Terugkeer Toujgani heropent het debat over de Belgische nationaliteit

Drie jaar nadat hij verplicht werd het grondgebied te verlaten, is imam Mohamed Toujgani teruggekeerd naar België. Dat roept heel wat politieke reacties op, vooral van Vlaams Belang en MR, die zich vragen stellen bij de manier waarop hij de Belgische nationaliteit heeft verkregen.

Imam Toujgani, jarenlang hoofdimam in de Molenbeekse moskee Al Khalil, kreeg in 2021 het bevel om België te verlaten. Toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) verwees daarvoor naar een rapport van de Staatsveiligheid, waaruit het radicalisme van Toujgani bleek. Afgelopen maandag keerde hij terug naar België, waar hij eerst hartelijk werd onthaald op de luchthaven en vervolgens ook in Molenbeek veel bekijks had.

Intussen heeft Toujgani de Belgische nationaliteit verkregen, wat zijn terugkeer volledig wettelijk maakt. Dat bevestigde minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) donderdag in de plenaire vergadering van de Kamer.

Bij het Vlaams Belang reageert Alexander Van Hoecke verbijsterd op het nieuws dat 'de haatprediker' terug mocht keren naar België (Toujgani is niet opgenomen in de gemeenschappelijke gegevensbank Haatpropagandisten, meldt het Vast comité van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in 2023, red.)

Het Vlaams Belang blijft de beslissing van Mahdi, voor de uitzetting dus, steunen. Ook MR staat aan hun kant: bij de Franstalige liberalen klinken niet alleen inhoudelijke bezwaren, maar ook praktische: partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez wijst erop dat de imam geen van de drie Belgische landstalen spreekt.

Om Belg te worden, moet je minstens één van de drie officiële talen – Frans, Nederlands of Duits – beheersen. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld voor personen met een erkende handicap of invaliditeit, minderjarigen, of individuen die “een uitzonderlijke verdienste” hebben verleend.

Rechter besliste in voordeel van Toujgani

In het dossier van imam Toujgani was het uiteindelijk de rechter die besliste over zijn nationaliteitsaanvraag. Zijn eerste aanvraag dateert van maart 2019, maar werd na een negatief advies van het parket – gebaseerd op informatie van de Staatsveiligheid – geweigerd.

Een rapport van het Vast Comité van Toezicht op de Inlichtingendiensten speelde een cruciale rol in het verdere verloop: de Staatsveiligheid werd verweten te weinig nuance te tonen en verouderde informatie zonder context te gebruiken.

Na een lange procedure bevestigde het Hof van Cassatie in mei 2025 de toekenning van de Belgische nationaliteit. Sindsdien, zo bevestigt minister Verlinden, beschikt Toujgani definitief over een Belgisch paspoort. Hij is met zijn identiteitsdocumenten teruggekeerd naar België.

Toegang tot Belgische nationaliteit verstrengen

In reactie op de kritiek van het Vlaams Belang en MR zegt de minister nog: “We hebben dit besproken met de bevoegde veiligheidsdiensten, die zijn opgericht om extremisme te bestrijden. Als we signalen horen dat er iets niet in orde zou zijn, zullen we maatregelen nemen.”

In de loop van deze legislatuur wil de Arizona-regering bovendien ook de nationaliteitseisen verstrengen. Verlinden: “Met deze regering zullen we werken aan strengere voorwaarden voor de toekenning van de nationaliteit. De Belgische nationaliteit mag geen vanzelfsprekendheid zijn. We leven in een rechtsstaat met normen en waarden, die we koste wat het wil moeten verdedigen."