Omgevings­vergunning Brussels Airport vernietigd, maar uitbating mag tot 2029

De Raad voor Vergunningsbetwistingen heeft de nieuwe omgevingsvergunning voor de luchthaven Brussels Airport vernietigd. Het jaarlijkse plafond op het aantal vliegbewegingen en de verstrenging van de nachtvluchten "beperken de exploitatie van de luchthaven" en vormt volgens de Raad een schending van het Europees recht.

In maart 2024 zette voormalig Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het licht op groen voor een nieuwe omgevingsvergunning voor Brussels Airport. Die vergunning moest volgens Demir "het evenwicht tussen de economische belangen van de luchthaven en de leefbaarheid voor de omgeving garanderen".

De nieuwe vergunning maakte verdere uitbating mogelijk, maar er werden wel bijkomende milieuvoorwaarden opgelegd. Zo geldt er vanaf 2032 een plafond van 240.000 vluchten. Een verbod op nachtvluchten kwam er niet, maar ook daar was er sprake van een verstrenging.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen kreeg in totaal 21 beroepen tegen de nieuwe vergunning. Die beroepen werden voornamelijk ingesteld door verschillende gemeenten, het Waalse Gewest, en Brussels Airlines. Ook het Brussels Gewest diende een beroep in, maar dat bleek niet wettig en werd onontvankelijk verklaard.

Brussels Airport zelf stelde een beroep in, maar enkel tegen de financiële last die wordt opgelegd en dus niet tegen de vergunning zelf.

Luchtvaartmaatschappij Brussels Airlines vond dat de strengere milieuvoorwaarden haar activiteiten op de luchthaven benadeelde. Volgens de luchtvaartmaatschappij laten de Europese regels exploitatiebeperkingen enkele toe als laatste redmiddel én nadat de verplichte inspraakprocedure van 'evenwichtige aanpak' werd doorlopen.

Diabolo-toeslag

De Raad geeft de luchtvaartmaatschappij daarin gelijk. "Het jaarlijkse plafond op vliegbewegingen en de verstrenging van de nachtvluchten beperken de exploitatie van de luchthaven. De Vlaamse regering kon die beperkingen niet opleggen zonder de procedure van evenwichtige aanpak te doorlopen. Het argument dat daar geen tijd meer voor was, verantwoordt de onwettigheid niet", luidt het oordeel. De vergunning gaat met andere woorden in tegen het Europese recht.

Ook Brussels Airport zelf krijgt gelijk van de Raad in het verzet tegen de diabolo-toeslag. De nieuwe omgevingsvergunning verplicht Brussels Airport namelijk om jaarlijks tien miljoen euro te betalen aan spoorwegbeheerder Infrabel. Die laatste moet het jaarlijkse bedrag gebruiken om de diabolo-toeslag voor de treinreizigers te verminderen. Op die manier wil de Vlaamse regering het treinverkeer naar de luchthaven aantrekkelijker maken.

Maar Brussels Airport had die bepaling over de diabolo-toeslag aangevochten en krijgt nu ook gelijk van de Raad voor Vergunningsbetwistingen. "De Vlaamse regering kon de financiële last alleen maar opleggen als een stedenbouwkundige verordening dat ook toelaat. Dat is niet het geval", klinkt het. Daarom willigt de Raad het beroep van BAC in.

De vernietiging van de vergunning heeft geen directe impact op het vliegverkeer. De Vlaamse regering krijgt namelijk tot 30 juni 2029 de tijd om te beslissen over een nieuwe vergunningsaanvraag. "Tot zo lang mag de luchthaven verder uitgebaat worden volgens de vernietigde vergunning", luidt het.

'Verantwoordelijkheid'

Huidig Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns "neemt kennis" van de uitspraak van de Raad. Volgens de CD&V-minister heeft de Raad geoordeeld dat de strengere milieuregels "niet konden opgelegd worden zonder eerst de Europese inspraakprocedure te volgen". "Die regels waren bedoeld om tegemoet te komen aan de bezorgdheden van omwonenden over geluid en leefkwaliteit", luidt het.

"We nemen onze verantwoordelijkheid", reageert de minister. Volgens hem toont de uitspraak aan "hoe belangrijk het is om zorgvuldig een evenwicht te zoeken tussen leefbaarheid en economische activiteit".

"Als minister wil ik een toekomstgerichte luchthaven faciliteren, in evenwicht met haar omgeving én in overeenstemming met de Europese regels. We gaan hiertoe in overleg met alle betrokken partners", zegt Brouns.

Ontslagnemend Brussels minister van Leefmilieu, Alain Maron (Ecolo), voegt toe dat "Brussel vastberaden is om Vlaanderen te helpen een degelijke en relevante impactstudie op te stellen".

"Zo kan een nieuwe vergunning kan worden aangevraagd die de Europese wetgeving respecteert alsook de behoeften van de exploitant en vooral de rechten van de omwonenden op een gezonde omgeving en bescherming tegen lawaai", klinkt het.