Instituut voor Mensenrechten brengt negatief advies uit over verbod radicale organisatie

Het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM) brengt een negatief advies uit over een voorontwerp van wet om extremistische en radicale organisaties te verbieden en te ontbinden. "We stellen vast dat het voorontwerp van wet meerdere mensenrechten aantast", klinkt het in het advies. De wet zou er voornamelijk komen om de Pro-Palestijnse organisatie Samidoun te bannen.

De federale regering heeft net voor het zomerreces een voorontwerp van wet goedgekeurd van minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR). Op het einde van het jaar komt de wet normaal gezien ter stemming in het parlement. Minister Quintin heeft verschillende instanties, waaronder het FIRM, advies gevraagd.

Het voorontwerp van wet zou de overheid toelaten bepaalde organisaties te verbieden als ze beschouwd worden als een ernstige en actuele bedreiging voor de nationale veiligheid of de democratische en grondwettelijke orde. Het gaat om verenigingen, ondernemingen, feitelijke groeperingen, rechtspersonen en vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid.

De minister zou daarbij de regering kunnen voorstellen om met een koninklijk besluit verschillende maatregelen te nemen tegen organisaties die als radicaal worden gebrandmerkt. De regering zou alle openbare of collectieve activiteiten kunnen verbieden, of enkel het gebruik van bepaalde slogans, symbolen of communicatiemiddelen verbieden. Ze zou bepaalde plaatsen kunnen sluiten; bepaalde goederen bevriezen en in bepaalde gevallen de rechtspersoonlijkheid opheffen of de onderneming vereffenen.

Risico's

Het FIRM begrijpt de doelstelling om actie te ondernemen tegen actoren die mensenrechten bedreigen, maar het instituut oordeelt tegelijkertijd dat het voorontwerp belangrijke risico's op mensenrechtenschendingen inhoudt.

Zo is er een gebrek aan duidelijkheid. "Het is niet duidelijk wie geviseerd kan worden door een verbodsmaatregel en meerdere kernbegrippen worden onvoldoende gedefinieerd en zijn vaag." Verder omvat de tekst ook disproportionele maatregelen, met belangrijke inperkingen van de vrijheid van vereniging en de vrijheid van meningsuiting. Ook het voorgestelde verbod op het opnieuw creëren van een verboden organisatie is in strijd met de Grondwet.

Het FIRM hekelt voorts "opnieuw de tendens om bevoegdheden die onder de rechterlijke macht zouden moeten vallen, toe te vertrouwen aan de uitvoerende macht". "Om criminaliteit te bestrijden zou de wetgever bij voorrang gebruik moeten maken van de bestaande bepalingen binnen het strafrecht", klinkt het.

Samidoun

Premier Bart De Wever (N-VA) verwees bij het goedkeuren van het voorontwerp naar de omstreden pro-Palestijnse organisatie Samidoun. "Organisaties als Samidoun verheerlijken terroristische organisaties en wreedheden, maar zorgen ervoor dat ze nooit op heterdaad betrapt worden op aanzetten tot haat. Ze gebruiken onze vrijheden om onwenselijk gedrag te propageren, zonder dat ze strafbare feiten plegen. We willen komaf maken met de activiteiten van die organisaties, ongeacht hun juridische vorm", zei De Wever toen.

De pro-Palestijnse organisatie Samidoun kondigde daarop aan dat ze alle democratische middelen zullen gebruiken om de wet aan te vechten.

Enkele dagen geleden toonde voorzitter Sammy Mahdi van de regeringspartij CD&V zich ook kritisch voor de huidige tekst. Ook hij vindt het "niet verstandig" dat er geen tussenkomst zou zijn van de rechterlijke macht en wil dat de regering zich daarover buigt. "Het is een mes dat langs twee kanten snijdt", zei Mahdi in De Afspraak op Vrijdag op VRT Canvas. "Partijen die zich vandaag in de handen wrijven en Antifa willen verbieden, moeten goed beseffen dat ze morgen zelf ook verboden kunnen worden."