De bocht van PS: Close wilde betogingsverbod voor relschoppers, zijn partij is nu tegen

Vrijdag buigt de ministerraad zich eens te meer over een betogingsverbod voor relschoppers. De PS keerde zich afgelopen weekend tegen het voorstel, gevolgd door Ecolo. Dat is opvallend, omdat het Brussels burgemeester Philippe Close (PS) was die om zo'n betogingsverbod voor amokmakers vroeg. MR dreigt er intussen mee andere akkoorden op te blazen.

De discussie over een betogingsverbod voor relschoppers woedt al bijna twee jaar. Afgelopen weekend torpedeerde PS-voorzitter Paul Magnette in L'Echo het nieuwe wetsontwerp daartoe, dat binnenkort in de Kamer zou gestemd worden.

De bocht is opvallend, want het was vooral partijgenoot en Brussels burgemeester Philippe Close die om zo'n wet vroeg. Aanleiding waren in januari 2022 een reeks gewelddadige coronabetogingen in de hoofdstad. Met een betogingsverbod kan een rechter relschoppers ontzeggen nog aan zo'n betoging deel te nemen, en dat voor een periode van drie jaar, bij recidive zelfs tot vijf jaar. Eerder stemde de PS ook voor het wetsontwerp.

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez liet vrijwel meteen na de uitspraken van Magnette weten dit niet te pikken. "Over deze tekst was een akkoord. Als dat niet gerespecteerd wordt, komen ook de andere akkoorden ter discussie."

Dat een akkoord zo laat nog in het wetgevend proces wordt herzien, is uitzonderlijk. De federale regering heeft de tekst al eens in eerste en tweede lezing goedgekeurd. Hetzelfde gebeurde erna in de commissie Justitie van het federaal parlement. De PS stemde toen telkens voor.

Dat was wel nadat enkele passages werden aangescherpt, voornamelijk bedoeld om het stakingsrecht te vrijwaren. Zo is het verbod nu expliciet niet van toepassing op stakingen, is het enkel een rechter die deze extra straf (bovenop bijvoorbeeld een geldboete voor vandalisme) mag opleggen, en moet die rechter voldoende verantwoorden dat er een risico is op gelijkaardige misdrijven bij volgende betogingen.

Een tijd voor en na Delhaize

Voor Paul Magnette blijken die grendels nu toch niet voldoende: zaterdag liet hij weten dat de PS de artikels niet goed zal keuren. "We moeten erkennen dat er een tijd voor en na Delhaize is," zegt hij, verwijzend naar de stakingen die door deurwaarders gebroken werden. "We zien een toenemende juridisering van sociale conflicten. Bepaalde magistraten hebben daarbij duidelijk de partij van de baas gekozen, dit in naam van de vrijheid van handel. De bedoeling van het wetsvoorstel was om te voorkomen dat relschoppers demonstraties zouden verpesten, maar na deze rechterlijke bevelen zeiden we tegen onszelf: oei."

Ecolo volgde maandag en zei bij monde van vice-minister Georges Gilkinet de tekst ook niet meer te ondersteunen. "Dat heb ik al op 18 oktober op het kernkabinet meegegeven," zei hij aan RTL info. Het advies van de Raad van State is niet geruststellend voor wat betreft deze disproportionele maatregel."

Honderd deelnemers

Nochtans zegt het advies van de Raad van State net het omgekeerde. "De ontworpen regeling lijkt niet als onevenredig te moeten worden beschouwd."

Wel heeft de Raad van State kritiek op de bepaling dat het alleen om amokmakers gaat bij betogingen van honderd deelnemers of meer. Dat schendt het gelijkheidsbeginsel en is moeilijk te meten, klinkt het in het advies. Dat het toch in de ontwerptekst staat, is bedoeld om het toepassingsgebied van deze wet te beperken tot betogingen. Aangezien wijzigingen aan de wet nog mogelijk zijn, kan deze bepaling wel nog gewijzigd worden in het parlement.

Liberale regeringsleden die De Standaard kon spreken, denken dat PS en Ecolo in het advies van de Raad vooral de gezochte stok vonden om mee te slaan. De beweegreden voor hun bocht lijkt vooral politiek: de PS en ook Ecolo voelen de hete adem van PTB/PVDA in de nek, die van meet af aan erg kritisch waren over dit wetsvoorstel.

De PS is bovendien bang om de socialistische vakbond ABVV kwijt te spelen aan de communisten. Voorzitter Thierry Bodson zei dat ook met zoveel woorden in Le Soir: "Als de wet gestemd wordt, zal dat bij ons niet passeren. Dan is er tussen het ABVV, PS en Ecolo een voor en een na."

Federale ministerraad

Zover komt het voorlopig niet, want gezien de grote gevoeligheid zal de tekst eerst weer in de schoot van de regering besproken.

Aan Nederlandstalige kant zijn de linkse partijen intussen wel nog altijd voor. “Het recht op betogen is voor Vooruit belangrijk," zegt parlementslid Ben Segers, die in de commissie Justitie zetelt. "Om betogingen goed te doen verlopen, worden relschoppers en vandalen best geweerd. Daarom kunnen we het principe van de wet steunen. Wel kunnen we de wet enkel stemmen als de kwesties uit het advies van de Raad van State binnen de regering wordt opgelost." Daarbij gaat het onder meer om dat minimumaantal van honderd deelnemers.

Een gelijkaardige argumentatie is te horen bij Groen, dat ook naar de federale regering wijst om dit op te lossen. Andere partijen, zoals Open VLD en CD&V, blijven op de vlakte maar hebben het voorstel altijd gesteund.

Vrijdag buigt de regering zich al over deze tekst. Burgmeester Philippe Close is niet bereikbaar voor commentaar.