‘Ik krijg al vijf maanden geen leefloon’: problemen bij OCMW Anderlecht blijven aanslepen

In Anderlecht lijken de problemen bij het OCMW nog lang niet van de baan. Student Youssef wacht al vijf maanden op zijn leefloon. Intussen stelt hij doktersbezoeken uit en probeert hij met geleend geld de maand door te komen. “Ik weet niet hoelang ik dat nog volhoud.”

Youssef * is laatstejaarsstudent aan de VUB. Overdag loopt hij stage in het UZ Brussel, waar hij van halfnegen tot ’s avonds meedraait in een ziekenhuisdienst. “Ik werk hard, ik wil mijn diploma halen,” zegt hij. “Maar ondertussen leef ik zonder inkomen en moet ik wel mijn huur betalen en eten kopen.”

Hij woont sinds het einde van zijn middelbare school alleen door familiale problemen. Op zijn ouders kan Youssef niet terugvallen, dus vormt het OCMW zijn enige steun. “Ze kennen mijn dossier al jaren, maar door de chaos op die organisatie verandert mijn sociaal assistent voortdurend. Sinds het begin heb ik er al vijf of zes gehad.”

Zoals alle studenten die steun krijgen van het OCMW, moet Youssef elk jaar zijn dossier vernieuwen. Daarbij moet hij aantonen dat hij nog studeert en geen ander inkomen heeft. Eind juni had Youssef een afspraak. “Mijn nieuwe assistent viel uit de lucht. Uiteindelijk vroeg hij me om alle documenten door te sturen, wat ik deed. Hij zou mijn dossier overmaken, maar ik hoorde niets meer.”

In september had Youssef opnieuw een afspraak gemaakt. “Maar ook toen bleek hij niet op de hoogte”, zegt Youssef. “Hij leek mij niet te herkennen, en pas toen zijn coördinator tussenkwam, bekeek hij mijn dossier. Opnieuw zei hij me dat het dossier compleet was en dat hij het zou doorsturen.”

Een maand later is er nog altijd geen schot in de zaak gekomen. Toen Youssef maandag opnieuw bij het OCMW langsging, kreeg hij te horen dat zijn sociaal assistent al weken ziek thuis lag. “Dat kan, maar ik zit intussen vijf maanden zonder inkomen. De huur moet betaald worden en de facturen stapelen zich op. Ik leen nu geld van vrienden, maar dat kan niet blijven duren.”

De voortdurende onzekerheid heeft een zware impact op zijn gezondheid. “Door de stress slaap ik slecht, en ik loop elke dag stage van half negen tot zes uur, soms langer. Dat is zwaar. Ik moet me kunnen concentreren, want ik werk met patiënten. Maar in mijn hoofd ben ik er niet altijd bij.”

Vorig jaar gebeurde bijna hetzelfde: toen duurde het drie maanden voor zijn dossier behandeld werd, omdat zijn assistente met zwangerschapsverlof ging. “Telkens als iemand vertrekt, ben ik de dupe.”

Structurele problemen

De problemen bij het OCMW van Anderlecht slepen al langer aan. In november 2024 bracht het VRT-programma Pano aan het licht dat er mogelijk met leeflonen gefraudeerd werd binnen de instelling. Verschillende dossiers zouden slecht opgevolgd of foutief goedgekeurd zijn.

In juli volgde een audit van de FOD Maatschappelijke Integratie, die de malaise zwart-op-wit bevestigde. Volgens dat rapport zijn interne procedures verouderd of onbestaand, krijgen sociale assistenten te weinig begeleiding en blijven dossiers vaak liggen door uitval van personeel.

OCMW-voorzitter Guy Wilmart benadrukt dat de sociale diensten van Anderlecht “in een van de moeilijkste contexten van het land” werken. Het OCMW behandelt volgens hem ongeveer tienduizend dossiers per maand, waaronder 6.500 leeflonen en 2.500 medische kaarten. “In 2024 kreeg vijftien procent van de Anderlechtenaren minstens één vorm van steun,” zegt hij tegen BRUZZ.

Personeelstekort

Er wordt gewerkt aan het personeelstekort, zegt Wilmart. Eind vorig jaar waren er nog zestien openstaande vacatures voor sociale assistenten. Op dit moment zijn dat er zeven. Volgens Wilmart blijft rekrutering een uitdaging omdat er een groot tekort is aan gekwalificeerde sociale assistenten. "De arbeidsomstandigheden zijn bovendien veeleisend en de Brusselse loonschalen zijn minder concurrerend dan in de andere gewesten."

Het OCMW bereidt daarnaast twintig extra aanwervingen voor in het kader van de federale werkloosheidshervorming. Volgens Wilmart zal dat tegen juli 2027 leiden tot meer dan vierduizend nieuwe potentiële hulpaanvragen.

Er zijn volgens Wilmart ook interne maatregelen genomen om achterstanden in de behandeling van dossiers weg te werken, onder meer via tijdelijke teamherverdelingen en een vereenvoudiging van procedures.

Het dossier van Youssef zal volgens Wilmart voorgelegd worden op het volgende comité. Dat zou plaatsvinden op 4 of 6 november.

Voor Youssef klinken die verklaringen hol. “Ik begrijp dat de assistenten overbelast zijn, maar ik ben degene die daaronder lijdt. Ik heb geen vangnet. Alles wat ik vraag is dat mijn dossier behandeld wordt.”

*Youssef is een schuilnaam. De volledige naam is bekend bij de redactie.