Documaker Sepideh Farsi over Fatma Hassona: 'Ik hoop dat haar dood niet tevergeefs was'

In haar documentaire Put your soul on your hand and walk portretteert de Iraanse filmmaker Sepideh Farsi de Palestijnse fotojournaliste Fatma Hassona, die door een Israëlische raket werd gedood.

“Here you can die by bombing, fear, or starvation,” zegt de Palestijnse fotojournaliste Fatma Hassona (zie foto) in de documentaire Put your soul on your hand and walk, die in première ging in Cannes en eind september in de zalen komt. “You have many ways to die inside Gaza,” klinkt het. Niet veel later worden die woorden bewaarheid: Hassona sterft door de inslag van een Israëlische raket, samen met zes familieleden.

“Uit forensisch onderzoek is intussen gebleken dat het een heel gerichte aanval was,” zegt de Iraanse filmmaker Sepideh Farsi, die een jaar lang videogesprekken met Hassona voerde en die onopgesmukt aan elkaar reeg tot Put your soul on your hand and walk. “Israël vermoordt doelbewust journalisten, maar ook dokters, schrijvers enzovoort. Scholen, moskeeën en monumenten worden vernietigd. Een gemeenschap wordt uitgewist.”

Farsi, die eerder al furore maakte met geëngageerde werken als Tehran without permissionen The siren, filmde noodgedwongen van op afstand, nadat binnenraken in Gaza onmogelijk bleek. Die kloof maakt ze tot een troef: terwijl Farsi vanuit veilige plekken overal in de wereld de video calls filmt, getuigt de in Gaza-Stad opgesloten Hassona ondanks het haperende internet over de verwoesting, de angst en de honger. In de achtergrond hoor je gevechtsvliegtuigen overvliegen en bommen ontploffen. Je voelt je als kijker heel dichtbij en betrokken, maar ook verdomd machteloos.

“Ik wilde tonen hoe wij alles hebben, en zij niks,” zegt Farsi. “Zelfs een glas proper water is voor de mensen in Gaza intussen een ongekende luxe. Maar ik wilde ook zelf niks verbergen voor Fatma, zodat zij ook open kon zijn tegen mij. Dat vond ze erg fijn, ze wilde altijd weten waar ik was en wat mijn plannen waren, ze vroeg om foto’s te tonen die ik zelf had gemaakt. Voor haar was ik een raam naar de buitenwereld.”

Ondanks de ontbering en ontreddering toont Hassona zich trots en dapper. Haar kamerbrede glimlach veegt elke spat ellende weg. Of toch bijna. “This time will pass,” zegt ze vastberaden, ook al zal ze die tijd niet meer meemaken. “Ze was niet naïef, ze zag dat de situatie alleen maar uitzichtlozer werd en toch was ze hoopvol,” zucht Farsi, die Hassona naar Cannes hoopte te kunnen halen om de vertoning bij te wonen.

Dat is niet gelukt. De dag nadat Farsi Hassona tot haar grote vreugde vertelde dat de film geselecteerd was voor het festival, werd ze vermoord. “In de weken daarvoor had Fatma een paar interviews gegeven aan enkele nieuwszenders,” zegt Farsi. “Wellicht is ze zo, en natuurlijk ook door haar niets verhullende foto’s, in het vizier van de Israëli’s gekomen. Ik hoop dat ze niet voor niets gestorven is, en dat ik met de film haar missie kan voortzetten: het leed en de wreedheden tonen aan de rest van de wereld.”

De expo Fatma Hassona, the eye of Gaza is te zien vanaf 13/9 in Cinema Galeries, galeries.be; op 24/9 komt Put your soul on your hand and walk in de zalen én verschijnt het boek Les yeux de Gaza