Op vrijdag, de dag voor de Pride, vindt in Brussel voor het eerst een Dyke March plaats. De mars is bedoeld voor queer vrouwen, trans personen, non-binaire en genderdiverse mensen die zich als dyke identificeren. “Er is nood aan meer plekken waar we elkaar kunnen ontmoeten, zichtbaar zijn en onze rechten kunnen opeisen,” zegt initiatiefnemer Ellie Kehl.

©
Saskia Vanderstichele
Eerste Dyke March in Brussel: ‘Zichtbaarheid is geen symboliek, maar een noodzaak’
De term dyke is historisch gezien een scheldwoord voor lesbische vrouwen, dat door de gemeenschap opnieuw is geclaimd. “Het is een krachtige identiteit geworden,” legt Kehl uit. “Toch blijft onze zichtbaarheid beperkt, zelfs binnen de lgbtqia+-gemeenschap. Daar willen we iets aan veranderen.”
Al sinds de jaren ‘90 worden Dyke Marches georganiseerd in de Verenigde Staten. Ook in andere landen zijn ze al jaren een gevestigde waarde. In Duitsland, waar Kehl vandaan komt, wordt er dit jaar een mars georganiseerd in bijna twintig steden. “Ik vond het jammer dat er in Brussel nog geen was. Plots bedacht ik me dat ik er gewoon zelf een kon organiseren.”
Wat begon met losse gesprekken tijdens de zomermaanden, groeide al snel uit tot een breed gedragen initiatief. Dat er nu ook een mars in Brussel komt, is belangrijk, zegt medeorganisator Laura Smolders. “Brussel is niet zomaar een stad. Het is het politieke hart van Europa, waar wetgeving ontstaat die onze levens beïnvloedt. Als wij daar niet zichtbaar zijn, dan worden we genegeerd. Zichtbaarheid is geen symboliek, het is een noodzaak.”
Geen alternatief
Volgens Kehl is de Dyke March geen alternatief voor Pride, maar een noodzakelijke aanvulling. “Het is een misvatting dat de lgbtqia+-gemeenschap één grote, eendrachtige groep is. Ook binnen die gemeenschap bestaan machtsstructuren."
“De Brussels Pride voelt voor veel queer vrouwen niet als een plek waar hun rechten centraal staan ", vult Smolders aan. “Ze krijgen vaak te maken met specifieke vormen van misogynie en discriminatie in de brede samenleving, maar ook binnen lgbtqia+-gemeenschappen.”
Pride is een feest, maar we mogen nooit vergeten waarom het ooit is ontstaan.

Mel Asselmans loopt vrijdag mee in de allereerste Dyke March. “Het is pas in Brussel dat ik mijn dykeness echt heb omarmd. Brussel heeft me doen openbloeien, maar het leven als queer vrouw is hier niet altijd eenvoudig. In de publieke ruimte voel ik me vaak niet veilig of begrepen.”
Mel kan zo tientallen situaties opnoemen waarin grenzen werden overschreden. “Mannen die ongevraagd hun seksuele fantasieën met me delen of vragen of ik met een vriendin wil kussen ‘om te bewijzen dat we echt op vrouwen vallen’. Het is schrijnend hoe ongegeneerd dat gebeurt.”
De momenten waarop Mel zich wel veilig voelt, zijn meestal binnen de community zelf. “Bij initiatieven als de Dyke March voel ik me echt gezien. Mensen zeggen tegen elkaar: I see you and I am you. Dat zijn magische momenten.”
Voor Mel is de mars veel meer dan een symbolisch statement. “Jarenlang voelde ik schaamte over wie ik was, over hoe ik me kleedde en van wie ik hield. Dankzij initiatieven zoals deze durf ik nu volledig mezelf te zijn. De Dyke March geeft me het gevoel dat ik mag bestaan en ruimte mag innemen. En ja, Pride is een feest, maar we mogen nooit vergeten waarom het ooit is ontstaan. Die strijd is nog lang niet gestreden.”

