Verse flyers en knikkende knieën: nieuwkomers op kiezersjacht

Dit jaar verschijnen op de kieslijsten opvallend veel nieuwe gezichten meteen op een hoge plaats. Hier en daar zijn het totale nieuwkomers in de politiek, die dankzij hun verkiesbare plek na 26 mei direct een parlementair mandaat zouden kunnen krijgen, als ze een goede score behalen. Wie zijn die ‘hooggeplaatste nieuwkomers’ en hoe beleven ze hun eerste campagne? Wij gingen met hen op stap op dé uitgelezen flyer-hotspot: de Zondagsmarkt in Jette.

Het is halftwaalf, spitsuur op de markt. Met haar ene hand houdt Stephanie Van der Beek (CD&V) de arm van partijgenote Kathleen Segers stevig vast, met haar andere de leiband van haar blindengeleidehond Ness. Vorig jaar zagen anderhalf miljoen kijkers van het tv-programma Taboe al hoe Van der Beek in het dagelijkse leven omgaat met haar visuele beperking. Nu staat ze voor het eerst met een handvol oranje foldertjes tussen de marktgangers.

Ze is nerveus, nochtans kost het haar schijnbaar niet veel moeite. Ness is een gids, maar ook een magneet, vooral voor kinderen. En terwijl die stoppen om de brave zwarte labrador te aaien, geeft Van der Beek hun ouders een brochure en een woordje uitleg: “Uiteraard verdedig ik de belangen van mensen met een beperking, maar ik focus me vooral op kmo’s en betaalbare huisvesting,” herhaalt ze bij heel wat voorbijgangers.

Mond vol tanden

Toch heeft ze het soms moeilijk: “Wat moet er voor u veranderen?” vraagt ze aan een oudere dame. “Gelijk iedereen zegt: de vreemdelingen buiten,” klinkt het. “Op zulke momenten sta ik met mijn mond vol tanden,” geeft de jonge CD&V’ster toe als de vrouw de hoek om is.

Ze is niet de enige. Els Rochette (One.brussels) hoort tijdens haar ronde meermaals dezelfde opmerking. “Maar diversiteit is een rijkdom in Brussel! Dat moeten we koesteren,” sputtert ze dan tegen. Een andere reactie zou je niet verwachten van de directrice van het bekende kunstenhuis Globe Aroma, dat werkt met migranten. Ook voor Rochette is dit de eerste keer flyeren.

Ze doet het een stuk onwenniger dan Van der Beek, aarzelt om mensen aan te spreken. Maar zodra ze een geëngageerde gesprekspartner vast heeft, toont ze meer maturiteit dan de jongere christendemocrate. “One.brussels, dat is dus iedereen bijeen?” vraagt een vrouw. Er klinkt geen echte goedkeuring door in haar stem.

“Klopt, er staan veel onafhankelijken op de lijst. Zoals ik,” antwoordt Rochette. “En het staat ook voor één Brussel, omdat we één stadsgewest willen. Dan kunnen de negentien gemeentebesturen de vooruitgang niet meer blokkeren.”

De dame lijkt gewonnen voor het idee. “Maar die mobiliteitsminister van jullie (Pascal Smet, red.), die houdt nog altijd een stevige poot binnen in Vlaanderen. We zijn hier wel in Brussel hè.”

Brusseleir

De communautaire tweedeling leeft duidelijk in het hoofd van de gemiddelde marktganger. Zeker als die wordt aangesproken door Alain Moyson, de Franstalige lijsttrekker voor Vlaams Belang. Ook hij is een politieke maagd, maar met zijn cafébaas-charme pakt hij iedereen meteen in.

“Hier, wat lectuur voor vanavond voor de tv,” zegt Moyson terwijl hij een man een foldertje toesteekt. “Voor als uw madam u verveelt.” Gegibber alom. Moyson slaagt erin twee Franstaligen te laten zeggen dat ze aan Vlaams Belang zullen denken in het stemhokje. Veiligheid en identiteit blijken de sleutelbegrippen.

Maar zoals verwacht, wordt Moyson hier en daar ook stevig afgepoeierd. “Jullie zijn zoals de nazi’s en jullie maken me bang,” zegt één vrouw. “Jullie zijn tegen de Brusselaars,” zegt een man, die beweert zelf nen echten Brusseleir te zijn. “Maar ik ben ook nen echten Brusseleir!” protesteert Moyson. “Da peis ik nie,” besluit zijn gesprekspartner.

