, Melanie De Biasio
- Oprichter van GOWK, VVG trio, Othin Spake trio (met Mauro Pawlowski en Jozef Dumoulin)
- Cofounder met Bruno Vansina van het label RAT Records
- Geeft met RAT events een podium aan de free- en improvisatiemuziek
- Opstart Werkplaats Walter in 2016
Werkplaats Walter, kunstencentrum, Van Lintstraat 43-45, Anderlecht, www.walter.brussels
Lees meer over: Anderlecht, Samenleving, Werkplaats Walter, Teun Verbruggen
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.