Warmtenet van verbrandingsoven verwarmt straks zwembad en school: 'Potentieel is enorm'

In Neder-Over-Heembeek vlotten de werken voor de uitbreiding van het warmtenet. De hitte van de verbrandingsoven verwarmt er straks scholen, woningen, een zwembad en kantoren. “We gebruiken nog maar twee procent van de warmte van de ovens.”

Het is druk op de Versailleslaan in Neder-Over-Heembeek. Als we naar links kijken zien we hoe een graafmachine een brede sleuf naast de weg vult, waarna een telegeleid rupsvoertuig het zand aandrukt. Een blik naar de andere kant toont diezelfde sleuf voor het vullen: twee forse en geïsoleerde buizen liggen er op enkele meters diepte en een technicus legt er de laatste hand aan de isolatie.

De twee buizen zullen straks warm en afgekoeld water rondsturen in Neder-Over-Heembeek. Vanaf juni 2026 willen het Gewest, de Stad en Sibelga hier een school, het gemeentelijke zwembad en woningcomplexen aansluiten op warmte die afkomstig is van de verbrandingsoven (zie foto onderaan het artikel). Totale voorziene energiebesparing: 14 gigawattuur (GWh) aan gas per jaar.

Van 100 naar 60 graden

Helemaal nieuw is dat principe niet: sinds 2021 zorgt die oven ook al voor de verwarming van de Koninklijke Serres en ondertussen is ook winkelcentrum Docks aangesloten. Het principe is telkens hetzelfde: aan de verbrandingsoven vertrekt het water aan een temperatuur van 100 graden, om na een kilometerslange lus aan 60 graden opnieuw aan te komen bij het startpunt.

“Met de restwarmte produceren we vandaag al elektriciteit voor 60.000 Brusselse gezinnen,” zegt minister van Energie Alain Maron (Ecolo). “Maar zelfs na deze uitbreiding van het warmtenet, gebruiken we dan nog steeds maar twee procent van de warmte van de verbrandingsoven. Het uitbreidingspotentieel is dus nog enorm.”

De nieuwe fase van het warmtenet kost 13 miljoen euro en is een initiatief van de Stad en het Gewest. Sibelga zorgt voor de technische supervisie. De voorbereiding dateert van de vorige legislatuur, de opstart gebeurde tijdens de huidige. "We zetten hiermee belangrijke stappen naar een klimaatneutrale stad," benadrukt schepen van Klimaat Frederik Ceulemans (Open VLD).

Op termijn krijgen de financiers trouwens geld terug: de gebruikers van het net betalen een bedrag dat dicht bij de huidige gasprijs zit. “Alleen zijn ze voor 30 jaar zeker van een stabiele prijs, terwijl de gasprijs wellicht nog zal schommelen of stijgen.”

Datacenters en waterzuiveringsinstallaties

Warmtenetten, grote leidingenstelsels die gevoed worden met een centrale energiebron, kunnen met restwarmte functioneren. Naast de verbrandingsoven bieden ook datacenters daar potentieel voor. Het nieuwe datacenter van Kevlinx, nabij de Bpostvestiging en de Budabrug, zal bijvoorbeeld een warmtenet aandrijven. En ook de twee waterzuiveringsinstallaties die het gewest telt, bieden potentieel voor zo’n net. Het grootste potentieel blijft echter de verbrandingsoven, zelfs als die straks minder restafval zou verbranden.

Maar restwarmte is geen voorwaarde voor een warmtenet. Ook geothermie – aardwarmte, zeg maar - kan als warmtemotor voor zo’n net functioneren en opnieuw zijn er tal van plekken in het gewest die zich daartoe lenen. Dat blijkt uit de ‘gezoneerde visie’ waar Leefmilieu Brussel aan werkt en waar de Brusselse regering recent akte van nam.

Dat plan bekijkt de behoefte aan verwarming en koeling in het gewest uit een helikopterperspectief en probeert oplossingen te bedenken om het Brusselse energieverbruik tegen 2050 CO2-neutraal te maken. Dat doe je niet door iedereen een gasketel te laten aanschaffen, maar met zoveel mogelijk collectieve oplossingen en CO2-neutrale technologieën, is de filosofie. Je leest er hier meer over.

Op de werf in de Versailleslaan drukt Alain Maron alvast de hoop uit dat zijn opvolgers de draad zullen oppikken, zowel wat warmtenetten betreft als op het vlak van een meer globale aanpak van het verwarmingsbeleid. “Want hoe je het ook draait of keert, zonder overheidssteun komt er niet zomaar een ommekeer.”