Brussel als breekijzer in de confederale logica van de N-VA

Afgelopen zaterdag, op het Irisfeest, nam minister-president Rudi Vervoort (PS), wellicht voor de laatste keer, het woord als regeringsleider. Hij laat Brussel niet in de meest vrolijke omstandigheden achter. De veiligheid in de hoofdstad baart steeds meer zorgen, de overheidsfinanciën kleuren bloedrood. Het volgende regeerakkoord wordt een netelige zaak.

Vervoort kwam, op de plechtigheid in Bozar, behoorlijk politiek uit de hoek. Toch voor zijn doen. Hij hield een pleidooi voor een samenwerkingsfederalisme. Hij wil dat de metropolitane gemeenschap eindelijk uit de grond wordt gestampt, voor een betere samenwerking tussen Brussel en de Rand. Hij komt ook op voor Brussel als echte hoofdstad van België, waar een financiering tegenover mag staan.

Een metro naar de luchthaven, betaald door de nationale overheid, is in elk land een no-brainer, zo liet hij zich eerder in een interview ontvallen. In België verzandt zoiets meteen in een politiek steekspel. Nochtans heeft het hele land baat bij een sterk ontwikkelde hoofdstad, zo zei Vervoort.

V-partijen

Maar de hoofdzaak van zijn toespraak zat misschien wel in het detail. Hij sprak de hoop uit dat, wat ook de uitslag van de verkiezingen moge wezen, de Brusselse partijen een akkoord kunnen vormen voor de komende vijf jaar en dat Brussel niet gegijzeld wordt door andere belangen dan die van de Brusselaar.
Dat is een niet mis te verstane vingerwijzing naar de V-partijen, die het in de peilingen alvast erg goed doen in Brussel.

De Franstaligen zijn er al sinds lang als de dood voor dat de deelname van Vlaams Belang of N-VA aan de Brusselse regering onvermijdelijk is. Want zo kunnen ze Brussel, het sluitstuk van het huidige federale model, verlammen, en als hefboom gebruiken voor verdere communautaire stappen.

De verwachtingen zijn, zo viel in een uitgebreid artikel in Le Soir vorige week te lezen, dat de huidige coalitiepartners van Groen, Vooruit en Open VLD, weleens zetels kunnen verliezen, en dat er met de huidige meerderheidspartijen geen ploeg gevormd kan worden.

Als dat klopt, zal er misschien naar N-VA moeten worden gekeken. Los van het feit dat dat voor Groen niet echt een aantrekkelijke optie is – maar zeg nooit nooit – is dat voor heel wat Franstaligen een doembeeld waar ze liefst niet te veel aan willen denken.

Hebben de Franstaligen gelijk? Op zich niet. De N-VA in Brussel werkt zich uit de naad om het vertrouwen te winnen van de Brusselaars. De partij stelt zich zeer open op in de hoofdstad. Het is een discours van ‘wij Brusselaars’, dat het beste wil voor de hoofdstad. Vervoort heeft zich ook eerder al laten ontvallen dat een Brusselse regering met N-VA niet onmogelijk hoeft te zijn.

Alleen dateert die uitspraak van enkele jaren terug en heet de sterke man van de PS nu Ahmed Laaouej. Waarnemers geloven niet dat Laaouej snel met de Vlaams-nationalisten een akkoord zal sluiten. En bij Ecolo, dat zich vandaag vastklinkt aan de PS, zal die appetijt nog vele malen minder groot zijn.

Daar komt nog bij dat de N-VA zich nationaal in een hoogst oncomfortabele positie bevindt. De partij wil stappen zetten naar een confederaal model. Dat is, met de hete adem van het Vlaams Belang in de nek, de beste manier om weer bestaansrecht te krijgen. Maar daarvoor moet het de ruime steun krijgen van de Franstaligen. De PS liet al weten niet geïnteresseerd te zijn.

Communautaire eisen

Als de N-VA echt nodig is voor een Brusselse coalitie, dan kan dat als breekijzer worden gebruikt voor een confederale stap. N-VA kan dan een Brusselse regering onmogelijk maken, zolang niet aan haar (communautaire) eisen is voldaan. En de PS bijvoorbeeld dwingen om samen een federale regering te vormen.

Dat is de grote vrees van de Franstalige politieke strategen, en precies hetgeen waar Vervoort in zijn speech in Bozar naar verwijst. Angst is nooit een goede raadgever, zo luidt een bekend gezegde, maar helemaal ondenkbaar is deze situatie ook weer niet.

Zo bekeken is de inzet van de Brusselse verkiezingen helemaal niet zo onschuldig als het soms lijkt en gaat ze verder dan de strijd tussen rechts en links, maar gaat ze ook over de toekomst van het land.