©
Saskia Vanderstichele
| De Dyke March wordt voor het eerst in Brussel georganiseerd op 16 mei.
Afterparty
Na de mars is er een afterparty in de Ancienne Belgique, georganiseerd door queer collectief MISSFITTE. “Het wordt het grootste MISSFITTE-feest ooit, niet alleen qua opkomst, maar ook qua betekenis,” zegt oprichter Noemí Cano. “Voor het eerst krijgt de Dyke-community zoveel ruimte in Brussel.”
Bezoekers kunnen zich aan een ‘wilde nacht’ verwachten, zegt Cano. “De muziek wordt fantastisch. We hebben live acts geboekt waar we al lang van droomden, aangevuld met geweldige dj’s. Iedereen brengt zijn eigen unieke ingrediënt mee om er een onvergetelijke ervaring van te maken.”
Het is de eerste keer dat MISSFITTE een evenement organiseert rond Pride. Daarbij kiezen ze resoluut voor een alternatieve invulling. “We willen ons bewust onderscheiden van de mainstream Pride. We creëren ruimte voor stemmen die historisch minder plek kregen, vooral trans en non-binaire mensen”, zegt Cano.
"We creëren ruimte voor stemmen die historisch minder plek kregen, vooral trans en non-binaire mensen"
Founder van MISSFITTE
Die inclusieve aanpak is het hart van MISSFITTE, dat in 2018 ontstond uit een gebrek aan veilige queer spaces in de Brusselse elektronische muziekscene. “Ik wilde een plek waar ik elektronische muziek kon beleven, waar alternatieve dj’s draaien en waar echte zorg voor elkaar is. En die daarbovenop gericht is op slinta-personen (sapphische vrouwen, lesbiennes, intersekse, non-binaire, trans en agender personen). Ik kende geen enkele plek die al die elementen bevatte, dus besloot ik die zelf te creëren,” zegt Cano.
Wat begon als een noodzaak, groeide uit tot een vaste waarde binnen de Brusselse queer scene. Inclusiviteit en zorg zijn daarbij geen loze woorden. Al van bij het begin wordt erover nagedacht. Zo geeft het collectief prioriteit aan artiesten uit historisch ondergerepresenteerde groepen. Daarnaast is iedereen van MISSFITTE, alsook de vrijwilligers, deel van de community.
Op het feest zelf wordt er een speech gegeven aan de deur over wat niet getolereerd wordt. Binnen zijn er stewards van het care team die een oogje in het zeil houden. Ook zijn er rustplekken voorzien. “Zo maken we een feest waar je je echt thuis voelt, en waar het tegelijk groots en wild kan zijn”, zegt Cano.
Bondgenoten
Hoewel de Dyke March in de eerste plaats draait om de zichtbaarheid van ‘dykes’, zijn bondgenoten ook welkom. Maar die rol vraagt meer dan alleen aanwezigheid, benadrukt Ellie Kehl. “Meelopen in een mars of naar een queerfeest gaan, maakt je niet automatisch bondgenoot. Het gaat erom dat je je bewust bent van je eigen positie, jezelf informeert en actief vraagt wat je kan doen.”

©
Saskia Vanderstichele
| Ellie Kehl (links) en Laura Smolders (rechts), organisatoren van de eerste Brusselse Dyke March.
De organisatoren hopen van de Dyke March een vaste jaarlijkse traditie te maken. “Maar dit is geen initiatief dat we claimen,” zegt Kehl. “We zijn een open collectief. We hebben al ongelofelijk veel hulp gekregen van de Brusselse dyke-community. Ik ben er zeker van dat sommigen van hen volgend jaar de organisatie mee willen dragen. Dit project versterkt onze netwerken, en daar draait het helemaal om."
De Dyke March start op vrijdag 16 mei om 17.15 uur aan The Crazy Circle in Elsene, met een rollerdisco georganiseerd door rolschaatscollectief La Patinerie. Om 18 uur vertrekt de mars richting het Marie Jansonplein in Sint-Gillis, waar de speeches worden gehouden om 20 uur. Daarna start het Dykonic-feest in de AB. Online tickets zijn uitverkocht, maar aan de deur zijn nog 150 tickets beschikbaar.
Lees meer over: Brussel , Samenleving , Brussels Pride 2025 , Dyke March
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.