Gewest timmert aan energieplan: ‘Warmtenetten kunnen helft Brusselse warmte leveren'

Warmtepompen zouden tot 70 procent van de Brusselse verwarming kunnen leveren. En warmtenetten – grote leidingenstelsels die gevoed worden met een centrale energiebron zoals restwarmte of geothermie – kunnen aan bijna de helft van die behoefte voldoen. Dat blijkt uit een plan voor warmtezonering waar het Gewest aan timmert. “De volgende regering moet hiermee aan de slag.”

Wie vandaag milieu- en klimaatvriendelijker wil verwarmen, moet vaak diep in de portemonnee tasten. Een efficiënte warmtepomp, die de warmte diep in de aarde haalt, is immers een forse investering voor één gezin. Een gasketel die vervuilende fossiele brandstoffen verbrandt, is veel goedkoper.

Het Gewest wil de verwarmingskwestie daarom graag globaler aanpakken en timmert aan een visie op warmtezonering waarbij wijken worden verdeeld in zones om te bepalen welke warmtebronnen en -systemen kunnen worden gebruikt. Het vertrekpunt daarbij is dat we in 2050 overal in Brussel moeten kunnen verwarmen en koelen zonder daarbij beroep te doen op fossiele brandstoffen. Een eerste versie van de visie, die de voorkeur geeft aan collectieve oplossingen voor een grotere zone, werd eind september voorgesteld aan de Brusselse regering, die er akte van nam.

Kaart

Om dat doel in 2050 te bereiken, stelt Leefmilieu Brussel samen met energieregulator Brugel en energieleverancier Sibelga een kaart op van het gewest, die toont welke gebieden precies via welke technologieën kunnen verwarmd worden. Al naargelang de ligging van een gebouw varieert dat immers.

Wijken in de buurt van de verbrandingsoven komen bijvoorbeeld eerder in aanmerking voor een warmtenet met restwarmte van die oven. Ook voor geothermie is de ene zone al minder geschikt dan de andere: open ruimte (Schaarbeek Vorming bijvoorbeeld) grootschaligere gebouwen (pakweg de Louizalaan) of sites die herbestemd worden (Audi in Vorst) zijn bijvoorbeeld een plus. Een eerste versie van de kaarten zou begin januari online komen.

Het plan voor warmtezonering schetst ook het potentieel dat verschillende verwarmingstechnologieën hebben. Zo kunnen warmtenetten tussen 24 en 45 procent van de Brusselse energievoorziening leveren, berekende de Taskforce van de drie organisaties.

Dat de vork zo breed uitvalt, is omdat veel afhangt van beleidskeuzes. Wie vooral naar investeringskosten kijkt, komt niet bij hetzelfde cijfer uit als wie vooral de energie-efficiëntie vooropstelt. Voor warmtepompen bedraagt het percentage 41 tot 69 procent.

Minister van Energie Alain Maron (Ecolo) ziet de visie als een fundament waar de volgende regering kan op verder bouwen. “Het is belangrijk dat het beleid hier het voortouw in neemt. We gaan onze klimaatdoelstellingen niet halen zonder een vorm van overheidssturing en -steun”, vindt Maron, die ook hoopt dat de Renolutionpremies voor energiezuinige verbouwingen binnenkort weer worden opgestart. “De warmtezonering focust op de warmtebronnen, maar veel van die bronnen zijn pas efficiënt als je eerst isoleert.”

Maron wijst erop dat de hele regering achter zo’n aanpak moet staan. “Hier komen kwesties van territoriale ontwikkeling, energie en milieu samen, het gaat in principe dus ook over verschillende ministers.”

Pilootproject in dichtbevolkte stadswijk

De minister in lopende zaken hoopt alvast dat er een pilootproject in een stuk oud stadsweefsel kan opgestart worden. De uitdagingen zijn er groter, onder meer omwille van de bevolkingsdichtheid en de versnipperde eigendomsstructuur. “Maar neem nu dat je in Sint-Joost of Sint-Gillis een warmtenet op bijvoorbeeld geothermie uitrolt voor een volledig huizenblok. Dan toon je wel dat het kan en dan kan dat de bal elders aan het rollen brengen. Je zou dan met een soort verhoogde superpremies kunnen werken op die plek om eigenaars mee in het bad te krijgen.”

Maron stelde de visie voor na een bezoek aan de werken voor een warmtenet in Neder-Over-Heembeek. Over die werf lees je hier meer.