Hoe de handel in cocaïne de Marollen teistert

De Marollen, dat is de voddenmarkt, duur antiek en pintjes bij het ontbijt. Maar dit jaar zijn dat ook verschillende schietpartijen en een martelmoord. Wat is er aan de hand in de sympathieke volkswijk? “De problemen begonnen toen er vaste verkooppunten voor cocaïne kwamen.”

Het is woensdagvoormiddag en druk als altijd op de vlooienmarkt. Kopers bedingen een prijs, daklozen zitten met blikken Schultenbräu en een geldbeker rond de bankautomaat. In de straatjes rond het Vossenplein wachten moeders op het smalle voetpad tot de schoolbel rinkelt. De snackbars stromen vol.

Niks doet vermoeden dat deze straten de jongste maanden het decor vormen voor zware geweldsdelicten. Zo werd in maart Yassine C. gemarteld in een pand in de Visitandinenstraat, vlak bij het cultureel centrum De Brigittinen. De man werd bewerkt met een heet strijkijzer, ook op de genitaliën, en overleed aan de gevolgen van de folterpraktijken. Over het motief hangt nog veel mist. In tegenstelling tot eerdere berichten zou het geen vergelding zijn voor een 'kwijtgeraakte' lading cocaïne. Wel houdt de zaak verband met drugs en was de man zelf verslaafd. Minstens vijf verdachten werden aangehouden. Op dit moment is het onduidelijk hoeveel van hen nog in de cel zitten – omdat het onderzoek nog loopt, wil het parket er niks over kwijt.

De martelmoord volgde op een schietincident in de Wasserijstraat, eind 2021, waarbij een man werd neergeschoten. Ook die zaak is drugsgerelateerd. In oktober van dit jaar werden dan weer twee wagens in brand gestoken aan het politiecommisariaat in de Marollen. En op 17 november werd de buurt opgeschrikt toen twee mannen met oorlogswapens – een kalasjnikov en een M16 – schoten losten op een derde persoon. Dat gebeurde in de Krakeelstraat, die evenwijdig loopt met de Wasserijstraat, in de lage Marollen. Een bewakingscamera legde de beelden vast, die viraal gingen op sociale media.

Vaste verkooppunten

Wat niet op beeld staat, is hoe de toegesnelde politie eerst zelf eerst onder schot werd gehouden, maar later de twee vluchtende mannen toch kon oppakken. Het gaat om een man van negentien en een van vijfentwintig. Ook deze zaak is gelinkt aan drugs. En ook hier hetzelfde mantra bij politie en parket: “Het onderzoek loopt, verder kunnen we niets zeggen.”

Wel wil de politie – uitzonderlijk – toelichting geven over wat er in het algemeen in de Marollen aan de hand is. Kris Verborgh is hoofdinspecteur van de lokale recherche van centrum-Brussel. Samen met zijn team is hij gestationeerd in het wijkcommissariaat van de Marollen.

“Deze wijk is altijd wat roerig geweest, maar het zware geweld dat we nu zien, zagen we vroeger niet,” zegt Verborgh. Dat geweld heeft in de eerste plaats te maken met cocaïne en crack – een afgeleide, rookbare variant van cocaïne die als zeer verslavend geldt.

“De problemen in de Marollen zijn een maand of vier geleden toegenomen toen een drugsnetwerk twee vaste verkoopppunten voor cocaïne in de wijk installeerde,” zegt Verborgh. De verkooppunten bevinden zich in de buurt van het Vossenplein, en worden in shiften bemand.
“Vroeger bestonden zulke vaste verkooppunten al voor cannabis, maar dat bracht relatief weinig overlast met zich mee. Elders waren er wel vaste verkooppunten voor cocaïne al en dat concept is nu overgewaaid naar de Marollen,” zegt Verborgh.

15 euro

De pakjes cocaïne zijn heel klein: in plaats van de gebruikelijke 0,8 of 0,9 gram, gaat het om pakjes van 0,15 à 0,20 gram, waar je 15 euro in plaats van 50 euro voor betaalt. Cocaïne is zo heel toegankelijk, ook voor daklozen, de belangrijkste doelgroep. De cocaïne wordt soms gesnoven, maar vaker door de gebruikers met ammoniak tot crack verwerkt. “Al verkopen die dealers ook zelf al klaargemaakte crack,” aldus Verborgh. “Daklozen gaan soms meerdere keren per dag langs dat verkooppunt, als ze 15 euro bijeen gebedeld hebben. Ze gebruiken ook vlakbij, in de portieken van de appartementsblokken, waar ze soms ook hun gevoeg doen. Dat veroorzaakt veel overlast.”

