Federale overheid in gebreke gesteld: 'Doen te weinig om genocide in Gaza te voorkomen'

Twee Belgische mensenrechtengroeperingen en drie Palestijnen hebben de Belgische staat in gebreke gesteld omdat die volgens hen onvoldoende doet om een genocide in Gaza te voorkomen. "Een genocide stoppen is geen keuze maar een plicht."

Het initiatief gaat uit van het collectief Droit pour Gaza – Recht voor Gaza, dat bestaat uit juristen, advocaten en professoren, samen met drie Palestijnen, de Association Belgo-Palestinienne (ABP) en de Coordination Nationale d’Action pour la Paix et la Démocratie (CNAPD).

Zij hebben de federale regering maandag per brief op de hoogte gebracht van de ingebrekestelling, waarmee ze de eerste fase van een rechtszaak tegen de Belgische staat in gang hebben gezet. Dat melden De Morgen en Le Soir en wordt aan BRUZZ bevestigd door een van de initiatiefnemers.

Volgens de opstellers van die brief, is België wettelijk verplicht om er alles aan te doen om een genocide te stoppen. Daarvoor beroepen de actiegroepen zich op het internationale genocideverdrag.

Op dit moment doet België volgens de aanklagers nog te weinig om een genocide in Gaza te helpen stoppen, en is ons land daardoor nalatig. Als de federale regering de komende dagen niet afdoende reageert, stappen de activisten de komende week in kort geding naar de Brusselse rechtbank van eerste aanleg.

'Juridische verplichting'

“Net als alle ondertekenaars van het Verdrag voor de Voorkoming en Bestraffing van Genocide, is België wettelijk verplicht actie te ondernemen om onherstelbare schade te voorkomen. De Belgische staat heeft de plicht alle rechtmatige middelen die hem ter beschikking staan in te zetten om deze misdrijven te voorkomen en te beëindigen. Dit is geen mening of politieke keuze, maar een juridische verplichting”, zo laat Recht voor Gaza weten.

“België blijft, met sommige acties, de systematische schendingen van het internationaal recht en het internationaal humanitair recht door de staat Israël aanmoedigen, of op zijn minst tolereren. Bovendien is België ook verplicht de nodige maatregelen te nemen om Israël te dwingen een einde te maken aan de illegale bezetting van de Palestijnse gebieden. Door dat na te laten, begaat de staat een fout waarvoor hij aansprakelijk is.”

Het idee om naar de rechtbank te stappen om actie af te dwingen, kwam van de Brusselse ex-advocate en coach Anne-Laure Losseau.“De Belgische staat doet niets, terwijl ze een breed scala aan maatregelen tot hun beschikking hebben om dat te doen", vertelt ze aan BRUZZ.

Betrokkenen

Losseau is zelf niet een van de medeondertekenaars van de ingebrekestelling, omdat je daarvoor een gerechtvaardigd belang nodig hebt. “De klacht is ingediend door mensenrechtenorganisaties en individuen die rechtstreeks betrokken zijn.” Onder hen, de 31-jarige vluchteling Mahmoud uit Gaza.

De actievoerders eisen verschillende maatregelen van de Belgische overheid. Zo verwachten ze dat elke vorm van wapenexport wordt voorkomen. Ook doorvoer via het Belgische lucht- en zeeruim of via de luchthavens en havens moet worden verboden.

De eisers willen vervolgens dat België elke import van producten uit de Israëlische nederzettingen in de bezette Palestijnse gebieden aan banden legt, en willen dat België voorkomt dat bedrijven investeringen doen die bijdragen aan de bezetting.

Ze verwachten dat België ervoor zorgt dat het EU-associatieverdrag met Israël wordt opgeschort, en dat, wanneer dat niet gebeurt, België minstens de uitvoering ervan opschort, of zich er tijdelijk uit terugtrekt.

Daarnaast willen ze dat België de tegoeden bevriest van Israëlische functionarissen, hoge militairen, burgers en militaire inlichtingenfunctionarissen. Ze eisen dat België geen visa meer verstrekt aan Israëlische functionarissen en eisen dat Belgische bedrijven niet meer kunnen investeren in projecten die de bezetting in stand houden. Ook met elk partnerschap met Israël worden opgeschort.

Buitenland

Volgens Losseau kan de rechter die zaken opleggen aan de Belgische staat. “Over sommige van de maatregelen kan de staat de gepastheid ervan niet zelf beoordelen", zegt ze. "Het is aan de rechter om te oordelen welke maatregelen nodig zijn om de verplichtingen van het genocideverdrag te beantwoorden."

De zaak is een van de eerste in zijn soort. In Nederland en Frankrijk hebben actievoerders ook al beroep gedaan op het genocideverdrag met de vraag aan de rechtbank om bepaalde zaken af te dwingen, “maar dat ging meestal om zeer concrete zaken, zoals het voorkomen van bepaalde wapenleveringen”, zo zegt Losseau. "Onze zaak gaat over een veel groter aantal domeinen."

In Nederland hebben bijvoorbeeld tien mensenrechtenverenigingen en pro-Palestijnse groeperingen in kort geding bij de rechtbank een verbod op het leveren van militaire goederen aan Israël proberen afdwingen. Maar dat werd in december afgewezen, zo meldt de NOS. In Frankrijk heeft de grootmoeder van twee kinderen die het Israëlische leger heeft gedood begin juni een zaak aangespannen wegens genocide. Die zaak loopt nog.

'Zonder effect'

Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) "betreurt de stap" die "onze rechtbanken overbelast", zo heeft hij aan De Morgen laten weten. Het zal geen positief effect hebben op de Palestijnen ter plaatse, zegt hij. Prévot: "We kunnen natuurlijk betreuren dat er in Israël niets verandert aan de humanitaire horror. Maar beweren dat België niets doet, is in tegenspraak met de waarheid."