Beperking werkloosheid: OCMW's bereiden zich voor op agressie aan loket

De eerste groep van werklozen die in 2026 hun uitkering verliezen, krijgt nu een verwittigingsbrief. De Brusselse OCMW's zullen stewards en bewakers inzetten om de gevreesde toestroom op te vangen.

De beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd, een ingrijpende maatregel van de federale regering-De Wever, wordt concreet op het terrein, omdat de eerste groep van werkzoekenden die erdoor worden getroffen in deze periode een verwittigingsbrief van de overheidsdienst RVA in de bus krijgt.

Bij deze eerste verzendingsgolf gaat het om twee groepen: personen die minstens twintig jaar werkloos zijn en vanaf 1 januari 2026 niet langer recht hebben op werkloosheidsuitkeringen, en schoolverlaters die hun inschakelingsuitkering zullen verliezen.

Midden oktober (voor wie de uitkering verliest op 1 maart) en midden november (verlies uitkeringen op 1 april) komen er nog twee grote golven. De RVA verwacht dat uiteindelijk 40.775 Brusselaars hun uitkering zullen verliezen, van wie al ongeveer 30.000 in die eerste drie golven.

Hart vasthouden

De Brusselse OCMW's houden hun hart vast voor een massale instroom vanaf januari. De langdurig werklozen worden weinig realistische kansen op de arbeidsmarkt toegedicht. Het is evenwel nog gissen hoeveel mensen effectief zullen aankloppen voor een leefloon, en wanneer ze precies hun aanvraag zouden doen.

De betrokkenen kunnen in elk geval pas een dossier laten openen op het moment dat hun werkloosheidsuitkering effectief is weggevallen en het OCMW vaststelt dat ze geen inkomen meer hebben. Anticiperen, zelfs met een verwittigingsbrief in de hand, kan dus niet. Het enige wat de OCMW's tot de jaarwisseling kunnen doen, is wat voorbereidend administratief werk, zoals identiteitskaarten kopiëren.

Extra security

Het is daardoor voorlopig stilte voor de storm, maar de OCMW's zetten zich schrap voor wat op komst is. Verscheidene Brusselse OCMW's hebben bevestigd extra stewards - en soms zelfs bewakingspersoneel - te zullen inzetten. De voorbereidingen zijn volop aan de gang.

"We verwachten de piek in maart, maar al vanaf januari kan het druk worden", zegt Sébastien Lepoivre (PS), de voorzitter van het OCMW in Evere en ook voorzitter van de federatie van Brusselse OCMW's.

"Dat er extra stewards en security ingezet worden, is logisch. Vergelijk het met een kookpan. De druk in de OCMW-lokalen zal almaar toenemen. De mensen zullen gestresseerd zijn en wachtrijen lijken moeilijk te vermijden. Vergeet ook niet dat sinds een jaar of tien het aantal dossiers met acht procent per jaar toeneemt. Dat heeft al geleid tot gespannen situaties met verwijten en soms geweld. De beperking van de werkloosheid komt daar nog eens bovenop."

Wat hem erg stoort, is dat de federale regering de beloofde financiële compensaties voor de OCMW's nog niet in praktische richtlijnen omgezet heeft. Dat brengt vooral de gemeenten zonder financiële reserves in een lastig parket. "We zijn midden september en we hebben nog geen zicht op de bedragen. Daardoor kunnen sommige Brusselse OCMW's niet aanwerven en investeren in omkadering, terwijl er volgens onze schattingen meer dan vijfhonderd maatschappelijk werkers extra nodig zullen zijn in Brussel. Waar zullen we die in zo korte tijd vinden?"

Oplopende emoties

Ahmed El Khanouss (Molenbeek Autrement), de OCMW-voorzitter van Molenbeek, zegt aan LaDH dat een sociaal assistent van de gemeente nu al 140 dossiers beheert, of veertig meer dan wat redelijk is. Ook hij verwacht een explosie van het aantal dossiers en oplopende emoties. OCMW-medewerkers in Molenbeek hadden de voorbije maanden al te kampen met agressie, waaronder het azijn-incident afgelopen maart.

Ook de rijkere gemeenten van het gewest bereiden zich voor. De gemeente Ukkel verwacht in het komende anderhalf jaar achthonderd bijkomende leefloners door de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd en neemt drie maatregelen: een bijkomende politiepatrouille rond het OCMW-gebouw, een extra medewerker voor de nabijgelegen sociale antenne en indien nodig extra security.

"Dat zijn preventieve maatregelen", benadrukt OCMW-voorzitter Michel Cohen (MR). "We weten niet hoeveel van de verwachte achthonderd er al in het eerste trimester zullen aankloppen."

Nieuwe armen

Ter herinnering: de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd treft Brussel en Wallonië veel zwaarder dan Vlaanderen. Sociale organisaties waarschuwden de voorbije maanden voor bijkomende armoede.

De drie zwaarst geraakte gemeenten in België liggen allemaal in het Brussels gewest: Sint-Joost-ten-Node, Sint-Jans-Molenbeek en Sint-Gillis, waar telkens meer dan vier procent van de inwoners zijn uitkering zal verliezen. In absolute aantallen worden vooral Brussel-Stad, Schaarbeek, Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek zwaar getroffen.