Tijdens onze wandeling door de Marollen lijkt het met die overlast eerder mee te vallen, al vertekent een stevige plensbui wellicht het beeld. In café Chaff aan het Vossenplein zijn ze op de hoogte van de overlast, maar tillen ze er niet zo zwaar aan. “De daklozen komen soms bedelen op de terrassen, of wisselen hier hun kleingeld voor briefjes, want dat is het enige wat de dealers aanvaarden,” zegt uitbater Thomas Carlon. Volgens hem zijn het in de Marollen vooral blanke 'Belgo Belges' die crack gebruiken, in tegenstelling tot wijken in Anderlecht en Molenbeek, waar crack veeleer door nieuwkomers gebruikt wordt.

Zelf heeft hij eerder begrip voor hun precaire situatie, dan dat hij er zich aan stoort. “We zijn hier in de Marollen. Drugsgebruik is hier altijd al courant geweest. Vroeger was het heroïne, nu is dat crack – op zich maakt dat niet veel verschil.”

Bedreigingen

Ook in een boekhandel wat verderop stoort het de uitbater niet echt. Een klant in de winkel werkt toevallig naast zo'n vast verkooppunt. “Soms staat er echt een rij daklozen bij de dealer aan te schuiven,” zegt ze. “Het wordt steeds minder discreet. Maar dat zie je niet enkel hier. Ook in de metrostations wordt tegenwoordig openlijk gebruikt.”

De overlast door de gebruikers is dus hoogstens hinderlijk. Bij de dealers ligt dat al anders. “Doordat ze de hele dag op dezelfde plek staan, zijn ze kwetsbaar, bijvoorbeeld voor mensen die hen vanaf het balkon observeren,” zegt Verborgh. “Daarom bedreigen ze buurtbewoners en komen ze soms agressief uit de hoek. 'We weten in welk appartement je woont', 'je moet zwijgen' – dat soort dingen. Soms beschadigen ze zelfs toegangsdeuren, om hen te intimideren. Dat ervaren de bewoners als enorm storend. En ook al is er nog geen fysiek geweld gebruikt tegen hen, bang zijn ze wel. Die omerta in de wijk is er dus niet uit sympathie voor de verkopers, maar puur uit schrik.”

De dealers komen uit de wijk zelf en vormen een afspiegeling van de lokale jeugd. “Ze willen het snelle geld, maar ook gewoon erbij horen,” zegt Verborgh. Door de in oktober opgerichte taskforce, waarbij de politie zich exclusief op de wijken kan richten en de administratieve zaken even kan parkeren, hebben ze al heel wat dealers kunnen oppakken. In goed twee maanden tijd heeft de politie 97 arrestaties verricht. 75 personen werden ter beschikking gesteld van de procureur en momenteel worden er twintig mensen vastgehouden. “Dat zijn meerderjarigen, minderjarigen, sans-papiers ... maar wel allemaal dealers.” Toch is de vijver nog niet leeggevist. “Als we iemand oppakken, staat er een uur later alweer iemand anders,” aldus Verborgh.

Zwaar geweld

Over het extreme geweld, waarvan de schietpartij met oorlogswapens en de martelmoord uitwassen zijn, kan Verborgh niet veel kwijt, maar het zouden de gevolgen van een territoriumstrijd zijn. Daarbij gaat het niet om een conflict tussen de twee verkooppunten, maar om een vete met nog een ander netwerk, dat zich bedreigd voelt op z'n grondgebied. En dat gaat gepaard met zwaar geweld.

“Op wijkniveau komen wij gelukkig zeer zelden zware wapens tegen. Voor ons is het nog maar de tweede of de derde keer. In Anderlecht of Molenbeek is er vaker geweld, maar dat staat niet in verband met wat er in de Marollen gebeurt,” zegt Verborgh. Zijn team, dat vlakbij was, pakte trouwens de twee schietende mannen op.

Rest de vraag of de politieaanpak werkt. Zeker, er zijn al 97 mensen opgepakt, maar het blijft onrustig in de wijk. “We zijn natuurlijk nog maar twee maanden bezig,” zegt Verborgh. “De dealers worden nerveus en zien hun inkomsten bedreigd, waardoor ze zich aanpassen.” Dat verloopt niet zonder slag of stoot, wat een deel van de onrust verklaart. “Maar uiteindelijk zullen al die arrestaties ertoe leiden dat de wijken weer leefbaarder worden. En dat is de hele opzet.”