Pionier digitale kunsten iMAL viert 25-jarig bestaan: 'Met kunst ingaan tegen big tech'

Het Brusselse iMAL viert zijn jubileum met een expo die terugblikt op een kwarteeuw digitale kunst en vooruitkijkt naar een zorgzamere, technologische toekomst. Directeur Lucía García licht toe.

Het Molenbeekse kunstencentrum iMAL, dat focust op digitale cultuur en technologie, viert dit jaar zijn zilveren jubileum. In 2000 werd het op initiatief van voormalig directeur Yves Bernard opgericht door enkele artiesten en ingenieurs die al in de jaren 1990 experimenteerden met digitale kunst. “Toen gebeurde dat nog met interactieve cd-roms,” zegt huidig directeur Lucía García. “IMAL was een van de pioniers in Europa en was extra bijzonder omdat het een grassrootsinitiatief was en geen politiek project.”

Een eerste mijlpaal voor het centrum was het bemachtigen van een eigen plek, in 2007. Vijf jaar later pakte iMAL uit met zijn FabLab, een gedeelde werkplaats met machines voor digitale fabricatie. “Het was een van de eerste fab labs in Brussel en is nog steeds het enige artistieke fab lab hier. Kunstenaars krijgen er alle vrijheid om nieuwe zaken uit te testen.”

Ook inhoudelijk veranderde er veel in iMALS 25-jarige bestaan. “Dit huis keek altijd al kritisch naar technologie, maar in de vroege jaren waren we toch meer in de ban van telkens nieuwe gadgets. Nu leeft er een grotere urgentie om met kunst in te gaan tegen de macht van big tech en de sociale en ecologische problemen gerelateerd aan technologie. We willen verder gaan dan reflectie en reageren met de ontwikkeling van alternatieve narratieven en instrumenten.”

In de huidige ruimte aan het kanaal in Molenbeek blikt iMAL met de expo Ik ben verticaal (maar liever was ik horizontaal) zowel terug als vooruit. Zo is er werk te zien van de Vlaming Peter Beyls, die al in de jaren 1970 computerkunst maakte, én van de jonge Zuid-Koreaans-Nederlandse Sunjoo Lee, die er haar klok, aangedreven door energie van bacteriën, toont. “Deze expo geeft aan hoe we als kunstencentrum op zoek willen gaan naar meer zorgende modellen, ten dienste van een digitale toekomst waarbij de grenzen van de planetaire draagkracht niet overschreden worden,” zegt García. “We willen de principes van de permacultuur toepassen op computertechnologie.”

Dat die visie aanslaat, bewijst de recente bekroning van iMAL met de Ultima voor Digitale Kunst. “Een buitengewoon belangrijke erkenning én een boost om de banden met de rijke digitalekunstengemeenschap in Vlaanderen aan te halen. Daarnaast willen we de komende jaren ook de relatie met onze buurt versterken. Working from local to global, dat is de filosofie.”

De tentoonstelling Ik ben verticaal (maar liever was ik horizontaal) loopt van 1/7 tot en met 21/9 in iMAL, imal.org