Uitgelicht: de burgemeesters blijven de baas

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) overweegt om federale ambtenaren naar Molenbeek te sturen om de gemeente bij te staan bij domiciliecontrole. Maar dat ziet burgemeester Françoise Schepmans (MR) niet zitten. Professor Herman Matthijs (VUB / UGent) legt uit wat Binnenlandse Zaken kan en wat niet.

Na de moordende raid in Parijs wil minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) Molenbeek ‘opkuisen’. Dat heeft hij al meer dan één keer herhaald. Een basisopdracht voor de gemeente is dat ze nagaat wie er allemaal in de gemeente woont, zo zei Jambon vorig weekend. In de krant De Tijd klonk het aldus: “De gemeentelijke administratie weet bijvoorbeeld niet wie allemaal in Molenbeek woont. Dat is een basisgegeven vanuit veiligheidsoogpunt. Achter sommige huizen aan de straatkant zijn constructies gebouwd die niet geregistreerd zijn. Ik overweeg om federale ambtenaren hun gemeentelijke collega’s te laten bijstaan om dat in kaart te brengen. En ik bekijk of we geen politiebescherming moeten geven, want de ambtenaren voelen zich onveilig.”

De hulp van de politie wil Schepmans wel, graag zelfs, maar federale ambtenaren ziet ze niet zitten, dat is ook niet nodig. Mustafa Er, woordvoerder van de gemeente: “Ik zou niet weten wat die paar ambtenaren kunnen doen. We moeten de mensen die vreedzaam samenleven in Molenbeek niet controleren, dat zou stigmatiserend zijn. Bovendien voert de gemeente zoals alle gemeentes controles uit als mensen zich in de gemeente willen domiciliëren en ook de dienst stedenbouw controleert als er regularisatie-aanvragen zijn. Maar natuurlijk is Molenbeek een grote gemeente. Met 8.000 vertrekkers en nieuwkomers per jaar, zou de hulp van de federale politie welkom zijn.”

En, zo benadrukt Er, “Natuurlijk kunnen we een onderzoek openen op vraag van het federale niveau. We moeten samen strijden tegen radicalisme, banditisme, wapenhandel en mensenhandel. We moeten verdachten controleren, geen vreedzame burgers. Maar dat is werk voor de politie niet voor ambtenaren.”

Burgemeester baas
De indruk ontstaat dat het federale niveau – dat na de aanslagen in Parijs een failed state genoemd werd – weinig vermag zonder de Brusselse gemeenten en politiezones - tenzij die politiezones fuseren. “Inderdaad zeer weinig,” zegt professor Matthijs. “De federale regering zou aan de financiering van de politiezones kunnen morrelen als de gemeenten niet meewillen, maar dan moet ze dat doen voor alle politiezones. De inkomsten van de politiezones zijn toch nog altijd voor 40 procent federaal. Natuurlijk kan het federale parlement de fusie van de zes politiezones stemmen, maar dat betekent een stemming van Vlamingen tegen Franstaligen en dus de val van de regering. De Franstalige liberalen van de MR, waartoe burgemeester Schepmans behoort, zijn tegen de fusie omdat de partij op gewestelijk niveau in de oppositie zit en dus niet langer iets in de melk te brokkelen zou hebben wat de veiligheid aangaat.”

Ook de bevolkingsregisters zijn een gemeentelijke bevoegdheid, het zijn de burgemeesters en de schepenen van Burgerlijke Stand die ze beheren, al is er wel een duplicaat bij Binnenlandse Zaken.

Matthijs: “De gemeente kan Binnenlandse Zaken wel om hulp vragen en ook derden kunnen zich hierop beroepen. Ik ben bijvoorbeeld voorzitter van de commissie voor verkiezingsbetwistingen en bij twijfel aan een domicilie kan ik de hulp van Binnenlandse Zaken inroepen. Maar dat is het zowat, ook de fusie van de Brusselse gemeenten is een gewestelijke bevoegdheid.”

We mogen uiteraard niet vergeten dat terrorismebestrijding wél een federale bevoegdheid is. Matthijs: “De federale regering kan ervoor kiezen om permanent militairen naar Molenbeek te sturen en natuurlijk kan ze ook kiezen voor een versterkte aanwezigheid van de federale politie en het uitbouwen van de inlichtingendiensten in Molenbeek.”