'Ook in Brussel staan vrouwenrechten onder druk'

Lien Willaert, stafmedewerker bij Rebelle, een Brusselse vrouwenvereniging, waarschuwt naar aanleiding van Internationale Vrouwendag (zaterdag 8 maart) voor de 'antiwokebeweging' in België. “Al wat hint naar gelijkwaardigheid en inclusie komt in het vizier.”

Na een dag op kantoor ga ik mijn dochter ophalen in de crèche. Onderweg spookt het wereldnieuws door mijn hoofd. Trump en co. ontbinden hun duivels. Met elk nieuwsfeit wortelt de angst een beetje dieper: wanneer komt het overwaaien? Want laat ons duidelijk zijn, ook hier wint de zogenaamde ‘antiwokebeweging' aan kracht. Al wat hint naar gelijkwaardigheid en inclusie komt in het vizier. Wie denkt dat wij op dat vlak gebeiteld zitten, is naïef.

Een van hun speerpunten is het recht op abortus. In de VS met succes, want in 2022 vernietigde het Amerikaanse Hooggerechtshof het arrest Roe v. Wade. Heel wat vrouwen hebben er nu geen toegang meer tot abortuszorg. Vrouwen moeten reizen naar een andere staat of ander land voor hulp.

Ver-van-uw-bedshow? Helaas. Elk jaar beleeft een vijfhonderdtal Belgische vrouwen een soortgelijke nachtmerrie. Wie een abortus na twaalf weken zwangerschap wil, moet naar Nederland reizen. Het lijkt er niet op dat dat snel verandert. Er moet eerst een consensus over de regeringspartijen heen zijn, voordat er een wetswijziging komt. Dat is een regelrechte voortzetting van de vertragingsmanoeuvres uit de vorige legislatuur.

Ondertussen stap ik de kinderopvang binnen. Wanneer ik door het raam zwaai naar de schattige bende Brusselse peuters zie ik de tekenen aan de wand ook al op deze plek. De beleidskeuze op Vlaams niveau om – discriminerende – voorrangsregels in de opvang te installeren, veroorzaakt al in de eerste levensjaren van veel ketjes uitsluiting. Wanneer beide ouders samen minder dan 4/5 werken (of een naar werk gerichte opleiding volgen), krijgen ze geen voorrang in de kinderopvang. De voorbehouden plaatsen voor kwetsbare gezinnen werden gehalveerd. Wie mag meespelen, en wie niet? Dat is niet het gevolg van toeval, maar van bewuste politieke keuzes.

Ook het federale regeerakkoord hangt als een onweerswolk boven deze ukjes. Wie straks niet op volle toeren meedraait op de arbeidsmarkt, dreigt kopje-onder geduwd te worden. In het op werk gefocuste discours telt onbetaalde zorgarbeid niet mee. Omdat vrouwen waarschijnlijk nog decennialang het leeuwendeel daarvan opnemen, ziet de toekomst er zeker voor de meisjes weer wat somberder uit. Is die realiteit voor het gemak even snel-snel door de onderhandelaars onder het tapijt geveegd? Of simpelweg vergeten?

Apotheker met hoofddoek

Toch durf ik hoopvol te blijven. Want een van de redenen waarom wij onze dochter in Brussel opvoeden, en niet in pakweg Zuid-West-Vlaanderen, is de unieke diverse realiteit van deze stad. Hoe hard de extreemrechtse stromingen het nog proberen, dat kun je niet ongedaan maken. Onze peuter weet uit ervaring dat de pediater een jonge zwarte vrouw kan zijn. Dat haar vriendjes allerlei talen spreken. Dat we onze medicijnen kopen bij de apotheker op de hoek, een lieve dame met hoofddoek. Daar stelt zij zich geen vragen bij. Dat vormt de kracht en rijkdom van deze plek.

Diversiteit alleen brengt echter geen rechtvaardigheid. Wat we nodig hebben, is dat deze realiteit zich weerspiegelt in beleid. Mensen die door hun gender, afkomst, klasse, beperking, seksuele oriëntatie of zorgsituatie structureel worden benadeeld, moeten gehoord worden. Hun noden mogen niet genegeerd of ondergeschikt worden gemaakt aan economische logica.

Daarom is 8 maart méér dan een symbolische dag, maar een herinnering dat rechten en vooruitgang nooit vanzelfsprekend zijn en altijd verdedigd moeten worden. Diversiteit is geen droom, het is een feit, maar zonder strijd en vertegenwoordiging blijft het een feit zonder macht. We kunnen niet achteroverleunen en denken dat diversiteit ons vanzelf zal redden van beleidsmakers die haar ondermijnen.

Op wat zich aan de andere kant van de oceaan afspeelt, hebben we minder vat. Maar in onze eigen straat, wijk en stad moeten we des te meer elkaars bondgenoten zijn om dit samen te verwezenlijken.