Theo

Moyson is niet de enige Vlaams-nationalist op de markt. Ook Mathias Vanden Borre (N-VA) krijgt opvallend veel bijval, voornamelijk bij wat oudere marktgangers. Die lijken enthousiast over de federale partijgenoten. “Doe Theo de groeten van mij!” roept een man Vanden Borre achterna, met het gele foldertje nog in zijn hand.

Wie dacht dat het N-VA-neoliberalisme in Brussel nergens in de smaak valt, heeft het mis. “We kunnen niet zomaar cadeaus aan iedereen geven,” zegt een andere Franstalige heer. “Enfin, ik denk aan jullie in het stemhokje,” besluit hij. “Logisch toch?” zegt Vanden Borre ons nadien. “De mensen hebben Brussel lang achteruit zien bollen, maar de voorbije jaren voelen ze de verandering, ook al besturen we hier niet mee. Stemmen voor N-VA is voor die mensen een fris alternatief.”

Maar er staat ook een sceptische ziel aan het kaaskraam. “Jambon die zegt dat we niet bang van hem moeten zijn als premier? Allemaal theater.”

Even verderop loopt iemand campagne te voeren voor zowat de absolute tegenpool. Sarah El Jari (PVDA) vraagt een man of hij haar partijgenoot Raoul Hedebouw kent. “Hij heeft het loon van een gewone ambtenaar. Hij zit niet in het parlement om geld binnen te rijven,” zegt de piepjonge lerares uit Molenbeek.

Eén marktkramer schudde daarnet Vanden Borre nog enthousiast de hand, zijn buurman roept nu “Ik stem voor Raoul!” El Jari verklaart: “Veel mensen hebben door dat N-VA hen alleen maar dieper in de moeilijkheden duwt.” Al is niet iedereen gewonnen. “Jullie zijn een beetje zoals de communisten: iedereen hetzelfde!” declameert een voorbijganger.

Twijfel

Een paar minuten later opnieuw: “Jullie hebben mooie ideeën, maar niet altijd realistisch,” zegt een man met een zakje vol verse groenten. El Jari betwist dapper iedere opmerking. “We lanceren uiteraard geen ideeën die niet haalbaar zijn,” zegt ze. Nog een terugkerend motief haar gesprekspartners: “Ik twijfel tussen jullie en de groenen.”

“Er zijn nochtans duidelijke verschillen,” zegt Juan Benjumea-Moreno (Groen). Van uiterst links hoeven mensen hun vervuilende auto niet meteen weg te doen, omdat ze zich dikwijls geen alternatief kunnen veroorloven.

“Maar dan moeten we gewoon meer en betere mogelijkheden aanbieden,” zegt Benjumea-Moreno tegen de zoveelste rood-groene twijfelaar. Verder spreekt zowat iedereen hem aan over fietsinfrastructuur. “Soms heb ik het gevoel dat we ons leven hier riskeren,” zegt een vrouw met een polkadot-fietshelm. “Net daarom moeten we de groene golf van de gemeenteraadsverkiezingen doorzetten. Wij gaan volledig voor die verkeersveiligheid en propere lucht,” antwoordt de Spaanse Brusselaar.

Denk aan ons

Ook Mimi Crahaij (Open VLD) wordt door een jongeman aangesproken over dat fietsbeleid. “Ik heb gevoel dat jullie er gewoon niet tegenin durven te gaan,” verwijt hij Crahaij en haar collega-politici. “Nee inderdaad,” geeft ze schoorvoetend toe. “We moeten meer doen voor veilige mobiliteit. Want als we uitgaan in de stad raken we ’s nachts niet altijd makkelijk en veilig terug,” besluit ze samen met haar generatiegenoot.

Verder focust Crahaijs blauwe campagneploeg op belastingen. Die moeten verder naar omlaag klinkt het. Een vrouw knikt enthousiast. “Ja, want we betalen hier in België veel te veel,” zegt ze. “Maar in Brussel wel het minst van in heel België hè,” werpt Crahaij tegen. “Alweer een mooie verdienste van onze minister (Guy Vanhengel, red).”

Eén uur ’s middags, de hemelsluizen openen boven Jette. Marktgangers haasten zich onder een kraamzeil, tot in een café, of vluchten huiswaarts. “Denk aan ons op 26 mei,” zegt Moyson terwijl hij iemand nog snel zijn laatste doorweekte flyer in de hand drukt.

“Nee dank u,” zegt een man tot Van der Beek. “De politiek is debiel, jullie zijn leugenaars en klootzakken.” Hij zegt het maar half serieus, maar het is duidelijk dat de kandidaten nog wat overtuigingswerk voor de boeg hebben. El Jari probeert het nog één keer bij een dame die voorbijracet. “Absoluut niet,” zegt ze. “Ik stem voor mij!”