Beperking werkloosheid: 'Uitzondering voor zorg en leerkracht is discriminatie'

De werkloosheid niet beperken voor mensen die een zorg- of lerarenopleiding volgen, is mogelijk discriminerend. Dat zegt de Raad van State in een nieuw advies. Ontslagnemend Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) is blij met de uitspraak.

Wie langer dan twee jaar werkloos is, krijgt geen uitkering meer. Dat staat in de programmawet van de federale regering, die half juni al in tweede lezing goedgekeurd werd in de Kamercommissie Werk.

Daar zijn weliswaar uitzonderingen op. De beperking geldt niet voor mensen die een opleiding volgen voor bepaalde knelpuntberoepen zoals verpleegkundige of zorgkundige. Via een amendement wil François De Smet (Défi) dat die uitzondering ook voor leerkrachten in opleiding geldt. Mensen die een andere opleiding volgen voor een knelpuntberoep, krijgen die uitzondering niet.

Dat is mogelijk discriminatie, klinkt het in een advies van de Raad van State. Uitzonderingen mogen, maar enkel als ze op een objectief criterium berusten en redelijk verantwoord zijn. De Raad van State vermoedt dat dit hier niet het geval is. Eerder waarschuwde het rechtscollege hier ook al voor bij de uitzondering voor zorgberoepen.

Dermate bijzonder?

"Het is niet duidelijk of de karakteristieken van de beoogde groep dermate bijzonder zijn dat eenzelfde uitzondering niet ook moet gelden voor rechthebbenden die een opleiding volgen in voorbereiding op tewerkstelling in andere beroepen", staat er te lezen in het advies. "We beschikken niet over de gegevens om na te gaan of er geen andere sectoren van groot belang zijn, die ook met een structureel tekort aan arbeidskrachten te kampen hebben. De wetgever zou in elk geval periodiek moeten beoordelen of het verschil in behandeling nog kan worden verantwoord."

Ontslagnemend Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) is blij met het advies. "Het verdedigde standpunt is eenvoudig en juist: ofwel is de vrijstelling voor alle knelpuntberoepen van toepassing, ofwel is ze voor geen enkel knelpuntberoep van toepassing. Als dit verzoek niet wordt gehoord, zullen we deze kwestie legitiem voor de Raad van State kunnen opwerpen."

Het advies komt op het moment dat de Brusselse arbeidsbemiddelaar Actiris vorige week zijn nieuwe lijst met kritieke functies, waaronder de knelpuntberoepen, heeft bekendgemaakt. Deze lijst telt vandaag 106 beroepen uit de gezondheidszorg, maar ook uit onder meer de bouw, het onderwijs, de horeca en de IT.

Koninginnenstuk van De Wever

Federaal minister van Middenstand en Werk David Clarinval (MR) interpreteert het advies van de Raad van State anders, laat zijn kabinet weten in een reactie. "We gaan de tekst dus niet aanpassen."

Voor Clarinval is een uitzondering voor de zorgsector toegestaan omdat het om mensenlevens gaat. Over een uitzondering voor leerkrachten in spé, klinkt het dat dit alleen maar een amendement is, dat dus naar alle waarschijnlijkheid wordt weggestemd.

Gevreesd wordt dat meer uitzonderingen de deur openzetten naar andere uitzonderingen, waardoor die het "koninginnenstuk van premier Bart De Wever (N-VA) onderuit dreigen te halen", zoals De Tijd eerder schreef.

Er zijn immers ook uitzonderingen voor havenarbeiders, vissers, vislossers en vissorteerders. Ook hier vraagt de Raad van State zich af of deze groep wel zo bijzonder is dat eenzelfde uitzondering niet voor rechthebbenden in gelijkaardige sectoren moet gelden.

Beroepsprocedures

Mantelzorgers tot slot worden ook vrijgesteld, wat te verantwoorden is, zegt de Raad van State. Maar waarom dan niet die uitzondering toepassen voor andere vormen van zorgverlof, zoals het palliatief verlof, het verlof voor bijstand van een zwaar ziek gezinslid of tijdskrediet met zorgmotief?

De Kamer kan de programmawet aannemen zoals ze is, dus zonder die uitzonderingen open te trekken naar andere categorieën. Maar dan riskeert de regering wel beroepsprocedures bij het Grondwettelijk Hof of de Raad van State.

Morgen/woensdag wordt de wet opnieuw besproken in de Kamer. Volgende week zou het tot een plenaire stemming moeten komen.