Burgemeesters verwerpen fusieplannen politiezones: ‘Fout antwoord op reëel probleem’

Brulocalis en de Conferentie van burgemeesters hebben een negatief advies gegeven over het voorontwerp dat de fusie van de Brusselse politiezones moet mogelijk maken. Ze roepen minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) op om de wettekst grondig aan te passen. “Deze fusie zal de veiligheidsproblematiek niet oplossen, maar zal ons wel meer kosten.”

Verrassend is het negatieve advies van Brulocalis, de vereniging die de Brusselse gemeentebesturen vertegenwoordigt, en de Conferentie van burgemeesters niet. De 19 Brusselse burgemeesters hadden in januari al aangegeven dat ze niet akkoord gaan met de fusieplannen van minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin. Nadat het voorontwerp begin deze zomer in eerste lezing is goedgekeurd op federaal niveau, hebben ze hun argumenten nog eens op een rijtje gezet.

“Het voorontwerp is een meerkoppig monster,” zegt burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe Olivier Maingain (Lib.res). “De wettekst verplicht de fusie van de zes Brusselse politiezones, maar in de rest van het land vinden fusies op vrijwillige basis plaats. Dat is discriminatie. Ook de gemeentelijke autonomie wordt niet gerespecteerd.”

“Bovendien gaat het om een fusie van de lokale politie, terwijl net de federale politie bevoegd is voor zaken als georganiseerde misdaad en drugs- en wapenhandel,” vult burgemeester van Etterbeek Vincent De Wolf (MR) aan. “Die problemen gaan we niet oplossen door politiezones te fuseren die daar niet eens bevoegd voor zijn.”

Financiering

Een ander groot probleem is de financiering van de Brusselse politie, vinden de burgemeesters. Om de fusie aan te moedigen belooft minister Quintin een enveloppe van 55 miljoen euro, gespreid over vijf jaar. “Sorry dat ik het zeg, maar dat is een belachelijk bedrag,” aldus Sophie De Vos (Défi), burgemeester van Oudergem. “Wij hebben berekend dat er een structureel tekort is van 500 miljoen euro voor de financiering van de Brusselse politie. Dat gaan wij, alle gemeenten, moeten bijleggen.”

De burgemeesters vragen al langer een herziening van de KUL-norm, die de federale dotaties verdeelt over de politiezones. “Die is gebaseerd op een bevolkingsaantal van 900.000 Brusselaars, terwijl we nu met 1,2 miljoen zijn,” aldus De Vos. “Maar eigenlijk zijn we met de veiligheid van bijna 2 miljoen mensen aan het spelen, als je de pendelaars en toeristen meerekent. Quintin had zelf aangegeven dat de herfinanciering cruciaal is voor de uitvoering van de fusie, maar daar staat niets over in het voorontwerp.”

Daarnaast zien de burgemeesters in het voorontwerp geen geldige argumenten die een fusie van de zes Brusselse politiezones rechtvaardigen. De zes zones behoren al tot de grootste politiezone in België. Volgens de burgemeesters is de huidige schaalgrootte al optimaal. "Als je de grens oversteekt naar Wezembeek-Oppem zitten we in een politiezone met 65 agenten," aldus De Wolf. "En dan moeten wij met een politiezone van 6.500 werken?"

"In het voorontwerp zien we geen objectieve data, studies, of adviezen van experten die de fusie rechtvaardigen," aldus Christian Lamouline (Les Engagés), voorzitter van Brulocalis en burgemeester van Sint-Agatha-Berchem. "Het voorontwerp zit vol tegenstrijdigheden en lacunes."

De eenheid van commando binnen een eengemaakte zone zou wel een argument voor de fusie kunnen zijn, al is dat volgens burgemeester van Koekelberg Olivia P'tito (PS) onnodig.

"Er is al sinds 2018 een eenheid van commando binnen de zes Brusselse politiezones als het gaat over grote evenementen of bijvoorbeeld nieuwjaar," aldus de Koekelbergse burgemeester. "Het bestaat en het werkt goed. Onze politie wordt gefinancierd op basis van een bevolking die intussen met een derde is gegroeid. Toch slagen we in onze missie om de openbare veiligheid te garanderen."

Democratische controle

De burgemeesters zijn ook kritisch voor het schrappen van de politieraden waarin momenteel gemeenteraadsleden zetelen. Wel zal er één politiecollege zijn, dat bestaat uit de negentien burgemeesters, de minister-president, de Hoge Ambtenaar en de vicegouverneur. "De vicegouverneur heeft helemaal geen politionele bevoegdheden en bovendien zie ik een belangenconflict als de minister-president in datzelfde orgaan zetelt met de burgemeesters, want de minister-president heeft voogdij over de gemeenten", aldus De Wolf.

"Wie zal bijvoorbeeld het budget van de eengemaakte zone goedkeuren? Het politiecollege? Of moeten de negentien gemeenteraden hun goedkeuring geven?" vraagt Maingain zich af. "De democratische controle zal zwaar aangetast zijn. Als het college het budget moet opstellen én goedkeuren, is dat alsof je de gemeenteraden afschaft en alles in handen van het schepencollege laat. Voor de Raad van State zal er genoeg zijn om naar te kijken, maar als het moet stappen we naar het Grondwettelijk Hof."

'Iedereen is tegen'

"Deze fusie zal de veiligheidsproblematiek niet oplossen, maar zal ons wel meer kosten", vat Benoit Cerexhe (Les Engagés), burgemeester van Sint-Pieters-Woluwe en voorzitter van de Conferentie samen. "De procureur des Konings, de korpscheffen van de zones, de agenten: iedereen op het terrein is tegen deze fusie."

"Het is een simplistisch antwoord op reële problemen die erg complex zijn. De minister schiet hiermee compleet naast zijn doel", gaat Cerexhe verder. "Wat is de oplossing dan wel? Zowel de federale als de lokale politie meer financieren, net als justitie."

Het negatieve advies is woensdagochtend overhandigd aan het kabinet van minister Quintin. Op 10 september moet een nationale conferentie van burgemeesters nog een advies geven. Daarin zetelen naast acht Vlaamse en zes Waalse ook twee Brusselse burgemeesters: Philippe Close (PS) van Stad-Brussel en Vincent De Wolf. "Philippe Close en ik zullen onze standpunten vurig verdedigen", aldus De Wolf.

Quintin: 'Status quo is geen optie'

Minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin blijft achter zijn wetsvoorstel staan, al zegt hij in een reactie wel te willen werken aan een verbeterde versie. "De huidige structuur van zes Brusselse politiezones botst elke dag op haar limieten, en moet daarom herzien worden," zegt Quintin via zijn woordvoerder. "Brussel is trouwens de enige grote stad waar de politie nog op deze manier georganiseerd is."

Volgens de minister blijft het doel om de veiligheidssituatie in Brussel te verbeteren overeind, en hangen daar meer financiële middelen aan vast. "De eengemaakte zone zal het ook mogelijk maken om één globale veiligheidsstrategie te hanteren, met eenheid van commando en meer interventieploegen."

Verder zegt Quintin dat hij blijft openstaan voor dialoog met de Brusselse gemeenten en dat hij stappen vooruit wil zetten met de fusie. "De voorbije weken en maanden hebben verschillende burgemeesters mij gevraagd om te reageren op de schietpartijen en het drugsgeweld. En nu verdedigen zij de status quo, maar dat is geen optie."